PŁYWALNIE

[[File:Kąpielisko_w_miejskiej_fosie__początek_XX_wieku.JPG|thumb|Kąpielisko w miejskiej fosie początek XX wieku]]PŁYWALNIE.Od połowy XIX w. pojawiły się w Gd. wydzielone miejsca do zażywania pub- licznych kąpieli wodnych. Początek dało wojsko, tworząc kąpieliska-pływalnie w wodach fos miejskich dla potrzeb gd. jednostek. Żołnierze korzystali z nich nie tylko w celach rekreacyjnych, higienicznych, ale i w ramach ogólnych ćwiczeń fiz. i nauki pływania przydatnej żołnierzom jednostek saperskich oraz piechoty. Fosy, pełne różnych odpadków i ścieków komunalnych, nie były jednak dobrym miejscem do takich ćwiczeń. Po 1850 istniały 2 wojsk. kąpieliska zlokalizowane w fosie miejskiej: koło bastionu Braun Ross (Gniady Koń), w rejonie Kielgraben (ul. Na Stępce; utonął tu 27 VI 1859 jeden z żołnierzy), zw. w 1874 Pionier-Schwimm- -Anstalt (Pływalnią saperską), zamknięte po 1890, oraz działające już przed 1850 kąpielisko wojsk. (Militär-Schwimm-Anstalt) w fosie obok bas- tionu Ochs (Wół). Wejście do niego prowa- dziło z Langgarter Wall (nieistniejąca ob. ul. Re- duta Żbik) obok Bramy Długich Ogrodów (Żuławskiej). Nad brzegiem znajdował się bu- dynek z szatnią i zapleczem. Działało do końca i w. świat., jego likwidację spowodowała trwająca od 1920 rozbiórka wałów i zasypywanie fos w tym rejonie Gd. Oba kąpieliska dostępne były odpłatnie od poł. czerwca do poł. września każdego roku dla osób cywilnych. Bezpłatnie można było wchodzić od godz. 12 do 13.30 i po 18. Korzystała z tego gł. młodzież męska, rzadziej mężczyźni w sile wieku. W 1864 kąpielisko odwiedziło 50 977 osób, z tego bezpłatnie w wyznaczonych godzinach 37 790 osób. Bilet wstępu kosztował 6 fenigów. Swoim kąpieliskiem dysponowały także władze miasta. Powstało ono w miejscu styku fosy z Motławą koło bastionu Braun Ross w rej. ob. ul. Długa Grobla. Otwarte 15 VIII 1867; wydzielona strefa miała odpowiednio zabezpieczone brzegi, pomosty, schodki, wieżę do skoków oraz zaplecze z szatniami i bufetami. Wybór miejsca nie był przypadkowy, wodę odświeżał bowiem nurt płynącej obok Motławy. Kąpielisko to czynne było każdego roku od ok. 20 maja do ok. 25 września, w zależności od pogody. W pierwszym roku istnienia skorzystało z niego ponad 11 tys. osób. Kobiety przebywały na pływalni wyłącznie jako osoby towarzyszące. W 1868 dzienną frekwencję tylko tego kąpieliska oceniano na 1200 osób, a w całym sezonie na kilkadziesiąt tysięcy osób, co świadczy o dużym zainteresowaniu gdań- szczan tą formą rekreacji, a działały także dos- tępne dla nich obiekty wojskowe. Odpłatnie na basenie prowadzona była przez doświadczonych instruktorów nauka pływania.  W nast. latach, wraz ze wzrostem liczby ludności miasta, rosła też liczba osób korzystających z tych miejskich obiektów. Konkurencją dla nich stały się po 1880 rozwijające się kąpieliska na q Stogach, w q Wisłoujściu, na q Westerplatte i w q Brzeźnie. Plan budowy przez władze miejskie całorocznego krytego basenu pływackiego, pocz. przy q Lastadii 36B, a w 1914 na zakupionej działce przy Heumarkt 1–2 (q Targ Sienny) pokrzyżował wybuch i w. świat. Po 1920 skończyły się czasy basenów kąpielowych w fosach miejskich. W ich miejsce powstały nowe kąpieliska miejskie na q Opływie Motławy o charakterze „Umfluter” (obiekt nad bieżącą wodą). Pierwsze działało od ok. 1925–26 na zapleczu stadionu sport. Dolne Miasto (Kampfbahn Niederstadt, q Stadion Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji tzw. „Stadion GKS Wybrzeże”), w rejonie ob. ul. Zawodników, dysponując 2 basenami oraz szatniami, łazienkami, bufetem w budynku zaprojektowanym przez miejskiego radcę budowlanego q Karla Franza Fehlhabera (1854–1937). Reaktywowane po 1945, było miejscem pierwszych pol. zawodów pływackich w Gd. Zanied- bane, przestało funkcjonować w końcu lat 50. XX w. Obok powstało kolejne, otwarte 26 VI 1929 w pobliżu ul. Kneipab (ul. Elbląska). Zapro- jektowane przez miejskiego radcę budowla- nego Karla Hella z przeznaczeniem do nauki pływania dla dzieci i młodzieży gd. szkół. Miało umocnione brzegi, basen dla młodzieży o dł. 33,3 m, drewniane pomosty, wieżę do skoków, pawilon z szatniami i zapleczem sanitarnym. Drugi basen, 50-metrowy, wydzielony z nurtu wodnego pomostami, przeznaczono dla doświadczonych pływaków. Oba czynne były w sezonie letnim, od maja do września każdego roku. Opiekę sportową nad oboma kąpieliskami powierzono klubowi pływackiemu (Schwimmclub) „Neptun”. Zapewniał on dyżurnych ratowników oraz instruktorów do nauki pływania dla młodzieży szkolnej przychodzącej na basen w zorganizowanych grupach. Wstęp był płatny.  Po 1960 powstało w Gd. kilka krytych całorocznych basenów 25-metrowych, gł. szkolnych. Najstarsze tego typu obiekty rekreacyjno-sportowe otwarte po 1960 to: basen q PG przy al. Zwycięstwa 12, q AWFis przy ul. Górskiego 1, klubu sport. Start przy ul. Wajdeloty 12. Po 1970 otwarto baseny przy gd. szkołach: XV LO, ul. Pilotów 7 na q Zaspie, Zespole Szkół przy ul. Subisława 22 na q Żabiance, Zespole Szkół Energetycznych, ul. Reja 25, SP nr 42 przy ul. Czajkowskiego 1 na q Suchaninie, SP nr 76 przy ul. Jagiellońskiej 14 (basen od 1970), Zespole Szkół Zawodowych nr 9, ul. Dąbrowszczaków 35 na q Przymorzu, SP nr 2 w q Pieckach-Migowie, ul. Marusarzówny 10. Ostatni nabytek to basen MOSiru przy SP nr 3 przy ul. Chałubińskiego 13 na q Chełmie. Baseny rekreacyjne znajdują się także w gd. hotelach: Orbis-Posejdon ul. Kapliczna 30, Novotel-Marina ul. Jelitkowska 20, Hotel Hil- ton Targ Rybny 1. Miasto nie dysponuje natomiast ogólnodostępnym basenem pełnowymiarowym (dł. 50 m) o charakterze wyczynowym, z miejscami dla widzów i odpowiednim zapleczem, który mógłby być miejscem zawodów o randze ogólnopol. czy międzynarodowej. Brak też obiektu typu Aquapark. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]]