SAUTER FELIKS, wykładowca Politechniki Gdańskiej

Wersja z 17:03, 11 lip 2018

FELIKS SAUTER (2 I 1905 Lublin – 24 II 1975 Gdańsk), inżynier mechanik, wykładowca Politechniki Gdańskiej (PG). Syn nauczyciela szkół średnich Tomasza i Zofii z domu Heinrich. W lipcu 1920 roku jako harcerz 3. Lubelskiej Drużyny im. Romualda Traugutta brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej oraz w obronie Lublina w służbach pomocniczych 23. Lubelskiego Pułku Piechoty. W 1924 roku absolwent Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców Miasta Lublina. W tym samym roku został studentem Wydziału Mechanicznego gdańskiej Technische Hochschule (THD), gdzie był działaczem Bratniej Pomocy i kierownikiem sekcji lekkoatletycznej w Akademickim Związku Sportowym (AZS). THD ukończył 23 XI 1937 roku jako dyplomowany inżynier mechanik. Kilkakrotnie przerywał studia (z powodów finansowych), pracując między innymi w Fabryce Maszyn i Narzędzi Rolniczych oraz Zakładach Kotlarsko-Mechanicznych w Lublinie, w Dyrekcji Kolei Państwowych w Gdańsku, gdyńskiej elektrowni i w stoczni remontowej w Górkach Zachodnich ( stocznia Danzig-Königliche Maschinenbauinspektion). W 1932 roku był prezesem Okręgowego Związku Bokserskiego AZS w Lublinie.

W 1937 roku pracował w Fabryce Traków i Maszyn do Drewna „Blumwe” w Bydgoszczy, w latach 1938–1944 na Wydziale Turbinowym w Zakładach Elektromechanicznych „Rohn-Zieliński” w Warszawie, licencyjnej firmie zakładów Brown-Boveri z Baden w Szwajcarii. W 1938 roku odbył półroczny staż w dziale badawczym i na stacjach prób turbin, kompresorów, pomp, kotłów systemu Velox i urządzeń chłodniczych. Od 1939 roku kierownik Wydziału Turbinowego firmy, podczas okupacji dodatkowo Wydziału Pomp do sierpnia 1944 roku. Po upadku powstania warszawskiego kilka miesięcy pracował jako monter turbinowy w cukrowni Józefów w Błoniu pod Warszawą. W lutym 1945 roku powrócił do Zakładów Elektromechanicznych „Rohn-Zieliński”, od marca organizował jej filię w Łodzi. W latach 1945–1946 był także wykładowcą na Politechnice Łódzkiej.

W Gdańsku od 1 II 1946 roku, do września był kierownikiem technicznym działu chłodniczego w Rzeźni Miejskiej. Od 1 X 1946 do 1975 roku pracował na PG (od 1970 jako emeryt), początkowo jako adiunkt i kierownik Laboratorium Maszynowego oraz siłowni cieplnej na Wydziale Mechanicznym. W 1949 roku otrzymał tytuł zastępcy profesora. Od stycznia 1949 organizator i kierownik Katedry Pomiarów, Badań Maszyn i Gospodarki Cieplnej oraz Zakładu Pomiarów i Badań Maszyn Cieplnych na Wydziale Mechanicznym (do 1956), Katedry Pomiarów Maszynowych na Wydziale Maszynowym (do 1965), Katedry i Zakładu Pomiarów Maszynowych na Wydziale Budowy Maszyn (do 1968). Założyciel i kierownik Laboratorium Maszynowego Zakładu Gospodarki Cieplnej, prowadził prace wdrożeniowe między innymi w Fabryce Zapałek w Gdańsku, w fabryce Zamech w Elblągu (maszyna parowa główna s/s „Sołdek”).

Jednocześnie w latach 1946–1950 pełnił funkcję inspektora nadzoru instalacji sanitarnych w Gdańskiej Dyrekcji Odbudowy, 1950–1969 był weryfikatorem i konsultantem do spraw wentylacji i centralnego ogrzewania Biura Projektów „Miastoprojekt” w Gdańsku. W latach 1957–1970 w P.P. „Polcargo” w Gdańsku i w Polskiej Izbie Handlu Zagranicznego w Warszawie był rzeczoznawcą kontroli produkcji eksportowej maszyn i urządzeń.

Prowadził badania urządzeń cieplnych oraz kierował badaniami prototypów maszyn parowych okrętowych, kotłów centralnego ogrzewania, nagrzewnic powietrznych. Autor projektów i remontów sieci centralnego ogrzewania, między innymi w Centralnej Szkole Rolniczej oraz Fabryce Maszyn i Turbin w Elblągu, w kilku budynkach w Gdańsku: Samopomocy Chłopskiej, Państwowych Nieruchomości Ziemskich, Domu Towarowym Gdańskiej Spółdzielni Spożywców. Prowadził też badania dotyczące klimatyzacji i wentylacji (zwłaszcza wysokociśnieniowej). Był projektantem systemu ogrzewania i wietrzenia hali sportowej ze sztucznym lodowiskiem (na 11 tysięcy osób) w Łodzi, metody badań cieplnych siłowni okrętowych stosowanej w przemyśle stoczniowym przy badaniach prototypów i przy próbach zdawczo-odbiorczych statków seryjnych. Opracowane przez niego bilanse cieplne były podstawą do rewizji gospodarki cieplnej cukrowni w Malborku i Chełmży koło Torunia, Gdańskich Zakładów Tłuszczowych w Gdańsku i innych mniejszych zakładów.

Redaktor i współautor skryptu Pomiary i badania maszyn cieplnych (cz. 1: Kotły parowe i silniki cieplne, 1962), współautor (z Wiesławem Łukomskim) pracy Rys historyczny XV-lecia istnienia Oddziału Gdańskiego Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych (1962).

Członek między innymi Związku Harcerstwa Polskiego (1920–1924), Gdańskiego Oddziału Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych Naczelnej Organizacji Technicznej (w 1947 był współzałożycielem, do 1952 przewodniczącym), Związku Nauczycielstwa Polskiego. Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi, złotą odznaką honorową Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych oraz złotą odznaką Akademickiego Związku Sportowego.

Był żonaty z Moniką z domu Trocką (19 I 1913 – 9 X 1978 Gdańsk), miał dwóch synów: Mariana Bogdana (ur. 1938) i Witolda Feliksa (ur. 1943). Został pochowany (z żoną) na cmentarzu Srebrzysko. WP