MAC LEAN, rodzina

Wersja z 10:52, 23 maj 2019

Alexander Duncker, Pałac Archibalda Mac Leana w Szczerbięcinie, około 1870

Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk

Partner redakcji

MAC LEAN, rodzina kupców pochodząca ze Szkocji, w Gdańsku notowana od połowy XVIII wieku. Zajmowała się głównie handlem z Wyspami Brytyjskimi, wysyłając tam zboże i drewno, importując węgiel, towary przemysłowe i kolonialne. Od XVIII wieku posiadała kantor w Memelu (Kłajpedzie), gdzie też przeczekała okres I Wolnego Miasta Gdańska, niesprzyjający handlowcom brytyjskim, powracając do Gdańska po 1814 roku. W połowie XIX wieku członkowie rodziny skoncentrowali część swych wysiłków na administrowaniu nabytymi majątkami ziemskimi i rozwojem kantoru w Kłajpedzie, kończąc tym samym ponadstuletnią działalność handlową w Gdańsku.


Archibald I (1737 Griskepol, Szkocja – 5 X 1810 Królewiec (w drodze do Kłajpedy)). W 1760 roku współwłaściciel firmy handlowej Simpson & Mac Lean w Kłajpedzie, założonej pod patronatem teścia Johna Simpsona (1695–1774). W Gdańsku od 1763 roku, prowadził firmę zajmującą się eksportem i importem towarów z Anglii i Irlandii, kantor w 1797 znajdował się przy Langer Markt 485 (Długi Targ 29). W 1810 wyjechał do syna Archibalda II, przebywającego ze względów na szkockie pochodzenie na emigracji w Kłajpedzie.

Od 17 IX 1761 roku był żonaty z Mary Simpson (1735 – 1806 Gdańsk), którą poślubił w Kłajpedzie. Ojciec kilkorga dzieci. Spadkobiercą został Archibald II, syn John (1764 Gdańsk – 1799) po dojściu do pełnoletności prowadził firmę handlową w Elblągu i Kłajpedzie, syn Lachlan (1768–1831) był czołowym gdańskim handlowcem. Z córek Maria (1762–1847) była najpierw żoną kupca Michaela Barstowa, od 19 X 1795 żoną Corneliusa von Almondego, Anna (1767–1838) – żoną kupca w Kłajpedzie, Nancy (ur. 1782) pozostała panną.


Archibald II (chrzest 8 IX 1772 Gdańsk – 27 V 1860 Gdańsk), syn Archibalda I. W okresie napoleońskiego I Wolnego Miasta (1807–1814) ze względu na szkockie pochodzenie przebywał w pruskiej Kłajpedzie. W 1814 roku powrócił do Gdańska. Prowadził firmę handlową Mac Lean und Co. z kantorem w 1831 roku przy Langgasse 396 (ul. Długa 31). Po 1830 był głównym buchalterem (księgowym) oddziału banku królewskiego w Gdańsku. W latach 1839–1860 mieszkał przy Jopengasse 739 (ul. Piwna 60). W 1822 roku współzałożyciel, następnie członek gdańskiej Korporacji Kupców. W 1846 należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuki w Gdańsku.

1 XII 1803 roku zawarł w kościele św. Piotra i Pawła związek małżeński z panną Anną Julianną (27 VIII 1781 Gdańsk – 8 II 1817 Kłajpeda), córką gdańskiego lekarza Franza Antona Schlandera (1743–1831). Po jej śmierci poślubił Mariannę z domu von Almonde (zm. 30 I 1847), następnie Marię (1809 – 10 IV 1855). Drugie i trzecie małżeństwo było bezdzietne. Z licznych potomków spadkobiercą domu i firmy został syn Archibald III; córki powychodziły za mąż: Anna (1804–1883) za Florisa Marschalla z Edynburga (1791–1865), Emilia (1817–1886) w 1838 roku za gdańskiego kupca Johanna Sprota Stoddarta, Oktavia (1814–1898) w 1838 za gdańskiego lekarza dr. Emila Friedricha Götza, Johanna Henrietta (1813–1878) w 1839 za Adolpha Muhla (1798–1877), właściciela majątku Łaguszewo koło Gdańska, tylko Flora (1812–1890) pozostała panną.


Lachlan (22 XII 1768 Gdańsk – 29 I 1831 Gdańsk), syn Archibalda I, młodszy brat Archibalda II. W 1796 roku kupiec w Kłajpedzie, wspólnik w firmie Johna Simpsona. Od 1802 w Gdańsku, wspólnik ojca i brata w firmie Mac Lean und Co. z kantorem na Langer Markt 485 (Długi Targ 29). W latach 1815–1818 dyrektor nowo powstałego gdańskiego oddziału banku królewskiego w Gdańsku przy Langer Markt 450 (Długi Targ 20). Jednocześnie właściciel firmy handlowej. która zajmowała się hurtowym handlem zbożem i drewnem. Jej kantor w 1817 i 1831 roku mieścił się przy Langgasse 396 (ul. Długa 31).

Od ślubu w Kłajpedzie w 1800 roku był żonaty z wdową Marią z domu Beerbohrn. Pozostawił syna Lauchenna, prowadzącego działalność handlową w Kłajpedzie, oraz trzy córki. Z Gdańskiem związana była Helene (1803–1888), żona Friedricha Hoenego (1776–1868), gdańskiego kupca, armatora i posiadacza podgdańskich majątków ziemskich Pępowo i Leźno, która zastąpiła jego zmarłą pierwszą żonę – swą kuzynkę Marię Mac Lean (1791–1829), córkę Johna (1764–1799).


Archibald III (2 I 1806 Gdańsk – 15 V 1877 Kobierzyn), syn Archibalda II. Początkowo kupiec zajmujący się handlem hurtowym. W 1830 roku nabył swój pierwszy majątek ziemski – Scherpingen (Kobierzyn) koło Rościszewa w powiecie tczewskim, w 1848 – kolejny, Groß Roschau (Rościszewo) koło Tczewa za 40 000 talarów, a w 1862 dokupił jeszcze Turze (Turze) oraz Damaszke (Damaszka) za 60 000 talarów.

5 I 1839 roku w kościele św. Piotra i Pawła w Gdańsku zawarł związek małżeński z Marianne Angelike z domu von Almonde (1804 – 28 VIII 1866), wdową po Johannie Carlu Henrichsdorffie (1795–1836), która była prawną właścicielką wytworni likierów Lachs (obecnie Pod Łososiem) do czasu osiągnięcia pełnoletniości przez jej córkę Marię Annę Henrichsdorff (17 VII 1828 Gdańsk – 9 XI 1909 majątek koło Lęborka), po mężu von der Marwitz. Tym samym stał się w części jego współwłaścicielem. 19 V 1877 pochowany w Gdańsku w rodzinnym grobowcu na nowym cmentarzu Zbawiciela na Zaroślaku. Spadkobiercami byli synowie Archibald IV (1842–1913) i Lauchlam (1845–1912), między których podzielił swój majątek ziemski. Ani oni, ani też jego trzy córki już żadnego związku z Gdańskiem nie mieli. MrGl