GRALATH DANIEL I, burmistrz Gdańska
D.Majewska (dyskusja | edycje) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File: | + | [[File:Gralath Daniel I.JPG|thumb|Daniel Gralath I]] |
| − | [[File: | + | [[File:Herb rodowy Gralathów.JPG|thumb|Herb rodowy Gralathów]] |
| − | [[File: | + | [[File:Wielka Aleja, założona przez Daniela Gralatha I, na rysunku Daniela Chodowieckiego, 1773.JPG|thumb|Wielka Aleja, założona przez Daniela Gralatha I, na rysunku Daniela Chodowieckiego, 1773]] |
| + | |||
'''DANIEL GRALATH I''' (30 V 1708 Gdańsk – 23 VII 1767 Gdańsk), burmistrz. Pochodził z rodziny przybyłej do Gdańska z Regensburga (Ratyzbony), pierwszy obywatelstwo Gdańska uzyskał w 1699 roku kupiec Karl Ludwig, ojciec Daniela I. Ukończył q szkołę św. Jana, w latach 1724–1728 uczył się w q Gimnazjum Akademickim, w 1728 studiował na uniwersytecie w Halle i w Marburgu, w 1729 w Lejdzie na fakultetach związanych z prawem, botaniką, medycyną, chemią, fizyką i matematyką. Po podróżach naukowych do Francji i Holandii od 1734 roku w Gdańsku, gdzie zdobył status prywatnego uczonego. W roku 1738 wybrany do Kwartału Wysokiego (q kwartały), od 1748 jego mistrz. Od roku 1754 ławnik, od 1758 rajca Głównego Miasta. Podczas wojny siedmioletniej (1756–1763) zapobiegł wprowadzeniu wojsk rosyjskich do miasta, co wpłynęło na przyspieszenie jego kariery. W roku 1762 został burgrabią, następnie łowczym królewskim na Mierzei Wiślanej. W latach 1763–1767 burmistrz. Prowadził badania fizyczne z elektrostatyką, pierwszy w świecie wyjaśnił działanie tzw. butelek lejdejskich i odkrył możliwość zwiększania napięcia prądu poprzez łączenie kondensatorów. Założyciel q Towarzystwa Przyrodniczego, dla którego zakupił pierwszy sprzęt, w okresie 1755–1757 jego prezes. Wyniki badań publikował w rocznikach Towarzystwa „Versuche und Abhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft zu Danzig”. Wydał drukiem 3-tomową historię badań nad elektrycznością (''Geschichte der Elektrozität'', w latach 1747, 1754, i 1756) oraz bibliografię piśmiennictwa dotyczącego elektryczności (''Elektrische Bibliothek'', 1732–1746). Zajmował się doświadczeniami fizycznymi z ciśnieniem cieczy i powietrza, astronomią (obserwacja Słońca: plamy i zaćmienia, przejście Wenus i Merkurego przed jego tarczą) oraz biologią (badanie parzydełkowców). Od roku 1752 członek honorowy Towarzystwa Naukowego w Getyndze. Posiadał jeden z największych księgozbiorów w Gdańsku, obecnie w q BG PAN. Jego portret namalował Jacob Wessel. Założyciel Wielkiej Alei (q al. Zwycięstwa). Mieszkał we własnej kamienicy przy Langgasse 40 (ul. Długa). W 1893 roku w Wielkiej Alei (u wylotu obecnej ul. Smoluchowskiego) umieszczono głaz z okolicznościową plakietą, jedna z bocznic alei nosiła jego imię (Gralathstraße, obecnie Hoene-Wrońskiego). W roku 1945 usunięto plakietę, w nowej formie zainstalowana 30 V 2004. W 2010 jego imieniem nazwano pierwszy z nabytych przez władze Gdańska tramwajów PESA Swing. {{author: EWŁ}} [[Category: Encyklopedia]] | '''DANIEL GRALATH I''' (30 V 1708 Gdańsk – 23 VII 1767 Gdańsk), burmistrz. Pochodził z rodziny przybyłej do Gdańska z Regensburga (Ratyzbony), pierwszy obywatelstwo Gdańska uzyskał w 1699 roku kupiec Karl Ludwig, ojciec Daniela I. Ukończył q szkołę św. Jana, w latach 1724–1728 uczył się w q Gimnazjum Akademickim, w 1728 studiował na uniwersytecie w Halle i w Marburgu, w 1729 w Lejdzie na fakultetach związanych z prawem, botaniką, medycyną, chemią, fizyką i matematyką. Po podróżach naukowych do Francji i Holandii od 1734 roku w Gdańsku, gdzie zdobył status prywatnego uczonego. W roku 1738 wybrany do Kwartału Wysokiego (q kwartały), od 1748 jego mistrz. Od roku 1754 ławnik, od 1758 rajca Głównego Miasta. Podczas wojny siedmioletniej (1756–1763) zapobiegł wprowadzeniu wojsk rosyjskich do miasta, co wpłynęło na przyspieszenie jego kariery. W roku 1762 został burgrabią, następnie łowczym królewskim na Mierzei Wiślanej. W latach 1763–1767 burmistrz. Prowadził badania fizyczne z