ŻBIKOWSKA-MICHALAK ALICJA, koszykarka

Wersja z 10:59, 27 sty 2020

ALICJA ŻBIKOWSKA-MICHALAK (ur. 22 VI 1950 Gdańsk), sportowiec, jedna z najlepszych polskich koszykarek (rozgrywająca, skrzydłowa), przez całą karierę zawodniczka Spójni Gdańsk. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, następnie Studium Nauczycielskiego Wychowania Fizycznego w Oliwie oraz Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego (WSWF), gdzie studiowała w latach 1973–1977 i którą ukończyła jako magister wychowania fizycznego. Treningi w Spójni rozpoczęła w 1965 roku pod opieką Stefanii Rogowskiej-Markowskiej (byłej zawodniczki Spójni, między innymi trzykrotnej uczestniczki Mistrzostw Europy w latach 1950–1956). Od 1966 roku grała w reprezentacji Polski juniorek, w lipcu–sierpniu 1969 roku w Hagen (RFN) na Mistrzostwach Europy juniorek zajęła wraz z zespołem czwarte miejsce (grała we wszystkich siedmiu meczach, zdobyła 53 punkty). W pierwszej drużynie seniorek Spójni od lutego 1967 roku – początkowo sporadycznie, po mistrzostwach w Hagen coraz częściej – grała w pierwszej (podstawowej) piątce.

Z drużyną Spójni była sześciokrotną wicemistrzynią Polski – w sezonach: 1968/1969 (w decydującym o wicemistrzostwie meczu z ŁKS Łódź 9 III 1969 jeszcze z ławki poderwała zespół do zwycięstwa, zdobyła też najwięcej punktów – 15), 1969/1970, 1977/1978 (30 meczy, 423 punkty; w spotkaniu z Wisłą Kraków 7 II 1978, zakończonym wynikiem 69:68, zdobyła aż 38 punktów), 1978/1979 (30 meczy, 359 punktów), 1979/1980 (30 meczy, 391 punktów) i 1980/1981 (27 meczy, 379 punktów). W sezonach 1967/1968 i 1973/1974 (podczas którego uzyskała 709 punktów) zdobyła brązowe medale. Najmniej ligowych występów odnotowała w sezonie 1976/1977 (11 meczy i 54 punkty), podczas którego przebywała na urlopie macierzyńskim. W 1970 roku wywalczyła z zespołem Puchar Polski i Puchar Centralnej Rady Związków Zawodowych. Była wieloletnim kapitanem zespołu.

Z zespołem Spójni (jako wicemistrzem Polski) grała w 1978 roku w Pucharze Europy im. Ronchetti: po zwycięskich eliminacjach (22 i 23 listopada) z UBV Wiedeń (105:77 – zdobyła 16 punktów; 102:78 – zdobyła 17 punktów), w styczniu–lutym 1979 wystąpiła z zespołem w ćwierćfinale. W grupie eliminacyjnej grała ze Slovanem Bratysława (późniejszym finalistą pucharu), kończąc mecze z wynikami 71:79 (zdobyła 8 punktów) i 83:86, a także z Pagnossin Treviso – 70:78 i 90:65 (zdobyła 12 punktów), zajmując zespołowo w grupie ostatnie miejsce.

Swój ostatni mecz w Spójni rozegrała 15 II 1982 roku z Lechem Poznań (wynik – 76:55, zdobyła 3 punkty). Po kontuzji odniesionej w tym meczu w marcu 1982 roku ogłosiła zakończenie czynnej kariery sportowej (w sezonie 1981/1982 rozegrała 11 meczy, zdobyła 168 punktów). Pożegnano ją 19 VI 1983 roku w Gdańsku podczas zorganizowanego z tej okazji meczu Spójni Gdańsk z przygotowującą się do Mistrzostw Świata w Brazylii reprezentacją koszykarek Polski (60:92, w pierwszej połowie grała w zespole kadry – zdobyła 4 punkty, drugą połowę w zespole Spójni). Ogółem rozegrała 396 spotkań ligowych, zdobyła 5047 punktów (druga pozycja w dziejach sekcji koszykówki żeńskiej Spójni Gdańsk, po Małgorzacie Wołujewicz-Czerlonko).

W reprezentacji Polski występowała od 1971 roku. Uczestniczka Mistrzostw Europy w 1972 w Warnie (9 miejsce; grała w siedmiu meczach, zdobyła 60 punktów: z ZSRR – 4, z Jugosławią – 2, z Rumunią – 14, z Włochami – 4, z Węgrami bez punktów, z Holandią – 24, z NRD – 4, z Austrią – 8) i 1974 w Cagliari (9 miejsce; grała w siedmiu meczach, zdobyła 34 punkty: z Hiszpanią (84:50) i Rumunią zdobyła po 2 punkty, z Bułgarią – punkt, z Jugosławią bez zdobyczy punktowej, z RFN – 12, z Danią – 10, z Holandią – 7). Po rozegraniu 97 spotkań opuściła kadrę w 1974 roku po konflikcie z trenerem Zygmuntem Olesiewiczem. Do kadry powołał ją ponownie (na mecz z Czechosłowacją) Zbigniew Felski w październiku 1978 roku (jednocześnie trener Spójni i reprezentacji), następnie w lutym 1979 trener Ludwik Miętta. W sumie zagrała w kadrze Polski 101 razy.

W trakcie kariery sportowej była nauczycielką wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej nr 74 (Przymorze) i Szkole Podstawowej nr 1 (Piecki), trenowała też juniorki Spójni. W 1989 roku wyemigrowała do RFN, gdzie również była trenerką (między innymi do 2005 przygotowywała zespół koszykarski TVE Barop Dortmund).

Została odznaczona między innymi Brązowym Krzyżem Zasługi, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska”, srebrną i złotą odznaką Polskiego Związku Koszykówki (1983).

W 1974 roku uznano ją za najlepszą polską koszykarkę. W 1979 roku w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” na najlepszego sportowca Wybrzeża za rok ubiegły uplasowała się na siódmej pozycji (jednak na pierwszym miejscu wśród sportsmenek). W 2006 roku wybrano ją trzecią koszykarką 60-lecia Okręgowego Związku Koszykówki w Gdańsku.

Od 1974 roku była żoną Ryszarda Michalaka, piłkarza ręcznego (skrzydłowego) Spójni Gdańsk, absolwenta Technikum Mechanicznego w Gdańsku i gdańskiej WSWF. BŚ