GÓRKI ZACHODNIE

[[File:Górki Zachodnie.JPG|thumb|Górki Zachodnie]]GÓRKI ZACHODNIE (1438 Newefehre / Nowy Prom, 1590 Neufehr, od 1840 Westlich-Neufähr, ob. nazwa urzędowa od 1949), część adm. jednostki pomocniczej Gd. q Krakowiec – Górki Zach. (q administracyjny podział). Do 1840 jedna wieś z q Górkami Wsch., z nieistniejącymi na płn. wybudowaniami Neufährer Sandkathen. Centrum wsi (wówczas jednej jeszcze: Górki) przed 1840 znajdowało się przy skrzyżowaniu ob. ul. Przełom i Łowickiej, u podnóża tzw. Quellberg (Góry Źródlanej, 22,5 m n.p.m.). W 1379 notowana „karczma Stanka” z przewozem przez q Wisłę do Płoni, w pocz. XV w. karczma i przewóz nosiły nazwę Clunping (od nazwiska karczmarza Klumpinga), 1438 karczmę nazywano Newefehre; mieszkańcy rozwijającej się przy niej osady zobowiązani byli do prac przy sianokosach na rzecz krzyż. koniuszego z zamku gd. Po q wojnie trzynastoletniej w granicach patrymonium miasta Gd.{{author: }}W 1793 znajdowało się tam 25 gospodarstw, zamieszkanych przez 136 osób, w 1819 funkcjonowały 2 karczmy, było 18 zabudowań i 163 mieszkańców. Od 1772 własność państwa, w 1840, w wyniku powstania Wisły Śmiałej (q Wisła), wyodrębniły się G. Zach. (większość obszaru dawnej wsi) i G. Wsch. W 1840 podjęto decyzję o budowie 2 śluz mających umożliwić żeglugę na Wiśle Śmiałej (zniszczonych przez powódź 1886 i ponownie odbudowanych) oraz strzegącego je Fortu Neufähr. Po 1876 na Górze Źródlanej wybudowano stanowiska dla 4 armat polowych 9 cm dla tzw. Baterii 2, mającej uniemożliwić ewentualny desant od strony Wisły Śmiałej. W 1919 wzniesiono w tym miejscu boczne stanowisko (schron żelbetowy) tzw. Baterii Wydmowej (q fortyfikacje), schrony pobudowano także (brak dokładnej datacji) w pasie wydmowym (przy brzegu morskim) i nieopodal, już przy drodze wzdłuż Wisły Śmiałej. W granicach adm. Gd. od 1 IV 1914, zajmowały wówczas pow. 103 ha, liczyły 697 mieszkańców, w chwili włączenia Rada Miejska zakupiła na własne potrzeby 16 ha gruntów. W 1927 istniało 115 budynków. Pod koniec II w. świat. zajęte przez armię radz. 6 IV 1945. Od 1952 ok. 1 km na zach. od ujścia Wisły Śmiałej zbudowano punkt obserwacji bocznej Zespołu 25. Baterii Artylerii Stałej (schron i 15-metrowa wieża), funkcjonujące do lat 70. XX w. Po II w. świat. planowano niezrealizowaną budowę specjalnego portu rybackiego, mającego docelowo skupić rozproszone w mieście ośrodki rybołówstwa i przemysłu rybołówczego. W latach 50. XX w. powstało niewielkie (na 1,6 ha) os. dla pracowników Stoczni Rzecznej przy ul. Łowickiej, składające się z budynków dwukondygnacyjnych o 6 mieszkaniach. W 1964 otwarto SP nr 34 przy ul. Łowickiej 2. <br /><br />Obecnie w zasadzie niezamieszkane, większość obszaru na płn. porastają lasy wydmowe (tzw. Las Miejski), znajduje się q Jezioro Bursztynowe i tzw. q Zielone Wyspy (pow. 32,96 ha, największy w Gd. kompleks nadrzecznych szuwarów, od 2011 uchwałą Rady Miasta uznane za użytki ekologiczne; q ptaki), w zach. części nieużytki i działająca od 1975 baza paliwowa (manipulacyjna) Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych (PERN „Przyjaźń” SA) z Płocka (dwukierunkowy rurociąg naftowy Płock–Gd., rozbudowany mimo protestów mieszkańców G. Zach. i Krakowca, które w 1995 na krótko wstrzymały prace).{{author: }}Po stronie płd. (przy wsch. odcinku ul. Kutnowskiej) istnieje port rybacki (2002–04 zarejestrowanych było 8 kutrów rybackich, co stanowiło 2% pol. floty kutrowej, oznaczenie jednostek rybackich: ZAG) i q stocznia Wisła, po stronie wsch., nad Wisłą Śmiałą, zlokalizowane są liczne ośrodki jachtowe (tworzące największy w Polsce zespół przystani jachtowych): q Jachtklub Morski Neptun (ul. Przełom 10), dalej ku  płn. q Jachtklub Stoczni Gd. (ul. Przełom 9) i bezpośrednio z nim sąsiadujący q Jachtklub im. Conrada (ul. Przełom 26). Dalej ku płn., ul. Stogi 18, zlokalizowana jest przystań Akademickiego Klubu Morskiego (klub w tym miejscu od 1967, przystań budowana od 1972, gł. siedziba klubu od 1979; q Akademicki Związek Morski), sąsiadująca z przystanią AZS Galion – Centralny Ośrodek Sportu Akademickiego w Gd., ul. Stogi 20 (z hotelem o tej nazwie). Prawie przy ujściu Wisły Śmiałej do Zatoki Gd., w powstałej 1977–78 przystani AWF (q AWFis), ul. Stogi 20a, w 2006 otwarto q Narodowe Centrum Żeglarstwa AWFis, służące szkoleniu studentów AWFis i dziecięcych szkółek regatowych, z kilkupiętrowym budynkiem hotelowo-gastronomiczno-seminaryjnym. Przy samym ujściu Wisły Śmiałej do Zatoki Gd. znajduje się placówka Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa: Morska Stacja Ratownicza (ul. Stogi 20), dysponująca morskim statkiem ratowniczym MS „Wiatr” (typu SAR-1500, z 2001), i przystań q Morskiego Oddziału Straży Granicznej (ul. Stogi 20) do obsługi morskiego przejścia granicznego (dla rybołówstwa i pływania sport., przejście ustalone 1961). W 1991 odbyły się w G. Zach. ME juniorów w klasie „Finn”, 1992 przy udziale Jachtklubu Stoczni Gd. zorganizowano ME w tej samej klasie. W 1991 przy ul. Łowickiej 2 (w pomieszczeniach po Wojewódzkim Ośrodku Dokształcania Zawodowego) otwarty został Zespół Kształcenia i Wychowania nr 6, składający się z SP nr 34 i Przedszkola nr 25. Z powodu rozbudowy bazy paliwowej Zespół Kształcenia zamknięto w 1998. <br /><br />W 2011 Rada Miasta za użytek ekologiczny (oprócz Zielonych Wysp) uznała tzw. Wydmę w G. Zach., najwyższe wzniesienie o pow. 1,69 ha. <br /><br /> Tabela: Górki Zachodnie. Ulice [[Category: Encyklopedia]]