PNIEWSKI WŁADYSŁAW, nauczyciel w Gimnazjum Polskim
| Linia 4: | Linia 4: | ||
'''WŁADYSŁAW PNIEWSKI''' (3 II 1893 Gostyń, województwo poznańskie – 22 III 1940 Stutthof, rozstrzelany), nauczyciel [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]], patron gdańskiej ulicy. Syn szewca Stanisława i Anny z domu Dąbrowskiej. Uczęszczał do gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim i Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Po maturze, w latach 1913–1914 studiował filozofię (pierwsze półrocze) i teologię (przez drugie półrocze) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia przerwał wybuch I wojny światowej, walczył do 1918 w armii niemieckiej na froncie wschodnim. W listopadzie 1918 podjął studia filozoficzne na uniwersytecie we Wrocławiu, pół roku później przeniósł na uniwersytet w Poznaniu, studiował filozofię i polonistykę, egzaminy zdał w maju 1920 i uzyskał prawo nauczania w gimnazjum języka polskiego, propedeutyki filozofii i w klasach niższych pobocznie historii. Od sierpni do listopada 1920 służył w stopniu starszego szeregowca w Wojsku Polskim, od listopada uczył w filii Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, w 1921 w tym samym mieście w Gimnazjum im. Ignacego Paderewskiego, od września dodatkowo w Państwowym Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym. Urlopowany 1 IX 1924 i skierowany do Gdańska.<br/><br/> | '''WŁADYSŁAW PNIEWSKI''' (3 II 1893 Gostyń, województwo poznańskie – 22 III 1940 Stutthof, rozstrzelany), nauczyciel [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]], patron gdańskiej ulicy. Syn szewca Stanisława i Anny z domu Dąbrowskiej. Uczęszczał do gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim i Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Po maturze, w latach 1913–1914 studiował filozofię (pierwsze półrocze) i teologię (przez drugie półrocze) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia przerwał wybuch I wojny światowej, walczył do 1918 w armii niemieckiej na froncie wschodnim. W listopadzie 1918 podjął studia filozoficzne na uniwersytecie we Wrocławiu, pół roku później przeniósł na uniwersytet w Poznaniu, studiował filozofię i polonistykę, egzaminy zdał w maju 1920 i uzyskał prawo nauczania w gimnazjum języka polskiego, propedeutyki filozofii i w klasach niższych pobocznie historii. Od sierpni do listopada 1920 służył w stopniu starszego szeregowca w Wojsku Polskim, od listopada uczył w filii Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, w 1921 w tym samym mieście w Gimnazjum im. Ignacego Paderewskiego, od września dodatkowo w Państwowym Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym. Urlopowany 1 IX 1924 i skierowany do Gdańska.<br/><br/> | ||
W Gimnazjum Polskim w Gdańsku pracował do 1939, nauczał języka polskiego, założył w 1925 Koło Miłośników Języka Ojczystego i zorganizował największą wówczas w Gdańsku polską bibliotekę, przekształconą z czasem w publiczną. Od 26 X 1925 doktor (przewód na Uniwersytecie Poznańskim), od 1929 uczył języka polskiego także w [[POLSKIE SZKOŁY HANDLOWE W II WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Polskich Szkołach Handlowych w Gdańsku]], w 1930 otrzymał tytuł profesora szkół średnich. W 1931 odbył podróż po Niemczech, Francji, Anglii i Jugosławii.<br/><br/> | W Gimnazjum Polskim w Gdańsku pracował do 1939, nauczał języka polskiego, założył w 1925 Koło Miłośników Języka Ojczystego i zorganizował największą wówczas w Gdańsku polską bibliotekę, przekształconą z czasem w publiczną. Od 26 X 1925 doktor (przewód na Uniwersytecie Poznańskim), od 1929 uczył języka polskiego także w [[POLSKIE SZKOŁY HANDLOWE W II WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Polskich Szkołach Handlowych w Gdańsku]], w 1930 otrzymał tytuł profesora szkół średnich. W 1931 odbył podróż po Niemczech, Francji, Anglii i Jugosławii.<br/><br/> | ||
