SAUCKEN DIETRICH von, generał

Wersja z 13:37, 22 lut 2021

Dietrich von Saucken

DIETRICH von SAUCKEN (16 V1892, Primorsk, obecnie Swietłyj, obwód kaliningradzki, Rosja – 27 IX 1980 Pullach koło Monachium), General der Panzertruppe (generał broni pancernej), dowódca 2. Armii broniącej Gdańska w 1945 roku. Potomek wschodniopruskiej arystokracji.

Po ukończeniu Collegium Fridericianum w Królewcu został zawodowym żołnierzem. W 1910 roku Fahnenjunker (kadet) w Grenadier-Regiment König Friedrich Wilhelm I. (2. Ostpreußisches) nr 3, pułku włączonego następnie do 1. Dywizji stacjonującej w Królewcu. Od 1912 roku leutnant (podporucznik), podczas I wojny światowej walczył z Rosjanami w Prusach Wschodnich, między innymi pod Stallupönen (obecnie Niestierow), Gumbinnen (Gusiew) i Tannenbergiem (Grunwald). Przeniesiony na front zachodni walczył pod Verdun, następnie w Karpatach i podczas ofensywy wiosennej 1918 roku (Kaiserschlacht), od marca do grudnia 1918 roku uczestnik fińskiej wojny domowej w korpusie generała Rüdigera von der Goltza. Po zakończeniu I wojny światowej członek Freikorpsu (ochotnicze nacjonalistyczne formacje paramilitarne, złożone głównie z wojennych weteranów), od 1921 roku służył w Reichswerze. W 1927 roku uczestnik tajnych szkoleń w ZSSR (w latach 1925–1933 ZSSR udostępniał Reichswehrze poligony, na których Niemcy rozwijali swoje lotnictwo i broń pancerną, czego zabraniał im traktat wersalski). W 1934 roku promowany na stopień majora, był wykładowcą w Kriegsschule (Szkole Wojennej) w Hanowerze. Od 1939 roku Oberst (pułkownik).

Podczas II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej w Polsce, następnie we Francji, na Bałkanach i w Rosji. Był dowódcą 4. Brygady Zmotoryzowanej 4. Dywizji Pancernej. Od 1942 roku Generalmajor (generał brygady) i dowódca 4. Dywizji Pancernej, uczestnik walk pod Moskwą. Ranny, podczas rocznej rekonwalescencji komendant Schule für Schnelle Truppen (Szkoła Oddziałów Zmotoryzowanych). Od 1943 roku Generalleutnant (generał dywizji), wrócił na front wschodni, gdzie w bitwie pod Kurskiem dowodził 4. Dywizją. Od 1944 roku General der Panzertruppe, dowódca III. Korpusu Pancernego. Podczas walk defensywnych w Rosji prowadził improwizowaną Kampfgruppe (grupa bojowa) von Saucken, z której powstał XXXIX Panzerkorps (Korpus Pancerny). Jesienią 1944 roku objął dowództwo nad Panzerkorps Großdeutschland, którego siłami utrzymywał linię obrony na Wiśle i Odrze.

Wiosną 1945 roku objął dowództwo 2. Armii odciętej od marca w Prusach i zaopatrywanej odtąd tylko drogą morską. Był odpowiedzialny przede wszystkim za utrzymanie portów w Zatoce Gdańskiej i na Helu, by zapewnić w ten sposób tranzyt zaopatrzenia dla wojsk walczących w Kurlandii (Heeresgruppe Kurland) oraz dla morskiej ewakuacji cywilów z Prus Wschodnich. Przyjmując dowództwo obrony, otwarcie odmówił podporządkowania się gauleiterowi Albertowi Forsterowi, co wyjątkowo zaakceptował Adolf Hitler.

Ruchomy punkt dowodzenia mieścił się w jednym z dworów przy Pelonkerweg (obecnie ul. Polanki), a po rozpoczęciu walk w mieście między innymi w Pestalozzischule ( II Liceum Ogólnokształcące) we Wrzeszczu i na terenie Stoczni Schichaua. Wobec utraty miasta rozkazał utrzymanie linii Motławy, by w nocy z 27 na 28 marca zakończyć ewakuację cywilów, po czym wycofał oddziały wojskowe na Heubude ( Stogi) i dalej do ujścia Wisły, gdzie pomiędzy Neufähr (Górkami) a Bohnsackiem ( Sobieszewem) zorganizowano nową linię obrony.

Po zakończeniu walk o Gdańsk 30 III 1945 roku wycofał się z resztą oddziałów do Helu, dowodząc wszystkimi niemieckimi jednostkami broniącymi się na Półwyspie Helskim i w Delcie Wisły, w tym oddziałami 4. Armii, które po 10 IV 1945 roku dołączyły do jego sił, przebijając się ze zdobytego przez Armię Czerwoną Królewca. Do 7 V 1945 roku kontynuował ewakuację cywilnych uciekinierów z Helu i ujścia Wisły do niemieckich portów w strefie zajętej przez zachodnich aliantów. Nadzorował także morską ewakuację gdyńskich uchodźców z rejonu Oxhöft (Oksywia). Po jej zakończeniu 4 IV 1945, wbrew instrukcjom z Berlina, rozkazał przewieźć na półwysep także żołnierzy 7. Dywizji Pancernej, wciąż broniących Oksywia.

Odmówił własnej ewakuacji. Odznaczony 9 V 1945 roku Brylantami do Krzyża Rycerskiego. Po kapitulacji odebrał 10 V 1945 roku na Mierzei Helskiej ostatnią defiladę swoich oddziałów idących do sowieckiej niewoli. Przez następnych 10 lat był więźniem Łubianki (siedziba NKWD w Moskwie) i syberyjskich obozów, torturowany po odmowie podpisania fałszywych zeznań.

Zwolniony w 1955 roku, do Niemiec powrócił jako inwalida. Autor opracowania Geschichte der 4. Panzer-Division – Teil II (1968). Siedmiokrotnie ranny, odznaczony między innymi Złotą Odznaką za Rany, Orderem Królewskim Domu Hohenzollernów, Krzyżem Zasługi Wojennej z Mieczami, Krzyżem Żelaznym I i II klasy, Krzyżem Niemieckim w Złocie. Jeden z 27 żołnierzy Wehrmachtu odznaczonych Krzyżem Rycerskim Żelaznego Krzyża z Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami. KA