CZASOPISMA MORALNE W XVIII WIEKU
| Linia 4: | Linia 4: | ||
[[File:„Der Freydenker” 1766.JPG|thumb| „Der Freydenker” 1766]] | [[File:„Der Freydenker” 1766.JPG|thumb| „Der Freydenker” 1766]] | ||
'''CZASOPISMA MORALNE W XVIII WIEKU''', propagujące określone wzorce osobowe, znane w Europie od roku 1709, kiedy Anglik Richard Steele rozpoczął wydawanie periodyku „Tatler”, pojawiły się w Gdańsku w 1. połowie XVIII wieku. Ukazywały ideał mieszczanina, postępującego zgodnie z nakazami moralnymi i praktycznie podchodzącego do życia. <br /><br /> | '''CZASOPISMA MORALNE W XVIII WIEKU''', propagujące określone wzorce osobowe, znane w Europie od roku 1709, kiedy Anglik Richard Steele rozpoczął wydawanie periodyku „Tatler”, pojawiły się w Gdańsku w 1. połowie XVIII wieku. Ukazywały ideał mieszczanina, postępującego zgodnie z nakazami moralnymi i praktycznie podchodzącego do życia. <br /><br /> | ||
| − | '''„Die mühsame Bemerckerin | + | '''„Die mühsame Bemerckerin derer menschlichen Handlungen”''' („Trudne spostrzeżenia ludzkich działań”) wychodziło w ciągu 1737 roku. Anonimowy wydawca we wstępie przedstawił zadania czasopisma, które miało uświadamiać szkodliwość wad i ukazywać pozytywne wzorce osobowe m.in. postaci historyczne. Wiele miejsca poświęcało ukazywaniu wyższości cnót nad przywarami, mówiąc o pożytkach płynących z pracowitości, wytrwałości, oszczędności, uczciwości, cnotliwości i skromności. Zamieszczało teksty służące poszerzaniu wiedzy. Szczególnie interesujące są uwagi dotyczące roli literatury i wymogów estetycznych. Poddając krytyce współczesną literaturę za płytkość, sztuczność i patetyczność, przedstawiło wymagania, jakie powinna spełniać: dostarczać głębokich doznań estetycznych, posługując się jasnością, harmonijnością i naturalnością oraz spełniać funkcję wychowawczą, służącą kształtowaniu wzorca osobowego zgodnego z duchem epoki. <br /><br /> |
| − | '''„Der Teutsche Diogenes”''' ( | + | '''„Der Teutsche Diogenes”''' („Niemiecki Diogenes”), wydawany w roku 1737 przez Karla Paynego. Moralizatorstwo było wyrażane wierszem. Każdy numer (było ich 52) zawierał motto z sentencją lub fragmentem utworu autorów starożytnych (Horacego, Owidiusza, Cycerona, Plauta, Wergiliusza, Arystofanesa, Persjusza, Klaudiusza, Juwenalisa), nawiązujące do treści. <br /><br /> |
| − | '''„Der fromme Naturkundige”''' ( | + | '''„Der fromme Naturkundige”''' („Pobożny przyrodnik”), wychodziło w roku 1740. Jego wydawcą był [[SENDEL CHRISTIAN | Christian Sendel]]. Poświęcone historii naturalnej. Przy okazji wyjaśniania zjawisk przyrodniczych wydawca przytaczał różne wskazania moralne. <br /><br /> |
| − | '''„Der Freydenker”''' ( | + | '''„Der Freydenker”''' („Wolnomyśliciel”) zawierał najbardziej wszechstronny program doskonalenia człowieka. Wydawał go w latach 1741–1743 Johann Anton Waasbergh. Według czasopisma prawdziwy wolnomyśliciel jest dobrym chrześcijaninem, lojalnym obywatelem, czułym małżonkiem, kochającym ojcem, szczerym przyjacielem, dobrotliwym panem, jednym słowem cnotliwym i uczciwym człowiekiem. {{author: MAB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] |
Wersja z 20:21, 12 sty 2020
CZASOPISMA MORALNE W XVIII WIEKU, propagujące określone wzorce osobowe, znane w Europie od roku 1709, kiedy Anglik Richard Steele rozpoczął wydawanie periodyku „Tatler”, pojawiły się w Gdańsku w 1. połowie XVIII wieku. Ukazywały ideał mieszczanina, postępującego zgodnie z nakazami moralnymi i praktycznie podchodzącego do życia.
„Die mühsame Bemerckerin derer menschlichen Handlungen” („Trudne spostrzeżenia ludzkich działań”) wychodziło w ciągu 1737 roku. Anonimowy wydawca we wstępie przedstawił zadania czasopisma, które miało uświadamiać szkodliwość wad i ukazywać pozytywne wzorce osobowe m.in. postaci historyczne. Wiele miejsca poświęcało ukazywaniu wyższości cnót nad przywarami, mówiąc o pożytkach płynących z pracowitości, wytrwałości, oszczędności, uczciwości, cnotliwości i skromności. Zamieszczało teksty służące poszerzaniu wiedzy. Szczególnie interesujące są uwagi dotyczące roli literatury i wymogów estetycznych. Poddając krytyce współczesną literaturę za płytkość, sztuczność i patetyczność, przedstawiło wymagania, jakie powinna spełniać: dostarczać głębokich doznań estetycznych, posługując się jasnością, harmonijnością i naturalnością oraz spełniać funkcję wychowawczą, służącą kształtowaniu wzorca osobowego zgodnego z duchem epoki.
„Der Teutsche Diogenes” („Niemiecki Diogenes”), wydawany w roku 1737 przez Karla Paynego. Moralizatorstwo było wyrażane wierszem. Każdy numer (było ich 52) zawierał motto z sentencją lub fragmentem utworu autorów starożytnych (Horacego, Owidiusza, Cycerona, Plauta, Wergiliusza, Arystofanesa, Persjusza, Klaudiusza, Juwenalisa), nawiązujące do treści.
„Der fromme Naturkundige” („Pobożny przyrodnik”), wychodziło w roku 1740. Jego wydawcą był Christian Sendel. Poświęcone historii naturalnej. Przy okazji wyjaśniania zjawisk przyrodniczych wydawca przytaczał różne wskazania moralne.
„Der Freydenker” („Wolnomyśliciel”) zawierał najbardziej wszechstronny program doskonalenia człowieka. Wydawał go w latach 1741–1743 Johann Anton Waasbergh. Według czasopisma prawdziwy wolnomyśliciel jest dobrym chrześcijaninem, lojalnym obywatelem, czułym małżonkiem, kochającym ojcem, szczerym przyjacielem, dobrotliwym panem, jednym słowem cnotliwym i uczciwym człowiekiem.
