INSTYTUT BAŁTYCKI

[[File:Medal_z_okazji_pięćdziesięciolecia_Instytutu_Bałtyckiego__Barbara_Lis_Romańczyk__rewers.JPG|thumb|Medal z okazji pięćdziesięciolecia Instytutu Bałtyckiego Barbara Lis Romańczyk rewers]]INSTYTUT BAŁTYCKI, stowarzyszenie o zada- niach naukowo-organizacyjnych, powołane 31 VIII 1925 w Toruniu, 27 II 1927 zarejestrowano jego statut, 8 marca odbyło się pierwsze zebranie zarządu. Od powstania do 1933 działalność organizacyjna i informacyjno-propagandowa oraz badawczo-naukowa skupiała się na problematyce Pomorza i stosunkach pol.-niem. Instytutowi powierzono zadanie nauk. obrony praw Polski do Pomorza i jej dostępu do morza oraz przeciwstawienia się niem. „naukowemu rewizjonizmowi”, kwestionującemu obecność Polski nad Bałtykiem. Po podpisaniu 26 i 1934 deklaracji o niestosowaniu przemocy pomiędzy Polską a Niemcami nastąpiło rozszerzenie tematyki badawczej na zagadnienia skandynawskie. Te dwa kierunki działalności organizacyjno- -naukowej dominowały w pracy IB zarówno w okresie międzywojennym, jak i po II w. świat. W zakresie badań skandynawskich placówka odegrała pionierską rolę, wnosząc niepodważalny wkład w rozwój pol. skandynawistyki oraz upowszechnienie wiedzy na temat Skandynawii i strefy bałtyckiej. Podstawową formą działania IB było: zamawianie tematów metodą rozpisywania konkursów, przyznawanie nagród za prace magisterskie i doktorskie z określonej problematyki, udzielanie stypendiów autorom podejmującym zamówione tematy, organizowanie konferencji naukowo-dyskusyjnych, stworzenie centrum informacji, koordynacji i promowania badań, edycja różnego rodzaju wydawnictw periodycznych oraz badania prowadzone przez jego nielicznych pracowników. Dorobek nauk. i wydawniczy IB do 1939 obejmował 500 odrę- bnych pozycji bibliograficznych, w tym m.in. 48 tomów „Pamiętnika Instytutu Bałtyckiego”, 70 tomików „Biblioteczki Bałtyckiej” oraz czasopisma: 8 zeszytów „Baltic Countries” (sierpień 1935 – wrzesień 1936), 9 zeszytów „Baltic and Scandinavian Countries” (styczeń 1937 – wrzesień 1939), 10 zeszytów kwartalnika „Jantar” (marzec 1937 – czerwiec 1939), biuletyn „Komunikaty” w trzech seriach (nr 1–30 w latach 1929–30; nr 1–100 w latach 1931–39; nr 1–59 w latach 1934–36), „Komunikaty Instytutu Bałtyckiego” (1939). Znaczący jest także dorobek wydawniczy IB po II w. świat. W pierwszym okresie działalności (1945–49) wydano łącznie 153 publikacje o różnej objętości, m.in. 1946–49 dwanaście zeszy- tów kwartalnika „Jantar”. Po reaktywowaniu działalności IB 1963 jego aktywność wydawnicza przejawiała się w publikowaniu druków zwartych w dwóch seriach: pomorzoznawczej (7 tomów) i skandynawoznawczej (6 tomów) oraz czasopism: q „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” (wspólnie z q WSP i q UG), 1965–80 łącznie 13 zeszytów; „Komunikaty Instytutu Bałtyckiego”, 1964–2010 ukazało się 48 zeszytów. W funkcjonowaniu IB wyróżnić można kilka etapów obejmujących lata: 1925, 1927–39, 1946–50, 1958 i od 1963. Przerwy spowodowane były działaniami wojennymi, przyczynami polit. wynikającymi z sowietyzacji życia w PRL i brakiem środków finans. Siedziby placówki znajdowały się 1925–36 w Toruniu, od 1 i 1937 do sierpnia 1939 w Gdyni, od 1948 do czerwca 1950 w Sopocie, Gdyni, Bydgoszczy, Szczecinie (był to okres rozproszenia poszczególnych działów IB), od 1948 do czerwca 1950, 1964–98, od 2002 do chwili ob. w Gd., 1999–2001 w Koszalinie.  {{author: BH}}  {{author:* Po zmianie statutu 21 I 2005 funkcję kierownika pełnił sekretarz Rady Naukowej. BH}}