NOWICKI EDMUND, biskup gdański

Wersja z 09:47, 30 maj 2021

Biskup Edmund Nowicki

Bp Edmund Nowicki (w środku)

Tablica upamiętniająca biskupa Edmunda Nowickiego przy wejściu do Gdańskiego Seminarium Duchownego

Płyta pamiątkowa poświęcona Edmundowi Nowickiemu w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku

EDMUND NOWICKI (13 IX 1900 Trzemeszno – 10 III 1971 Warszawa), biskup ordynariusz diecezji gdańskiej. Syn właściciela browaru w Trzemesznie. Studiował teologię w seminariach w Gnieźnie i Poznaniu, 15 III 1924 przyjął w Gnieźnie święcenia kapłańskie z rąk kardynała Edmunda Dalbora. W latach 1924–1927 wikary w parafii przy kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Poznaniu. W latach 1927–1929 studiował prawo w Rzymie, od roku 1929 doktor prawa kanonicznego, 1929–1930 aplikant w Trybunale św. Roty Rzymskiej, 1930–1939 notariusz, adwokat, wiceoficjał sądu biskupiego, kanclerz kurii biskupiej w Poznaniu. 3 X 1939 aresztowany przez hitlerowców, przebywał w więzieniu w Poznaniu, od maja 1940 roku w obozie koncentracyjnym Dachau, następnie Gusen i ponownie Dachau. W lutym 1941 zwolniony.

15 VIII 1945 mianowany administratorem apostolskim w Gorzowie Wielkopolskim z jurysdykcją nad diecezją kamieńską, lubuską i prałaturą pilską. Zorganizował kurię (1946), sąd duchowny (1950), diecezjalny Caritas. Założył wiele parafii, zlecił odbudowę zniszczonych kościołów. W 1946 powołał Niższe Seminarium Duchowne w Gorzowie Wielkopolskim, w 1947 Niższe Seminarium Duchowne w Słupsku oraz Wyższe Seminarium Duchowne w Gorzowie. W styczniu 1951 usunięty przez władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) z Gorzowa, powrócił do Poznania, gdzie pracował w kurii biskupiej, sądzie i seminarium.

24 IV 1951 mianowany biskupem koadiutorem w Gdańsku, początkowo nie mógł pełnić tej funkcji z powodu sprzeciwu władz PRL (nominacja nie została podana do publicznej wiadomości). Sakrę biskupią przyjął (tajnie) 26 IX 1954 w pałacu arcybiskupim w Poznaniu z rąk arcybiskupa metropolity poznańskiego Walentego Dymka. Diecezję gdańską przejął dopiero po przełomie październikowym, 8 XII 1956 roku. Ingres do katedry oliwskiej ( kościół Trójcy Świętej) 25 XII 1956.

Po śmierci bp. Carla M. Spletta 7 III 1964 mianowany ordynariuszem diecezji gdańskiej. 27 X 1957 założył Biskupie Seminarium Duchowne w Gdańsku ( Gdańskie Seminarium Duchowne). Brał udział w Soborze Watykańskim II. Rozbudował struktury diecezjalne, rozszerzył sieć dekanalną.

Zmarł w szpitalu w Warszawie w wyniku komplikacji pooperacyjnych. Trumna z ciałem wystawiona była przez kilka dni w Kaplicy Kapłańskiej kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku. Duchowni katoliccy z całego świata (między innymi z Niemiec, Irlandii i USA) odprawili tam przeszło 70 mszy w jego intencji. Pochowany w krypcie biskupów gdańskich w katedrze oliwskiej. Patron ulicy w Oliwie. W 2007 poświęconą mu tablicę pamiątkową (płaskorzeźbiony portret, napis, herb) odsłonięto przy wejściu do Gdańskiego Seminarium Duchownego. AH

Wraz z sakrą biskupią przyjął herb wyobrażający tarczę dzieloną lewoskośnie zieloną rzeką (szarfą), w polu pierwszym czerwonym (powyżej rzeki) złoty stylizowany krzyż, w polu drugim błękitnym poniżej rzeki taki sam krzyż. Za tarczą ustawiony krzyż procesyjny. Herb wieńczył zielony kapelusz kościelny z dwunastoma chwostami na dwóch sznurach, po sześć (jeden nad dwoma, nad trzema) z każdej strony tarczy. Pod tarczą wstęga z dewizą biskupa: Finis Legis Christus (Ostatecznym prawem Chrystus). (zob. katolicy). AK