AFANASJEW JERZY, reżyser, poeta, pisarz

[[File:Okładka książki Jerzego Afanasjewa.JPG|thumb|Okładka książki Jerzego Afanasjewa]][[File:Jerzy Afanasjew.JPG|thumb|Jerzy Afanasjew]]'''JERZY AFANASJEW''' (11 IX 1932 Nowa Wilejka, Wileńszczyzna – 26 IX 1991 Sopot), reżyser, poeta, pisarz, aktor, kronikarz „sezonu kolorowych chmur” (studenckich dokonań artyst. lat 50. i 60. XX w. w Gd.). Do 1938 mieszkał w Wilnie, nast. w Warszawie. W 1947–48 studiował architekturę w Kunstgewerbeschule w Bazylei (Szwajcaria), po powrocie do Polski uczył się w Białymstoku, pracował w Poznaniu. Od 1953 zamieszkał w Sopocie. Do 1957 studiował na Wydz. Architektury PG, 1958–61 w PWSSP ( ASP). Był m.in. ze Zbigniewem Cybulskim, Bogumiłem Kobielą i Jackiem Fedorowiczem animatorem artyst. działań studenckich w Gd. na przeł. lat 50. i 60. XX w.: współtworzył teatr Bim-Bom (1954–59, aktor, reż., kier. artyst.), teatrzyk Co To. Z żoną, Aliną Afanasjew, prowadził teatr Cyrk Rodziny Afanasjeff (premiery: ''Tralabomba'', 1959; ''Białe zwierzęta'', 1960; ''Komedia masek'', 1961; ''Dobry wieczór, błaźnie'', 1962). W 1960 zrealizował w konwencji tego teatru film ''Białe zwierzęta'' (emisja w TVP – 1962). Jako poeta zadebiutował 1955 na łamach „Po prostu”, pierwszy tomik poezji (''Księżycowy pierścień'') ukazał się 1959, w tym samym roku wydał zbiór opowiadań (''Mucha i anioł''). Kierował działem poezji w miesięczniku „Litery” (1962–64). W 1966 ukończył studia na Wydz. Reżyserii PWSTiF w Łodzi. Jako reż. teatr. zadebiutował 1964 (''Indyk'' Stanisława Mrożka, Teatr Nowy w Łodzi), w filmie fabularnym – 1970 (''Prom''), zrealizował także kilka filmów krótkometrażowych (m.in. ''Żelazne kwiaty'', 1960; ''Getto ciszy'', 1964); był autorem scenariuszy filmowych (m.in. ''Wesoły mężczyzna'', 1960; ''Generał mucha'', 1961; ''Pan Trąba'', 1963; ''Mundur'', 1965; ''Sprzedawca fantazji'', 1968). W 1966–69 pracował jako reż. w Zespole Filmowym KADR, 1969–70 w TVP w Warszawie, 1970–71 w Zespole Filmowym PLAN, a od 1972 przez 10 lat pełnił funkcję reż. Ośrodka Telewizyjnego w Gd. (zrealizował ponad 30 spektakli, m.in. ''Zdarzenia'', 1965; ''Gramofon wspomnień'', 1968; ''Jenny'', 1973; ''Człowiek na warcie'', 1973; ''Młyn na wzgórzu'', 1977; ''Proces Alberta Forstera'', 1980; ''Mała Rogue'', 1987). Od 1957 był czł. Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS), 1960–83 Związku Literatów Polskich (ZLP), należał do Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu (SPATif) i 1979–82 do Związku Artystów Scen Polskich (ZASP), Pen Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Duńskich. Od 1969 do grudnia 1981 czł. PZPR. Z Aliną Afanasjew uczestniczył w pracach Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni. Autor ponad 30 książek (m.in. ''Gałązka światła'', 1962; ''Sezon kolorowych chmur'', 1968; ''Okna Zbyszka Cybulskiego'', 1970; ''Poczta Afanasjewa'', 1979; ''Lustro porosłe mchem'', 1985; ''Nocne Polaków rozmowy'', 1992), kilku dramatów (m.in. ''Olaf Grubasow'', 1964; ''Łóżko'', 1967; ''Pancernik Potiomkin'' – współautor libretta, 1967; ''Groch z kapustą'', 1971). Jego twórczość, w szczególności zbiory opowiadań, nacechowana jest surrealizmem i bajkowością. Wykorzystywał elementy groteski, absurdu i fantastyki. Występują tu nieistniejące światy, ale i postacie – kreślone zwykle w sposób przerysowany – są obdarzane zazwyczaj dziwacznymi imionami (Jakiś Którędy, Abraham Ssak czy Jowesz Jowel) i takimi też przygodami. Atmosfera groteski tej prozy współgra z jej lirycznym i nierzadko pesymistycznym przesłaniem. MAA [[Category: Encyklopedia]]