| − | W latach 1927–1936 drugi wiceprezes [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUKI I SZTUKI | Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki]] (od 1937 członek honorowy), członek komitetu redakcyjnego [[ROCZNIK GDAŃSKI | „Rocznika Gdańskiego”]] i „Straży Gdańskiej” (organu [[ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku]]). Pisał o miejscu Gdańska i Pomorza w polskiej literaturze. Znawca problematyki kaszubskiej, w latach 1931–1934 redaktor „Gryfa”, między innymi autor ''Przeglądu literatury kaszubskiej'' (Gdańsk 1926), także ''Przeglądu krytycznego podręczników języka polskiego dla Niemców'' (1929). Redaktor tomu ''Krzysztof Celestyn Mrongowiusz 1764–1855. Księga pamiątkowa'' (1933), autor monografii, między innymi ''Akademja Poznańska. Szkic historyczny'' (Poznań 1919), ''Łużyce. Przeszłość i teraźniejszość'' (Poznań 1924), ''Gdańsk w polskiej literaturze pięknej'' (Gdańsk 1931), ''Antoni Abraham (1869–1923) wielki patrjota ludu kaszubskiego'' (Warszawa 1936), ''Język polski w dawnych szkołach gdańskich'' (1938), redaktor i wydawca ''Morze polskie i Pomorze w pieśni'' (Gdańsk 1931).<br/><br/> | + | W latach 1927–1936 drugi wiceprezes [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUKI I SZTUKI | Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki]] (od 1937 członek honorowy), członek komitetu redakcyjnego [[ROCZNIK GDAŃSKI | „Rocznika Gdańskiego”]] i „Straży Gdańskiej” (organu [[ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku]]) i powołanej 16 II 1938 Polskiej Rady Kultury w Gdańsku. Pisał o miejscu Gdańska i Pomorza w polskiej literaturze. Znawca problematyki kaszubskiej, w latach 1931–1934 redaktor „Gryfa”, między innymi autor ''Przeglądu literatury kaszubskiej'' (Gdańsk 1926), także ''Przeglądu krytycznego podręczników języka polskiego dla Niemców'' (1929). Redaktor tomu ''Krzysztof Celestyn Mrongowiusz 1764–1855. Księga pamiątkowa'' (1933), autor monografii, między innymi ''Akademja Poznańska. Szkic historyczny'' (Poznań 1919), ''Łużyce. Przeszłość i teraźniejszość'' (Poznań 1924), ''Gdańsk w polskiej literaturze pięknej'' (Gdańsk 1931), ''Antoni Abraham (1869–1923) wielki patrjota ludu kaszubskiego'' (Warszawa 1936), ''Język polski w dawnych szkołach gdańskich'' (1938), redaktor i wydawca ''Morze polskie i Pomorze w pieśni'' (Gdańsk 1931).<br/><br/> |
Po przyjeździe do Gdańska mieszkał w baraku przy Gimnazjum Polskim, następnie przy Hundegasse (ul. Ogarna), w Oliwie i we Wrzeszczu, przy Hauptstrasse (al. Grunwaldzka). Żonaty był z Heleną (rozwiódł się), miał syna Włodzisława (30 VIII 1926 Gdańsk – 2 VIII 1932 Gdańsk) i córki Julię (1924–2005) zamężną Andrulewicz i Eugenię (ur. 1929) zamężną Kosińską.<br /><br /> | Po przyjeździe do Gdańska mieszkał w baraku przy Gimnazjum Polskim, następnie przy Hundegasse (ul. Ogarna), w Oliwie i we Wrzeszczu, przy Hauptstrasse (al. Grunwaldzka). Żonaty był z Heleną (rozwiódł się), miał syna Włodzisława (30 VIII 1926 Gdańsk – 2 VIII 1932 Gdańsk) i córki Julię (1924–2005) zamężną Andrulewicz i Eugenię (ur. 1929) zamężną Kosińską.<br /><br /> | ||
| − | W sierpniu 1939 roku mimo namów nie opuścił Gdańska. Osadzony w [[OBÓZ STUTTHOF | obozie Stutthof]], rozstrzelany. Jego imieniem nazwano [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, II | II Liceum Ogólnokształcące]] i od 1946 ulicę w Gdańsku-[[WRZESZCZ | Wrzeszczu]] Górnym. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | W sierpniu 1939 roku mimo namów nie opuścił Gdańska. Osadzony w [[OBÓZ STUTTHOF | obozie Stutthof]], rozstrzelany. Jego imieniem nazwano [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, II | II Liceum Ogólnokształcące]] i od 1946 ulicę w Gdańsku-[[WRZESZCZ | Wrzeszczu]] Górnym. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
| + | |||
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Bukowski Andrzej, ''Pniewski Władysław'', w: Polski Słownik Biograficzny, 26, 1981, s. 829-832. <br/> | ||
| + | Janik Bernard, ''Życiorysy pracowników Gimnazjum Polskiego w Gdańsku'', w: ''Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa'', Gdańsk 1976, s. 179-183.<br/> | ||
| + | Mikos Stanisław, ''Pniewski Władysław'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997, s. 444-445.<br/> | ||
| + | Stępniak Henry, ''Ludność polska w Wolnym Mieście Gdańsku (1920–1939)'', Gdańsk 1991, s. 393, 395.<br/> | ||
