GENERALNA DELEGACJA MINISTERSTWA APROWIZACJI W GDAŃSKU (1919–1920)

[[File:Członkowie_Generalnej_Delegacji_Ministerstwa_Aprowizacji_w_Gdańsku.JPG|thumb|Członkowie Generalnej Delegacji Ministerstwa Aprowizacji w Gdańsku]]GENERALNA DELEGACJA MINISTERSTWA APROWIZACJI W GDAŃSKU (1919–1920).Trudna sytuacja aprowizacyjna w Polsce po zakończeniu i w. świat. zmusiła pol. władze do zwrócenia się o wsparcie do Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch. Pańs- twa te zgodziły się na udzielenie Polsce pomocy za pośrednictwem Najwyższej Rady Żywnościowej (The Supreme Council of Suplay and Relife), zał. z inicjatywy państw alianckich, na której czele stał Herbert Clark Hoover (przyszły prezydent USA), jej pierwsze spotkanie odbyło się 11 i 1919. Kredyt na zakup żywności rząd pol. otrzymał od rządu USA. Na dostawy żywności władze Polski podpisały umowę z Amerykańską Misją Żywnościową (nazwa umowna) 30 IV 1919. Według warunków zawieszenia broni Niemcy byli zobowiązani do zapewnienia transportów o charakterze ratunkowym dla Polski przez Gd. Ponieważ nie zapadły jeszcze decyzje co do statusu prawnego Gd. (trwała konferencja wersalska), a nowo powstałe państwo pol. nie było sygnatariuszem zawieszenia broni, Polska nie mogła posiadać na terenie Gd. oficjalnego przedstawicielstwa. Placówka taka powstała więc w ramach Amerykańskiej Misji Żywnościowej. W tym celu do Polski przyjechali jej przedstawiciele, działający jako Amerykańska Adminis- tracja Ratunkowa – Misja dla Polski (American Relief Administration – Mission for Poland) w ramach Koalicyjnej Administracji Ratunkowej (Interallied Relief Administration). Transport towarów miał się odbywać drogą morską przez port gd. Koordynatorem przedsięwzięcia został Mieczysław Jałowiecki, powołany przez ministra aprowizacji Antoniego Minkiewicza 11 i 1919 na stanowisko generalnego delegata Ministerstwa Aprowizacji w Gd. (jednocześnie był on delegatem rządu pol. w Gd., q Delegacja Rządu Polskiego w Gd. 1919–20). W skład pol. delegacji wchodzili także: zast. generalnego delegata Witold Wańkowicz, sekr. Jan Raue, kadm. q Michał Aleksander Borowski – ekspert ds. morskich i wojsk., hrabia Stanisław Potulicki.Członków Generalnej Delegacji Ministerstwa Aprowizacji włączono do Amerykańskiej Misji Żywnościowej i pod jej szyldem przybyli do Gd. 30 i 1919. Pracując w misji, nie mogli prowadzić działalności polit. Biura pol. delegacji mieściły się w q hotelu Danziger Hof, gdzie zakwaterowano przedstawicieli wszystkich państw pracujących w misji. Generalna Delegacja rozpoczęła działalność 1 lutego, a pierwszy transport żywności przybył z USA 17 II 1919. Do zadań misji należała organizacja przerzutu transportów z portu w głąb Polski q Wisłą oraz q koleją. W tym celu wydzielono specjalną strefę portową w Basenie Wolnocłowym oraz na wyspie q Ostrów. Do dyspozycji był tabor kolejowy ochraniany przez straż i barki rzeczne. Wyładunek i wysyłanie towarów pocz. zlecano miejscowym firmom niem., później pol.: Polsko- -Bałtyckie Towarzystwo Handlowe J. Raue i S-ka (Polbal) oraz Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Handlu i Żeglugi (dawniej Lilpop). Generalna Delegacja zatrudniała ok. 150 osób, w końcowym okresie ok. 190, gł. z Polonii gd. oraz ludności kaszubskiej. Przez Gd. do Polski trafiały to- wary spożywcze (zboże, tłuszcze, cukier, mleko kondensowane, łosoś konserwowy, ser, kakao, pieprz, saletra, herbata, kawa), tkaniny i odzież. Do Polski trafiło ok. 350 tys. ton żywności. Najwięcej od lutego do końca lipca, kiedy to Amerykańska Misja Żywnościowa mogła formalnie działać jako organizacja wojenna na terenie Gd. Generalna Delegacja zakończyła działalność w styczniu 1919 wraz z przyjazdem do Gd. 8 II 1920 q Macieja Biesiadeckiego, który stał na czele q Komisariatu Generalnego RP w Gd. i przejął jej kompetencje. {{author: BG}}