elektrostatyką, pierwszy w świecie wyjaśnił działanie tzw. butelek lejdejskich i odkrył możliwość zwiększania napięcia prądu poprzez łączenie kondensatorów. Założyciel q Towarzystwa Przyrodniczego, dla którego zakupił pierwszy sprzęt, w okresie 1755–1757 jego prezes. Wyniki badań publikował w rocznikach Towarzystwa „Versuche und Abhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft zu Danzig”. Wydał drukiem 3-tomową historię badań nad elektrycznością (''Geschichte der Elektrozität'', w latach 1747, 1754, i 1756) oraz bibliografię piśmiennictwa dotyczącego elektryczności (''Elektrische Bibliothek'', 1732–1746). Zajmował się doświadczeniami fizycznymi z ciśnieniem cieczy i powietrza, astronomią (obserwacja Słońca: plamy i zaćmienia, przejście Wenus i Merkurego przed jego tarczą) oraz biologią (badanie parzydełkowców). Od roku 1752 członek honorowy Towarzystwa Naukowego w Getyndze. Posiadał jeden z największych księgozbiorów w Gdańsku, obecnie w q BG PAN. Jego portret namalował Jacob Wessel. Założyciel Wielkiej Alei (q al. Zwycięstwa). Mieszkał we własnej kamienicy przy Langgasse 40 (ul. Długa). W 1893 roku w Wielkiej Alei (u wylotu obecnej ul. Smoluchowskiego) umieszczono głaz z okolicznościową plakietą, jedna z bocznic alei nosiła jego imię (Gralathstraße, obecnie Hoene-Wrońskiego). W roku 1945 usunięto plakietę, w nowej formie zainstalowana 30 V 2004. W 2010 jego imieniem nazwano pierwszy z nabytych przez władze Gdańska tramwajów PESA Swing. {{author: EWŁ}} [[Category: Encyklopedia]] | ||
Wersja z 19:17, 3 cze 2014
DANIEL GRALATH I (30 V 1708 Gdańsk – 23 VII 1767 Gdańsk), burmistrz. Pochodził z rodziny przybyłej do Gdańska z Regensburga (Ratyzbony), pierwszy obywatelstwo Gdańska uzyskał w 1699 roku kupiec Karl Ludwig, ojciec Daniela I. Ukończył q szkołę św. Jana, w latach 1724–1728 uczył się w q Gimnazjum Akademickim, w 1728 studiował na uniwersytecie w Halle i w Marburgu, w 1729 w Lejdzie na fakultetach związanych z prawem, botaniką, medycyną, chemią, fizyką i matematyką. Po podróżach naukowych do Francji i Holandii od 1734 roku w Gdańsku, gdzie zdobył status prywatnego uczonego. W roku 1738 wybrany do Kwartału Wysokiego (q kwartały), od 1748 jego mistrz. Od roku 1754 ławnik, od 1758 rajca Głównego Miasta. Podczas wojny siedmioletniej (1756–1763) zapobiegł wprowadzeniu wojsk rosyjskich do miasta, co wpłynęło na przyspieszenie jego kariery. W roku 1762 został burgrabią, następnie łowczym królewskim na Mierzei Wiślanej. W latach 1763–1767 burmistrz. Prowadził badania fizyczne z elektrostatyką, pierwszy w świecie wyjaśnił działanie tzw. butelek lejdejskich i odkrył możliwość zwiększania napięcia prądu poprzez łączenie kondensatorów. Założyciel q Towarzystwa Przyrodniczego, dla którego zakupił pierwszy sprzęt, w okresie 1755–1757 jego prezes. Wyniki badań publikował w rocznikach Towarzystwa „Versuche und Abhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft zu Danzig”. Wydał drukiem 3-tomową historię badań nad elektrycznością (Geschichte der Elektrozität, w latach 1747, 1754, i 1756) oraz bibliografię piśmiennictwa dotyczącego elektryczności (Elektrische Bibliothek, 1732–1746). Zajmował się doświadczeniami fizycznymi z ciśnieniem cieczy i powietrza, astronomią (obserwacja Słońca: plamy i zaćmienia, przejście Wenus i Merkurego przed jego tarczą) oraz biologią (badanie parzydełkowców). Od roku 1752 członek honorowy Towarzystwa Naukowego w Getyndze. Posiadał jeden z największych księgozbiorów w Gdańsku, obecnie w q BG PAN. Jego portret namalował Jacob Wessel. Założyciel Wielkiej Alei (q al. Zwycięstwa). Mieszkał we własnej kamienicy przy Langgasse 40 (ul. Długa). W 1893 roku w Wielkiej Alei (u wylotu obecnej ul. Smoluchowskiego) umieszczono głaz z okolicznościową plakietą, jedna z bocznic alei nosiła jego imię (Gralathstraße, obecnie Hoene-Wrońskiego). W roku 1945 usunięto plakietę, w nowej formie zainstalowana 30 V 2004. W 2010 jego imieniem nazwano pierwszy z nabytych przez władze Gdańska tramwajów PESA Swing.
