BISTA HENRYK, aktor, reżyser

[[File:Henryk_Bista.JPG|thumb|Henryk Bista]]BISTA HENRYK (12 III 1934 Kochłowice k. Katowic – 9 X 1997 Warszawa), aktor, reżyser, pedagog. Studiował pocz. mechanikę na politech. w Gliwicach, nast. architekturę w Kr., 1958 ukończył Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. W 1958–60 pracował w teatrze Ateneum w Warszawie, 1960–62 w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie, od 1962 w q Teatrze Wybrzeże, 1990–97 w Teatrze Współczesnym w Warszawie. W 1970–88 uczył zadań aktorskich, piosenki i wiersza w Studiu Wokalno--Aktorskim przy q Teatrze Muzycznym w Gdyni. Zagrał ok. 350 ról teatr. i filmowych. Doskonale rysował. W Teatrze Wybrzeże zagrał 84 role, stworzył wiele pierwszoplanowych i wybitnych kreacji aktorskich. W latach 70. i 80. XX w. należał do liderów zespołu. Jego gra aktorska odznaczała się precyzją i dopracowaniem szczegółów, a charakterystyczny chód drobnymi kroczkami przeszedł do historii teatru. W Teatrze Wybrzeże debiutował rolą Leona w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w reż. Jerzego Golińskiego. Był aktorem drugiego planu. Przełomowa w karierze aktorskiej stała się rola Łazarza (Tragedia o bogaczu i Łazarzu) z 1969. Najwybitniejsze kreacje aktorskie stworzył w spektaklach q Stanisława Hebanowskiego, Marka Okopińskiego, Ryszarda Majora, q Krzysztofa Babickiego, Kazimierza Kutza oraz q Jerzego Afanasjewa (w teatrach TV). Aktor wszechstronny, z etykietą „aktora demonicznego”, doskonale czuł się w repertuarze komediowym czy liryczno-groteskowym i śpiewanym. Wachlarz ról pierwszoplanowych i kreacje aktorskie otwiera Adwokat o lucyferycznej proweniencji (Maleńka Alicja), nast. m.in. Lucyfer (Tragedia człowieka), Robespierre (Thermidor), Milosz – „wódz” (Cmentarzyska samochodów), Jagon – uosobienie zła (w Otellu), Lucyfer – smutny szatan (w Samuelu Zborowskim), Gorgoniusz – umęczony mitoman i kabotyn (z Cyganerii Warszawskiej), Gospodarz – „piękny Polak, choć mitoman” (z Wesela), Joachim Baltazar – wieczny rewolucjonista (Sonata Belzebuba), kontrowersyjny i lodowaty Konrad (Dzia- dy), Robespierre (Sprawa Dantona). Rozdarty wewnętrznie tytułowy szekspirowski Makbet kończy sezony u Hebanowskiego. Bista zagrał żałosnego Scurvy’ego (Szewcy), potem u Majora i Babickiego wcielał się w czułego i szlachetnego Grzegorza (Kordian), figurę o „mentalności zmąconej” – Pijaka (Ślub), intelektualistę Profesora (Operetka), pragmatyka i neurastenika Jermołaja Łopoachina (Wiśniowy sad), smutnego i strąconego anioła Masynissę (Irydion), ostentacyjnego impertynenta Brechta (Opo- wieści Hollywoodu), przebiegłego polit. gracza Octavia Picolominiego (Wallenstein), Bartodzieja, kata i ofiarę w jednej osobie (Portret). Ostatnią rolą w Teatrze Wybrzeże był ironiczny i groteskowy służalec dumą podszyty Gotorpow (Lenin) z 1989. W 1990 wyjechał do Warszawy, żeby być bliżej filmu. Stał się mistrzem epizodu i ról drugoplanowych – zagrał ich ok. 140, m.in. Senatora w Lawie Tadeusza Konwickiego i jednorękiego Żyda w Liście Schindlera w reż. Stevena Spielberga. W teatrze TV wyczarował 103 postaci. Zagrał Hitlera w serialu telewizyjnym (Przed burzą); ta rola należała do jego mistrzowskich osiągnięć. Zagrał Brechta (Opowieści Holly- woodu) i in. Współpracował jako reż. z Ur- szulą Modrzewską-Bistą (żoną) przy realizacji Igraszek z diabłem Jana Drdy (Teatr Muzyczny w Gdyni, 1982) oraz przy Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry, gdzie grał Radosta (Teatr Wybrzeże, 1987). {{author: HD}} [[Category: Encyklopedia]]