| + | Widernik Mieczysław, ''Władysław Pniewski'', w: ''Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku'', Gdańsk 1974, s. 198- 204. | ||
Wersja z 20:47, 21 gru 2021
WŁADYSŁAW PNIEWSKI (3 II 1893 Gostyń, województwo poznańskie – 22 III 1940 Stutthof, rozstrzelany), nauczyciel Gimnazjum Polskiego, patron gdańskiej ulicy. Syn szewca Stanisława i Anny z domu Dąbrowskiej. Uczęszczał do gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim i Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Po maturze, w latach 1913–1914 studiował filozofię (pierwsze półrocze) i teologię (przez drugie półrocze) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia przerwał wybuch I wojny światowej, walczył do 1918 w armii niemieckiej na froncie wschodnim. W listopadzie 1918 podjął studia filozoficzne na uniwersytecie we Wrocławiu, pół roku później przeniósł na uniwersytet w Poznaniu, studiował filozofię i polonistykę, egzaminy zdał w maju 1920 i uzyskał prawo nauczania w gimnazjum języka polskiego, propedeutyki filozofii i w klasach niższych pobocznie historii. Od sierpni do listopada 1920 służył w stopniu starszego szeregowca w Wojsku Polskim, od listopada uczył w filii Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, w 1921 w tym samym mieście w Gimnazjum im. Ignacego Paderewskiego, od września dodatkowo w Państwowym Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym. Urlopowany 1 IX 1924 i skierowany do Gdańska.
W Gimnazjum Polskim w Gdańsku pracował do 1939, nauczał języka polskiego, założył w 1925 Koło Miłośników Języka Ojczystego i zorganizował największą wówczas w Gdańsku polską bibliotekę, przekształconą z czasem w publiczną. Od 26 X 1925 doktor (przewód na Uniwersytecie Poznańskim), od 1929 uczył języka polskiego także w Polskich Szkołach Handlowych w Gdańsku, w 1930 otrzymał tytuł profesora szkół średnich. W 1931 odbył podróż po Niemczech, Francji, Anglii i Jugosławii.
W latach 1927–1936 drugi wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki (od 1937 członek honorowy), członek komitetu redakcyjnego „Rocznika Gdańskiego” i „Straży Gdańskiej” (organu Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku) i powołanej 16 II 1938 Polskiej Rady Kultury w Gdańsku. Pisał o miejscu Gdańska i Pomorza w polskiej literaturze. Znawca problematyki kaszubskiej, w latach 1931–1934 redaktor „Gryfa”, między innymi autor Przeglądu literatury kaszubskiej (Gdańsk 1926), także Przeglądu krytycznego podręczników języka polskiego dla Niemców (1929). Redaktor tomu Krzysztof Celestyn Mrongowiusz 1764–1855. Księga pamiątkowa (1933), autor monografii, między innymi Akademja Poznańska. Szkic historyczny (Poznań 1919), Łużyce. Przeszłość i teraźniejszość (Poznań 1924), Gdańsk w polskiej literaturze pięknej (Gdańsk 1931), Antoni Abraham (1869–1923) wielki patrjota ludu kaszubskiego (Warszawa 1936), Język polski w dawnych szkołach gdańskich (1938), redaktor i wydawca Morze polskie i Pomorze w pieśni (Gdańsk 1931).
Po przyjeździe do Gdańska mieszkał w baraku przy Gimnazjum Polskim, następnie przy Hundegasse (ul. Ogarna), w Oliwie i we Wrzeszczu, przy Hauptstrasse (al. Grunwaldzka). Żonaty był z Heleną (rozwiódł się), miał syna Włodzisława (30 VIII 1926 Gdańsk – 2 VIII 1932 Gdańsk) i córki Julię (1924–2005) zamężną Andrulewicz i Eugenię (ur. 1929) zamężną Kosińską.
W sierpniu 1939 roku mimo namów nie opuścił Gdańska. Osadzony w obozie Stutthof, rozstrzelany. Jego imieniem nazwano II Liceum Ogólnokształcące i od 1946 ulicę w Gdańsku- Wrzeszczu Górnym.
Bibliografia:
Bukowski Andrzej, Pniewski Władysław, w: Polski Słownik Biograficzny, 26, 1981, s. 829-832.
Janik Bernard, Życiorysy pracowników Gimnazjum Polskiego w Gdańsku, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1976, s. 179-183.
Mikos Stanisław, Pniewski Władysław, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997, s. 444-445.
Stępniak Henry, Ludność polska w Wolnym Mieście Gdańsku (1920–1939), Gdańsk 1991, s. 393, 395.
Widernik Mieczysław, Władysław Pniewski, w: Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1974, s. 198- 204.
