CMENTARZE NA SIEDLCACH

'''CMENTARZE NA SIEDLCACH. Św. Barbary''' (St. Barbara-Kirchhof), ul. Zakopiańska, położony między ulicami Powstańców Warszawskich, Bema, Zakopiańską, Pankiewicza i Legnicką, ewangelicki. Powstał w roku 1869 w parafii ewangelickiej przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARBARY | kościele św. Barbary]]. Poświęcony 2 XII 1869; 31 X 1925 wybudowano przy nim dzwonnicę z dzwonem z 1626. Na działce o powierzchni 3,99 ha, wydłużonej w kierunku północ-południe, na terenie lekko wznoszącym się ku północy, z tarasami ukształtowanymi przez niewielkie skarpy. Podzielony na kwatery prostopadłymi do siebie alejami (3 podłużne i 4 poprzeczne), ogrodzony. Od roku 1945 nieczynny, zamknięty 10 IV 1964 roku, zdewastowany, obecnie park. W roku 2007 władze Gdańska ufundowały w jego miejscu pamiątkowy obelisk. {{author: JWL}} <br /><br /> '''Św. Franciszka''', [[EMAUS | Emaus]], ul. Kartuska 238, rzymsko-katolicki. Założony przypuszczalnie pod koniec XIX wieku dla Emaus, powiększony po wybudowaniu [[KOŚCIÓŁ ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU | kościoła św. Franciszka]] (1904–1906). Położony na zboczu doliny ul. Kartuskiej, po jej południowej stronie, na wysokości zespołu dawnego dworu [[KRZYŻOWNIKI | Krzyżowniki]]. Założony na planie prostokąta lekko wydłużonego w kierunku północ-południe, o powierzchni 1,69 ha, podzielony na prostokątne kwatery przez 3 aleje podłużne i 2 poprzeczne, z główną bramą w osi, na północnej granicy działki, przy bramie niewielka murowana kaplica. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 1. połowy XX wieku, większość to nagrobki powstałe po 1945. Przejęty w latach 50. XX wieku przez Zarząd Cmentarzy Miejskich, połączony z cmentarzem Łostowickim, do którego przylega od północy, czynny, powierzchnia 3,08 ha. {{author: JWL}} <br /><br /> '''Zbawiciela''' (Katholischer Kirchhof, Evangelischer Friedhof), Emaus, ul. Starodworska (Schlapker Gang), ul. Kartuska 170. Po północnej stronie ul. Kartuskiej, na stromym zboczu, wzdłuż ul. Starodworskiej, z którą graniczy od wschodu. Powstał w roku 1709 podczas zarazy (dżumy), uchwytny na planach od 1781, przeznaczony dla mieszkańców Emaus. Po roku 1830 cmentarz ewangelickiej gminy [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]] (chowano na nim także pastorów). Przejęty przez powstałą w roku 1895 nową parafię luterańską przy [[KOŚCIÓŁ ZBAWICIELA (II) | kościele Zbawiciela]] (Heilandskirche) przy ul. Kościelnej. Rozbudowany w kierunku zachodnim i północnym na początku XX wieku, w 1905 zbudowano ceglaną kaplicę. Na planie prostokąta mocno wydłużonego w kierunku północno-południowym, o powierzchni 1,73 ha, na stromym terenie ukształtowanym w formie 3 tarasów, z centralną aleją w podłużnej osi działki. Po roku 1945 nieczynny, zamknięty 8 XII 1956, po wyrównaniu terenu założono park. {{author: JWL}} <br /><br /> '''Komunalny nr 5''', przy ul. Łostowickiej 35 (popularnie, ale błędnie zwany Łostowickim). Obecnie największy cmentarz Gdańska, jedyna otwarta nekropolia do bieżącego pochówku zmarłych. Założony w roku 1979 na dotychczasowych polach uprawnych przy cmentarzu św. Franciszka, kilkakrotnie większym obszarze położonym na łagodnych wzniesieniach na południe od starej nekropolii, przylegający od wschodu do ul. Łostowickiej. Od bramy na zachód prowadzi główna aleja, przy której znajduje się kaplica. Układ kwater i alej nieregularny, dostosowany do konfiguracji terenu. Przy głównej alei, w Kwaterze Sybiraków, 11 XI 1998 odsłonięto pomnik autorstwa Pawła Kruszyńskiego ''Pieta Sybiraków'' (zwany też ''Pomnikiem Matki Polki'' lub ''Pomnikiem Ofiar Golgoty Wschodu''). Monument odlany z brązu przedstawia postać klęczącej matki tulącej dzieci. Na cokole napis: Ofiarom Golgoty Wschodu – Sybiracy. 17 IX odbywają się tu uroczystości organizowane przez Związek Sybiraków i Rodzinę Katyńską przy współudziale Urzędu Miasta. W kwaterze stoi 8 tablic pamięci z nazwiskami zmarłych na zesłaniu. Po prawej stronie głównej alei, za kaplicą, znajduje się Kwatera Światowego Związku śp. Żołnierzy Armii Krajowej, z jednakowymi nagrobkami z nazwiskami żołnierzy AK, od frontu kwatery – ściana wyłożona płytami z czarnego granitu z 76 tablicami z inskrypcjami. W roku 2008 powstała pierwsza na Pomorzu mogiła dla dzieci nienarodzonych. W 2009 powstało kolumbarium (z wejściem od ul. Armii Krajowej). W latach 1979–1993 pochowano na nim 51 tysięcy osób, do 31 XII 2010 liczba pochówków na tym cmentarzu oraz dawnym Emaus (będących pod wspólnym zarządem) wzrosła do 71 352 osób. W początkach 2014 roku (w obrębie kwatery 71) oddano ogólnodostępny zbiorowy grób do pochówków w urnach (miejsce na około tysiąca urn). W 2010 cmentarz zajmował powierzchnię 46,63 ha (bez cmentarza św. Franciszka), w latach 2013–2014 rozbudowany o kolejne 2,2 ha (miejsce na około 3250 pochówków) między ul. Cedrową i Olchową. {{author: JWL}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]