SZPITAL BOŻEGO CIAŁA
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
− | '''SZPITAL BOŻEGO CIAŁA''' (Heilige-Leichnam-Hospital), powstał przed rokiem 1380 poza murami | + | '''SZPITAL BOŻEGO CIAŁA''' (Heilige-Leichnam-Hospital), powstał przed rokiem 1380 poza murami [[STARE MIASTO | Starego Miasta]] przy Hagenbergische Gasse (obecnie ul. 3 Maja), początkowo jako zakład dla trędowatych podległy Radzie Starego Miasta. Od 1. połowy XV wieku przyjmował przede wszystkim ludzi starych, chorych i samotnych, a co najmniej od 1443 roku – także wkupujących się na dożywocie (prebendariusze), okresowo również chorych zakaźnie (np. w 1601 roku pacjentów przeniesiono do miejskiego lazaretu ([[SZPITAL MIEJSKI (Lazaret przy Bramie Oliwskiej) | Szpital Miejski (Lazaret przy Bramie Oliwskiej)]]), w ich miejsce przyjęto chorych na dżumę). Szpitalem kierował zarząd złożony z czterech prowizorów. Pierwotnie budynek szpitalny przylegał bezpośrednio do [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościoła Bożego Ciała]]. W 1520 roku, podczas wojny z zakonem krzyżackim, spalony, po odbudowaniu znów spalony w 1577 podczas wojny z królem polskim Stefanem Batorym; odbudowany w latach 1580–1581. W roku 1601 kompleks składał się z kościoła oraz grupy wolno stojących budynków po jego północnej stronie. W latach 1739 i 1786 pobudowano domy szachulcowe. W roku 1599 przebywało w nim 40 pacjentów, w 1681 – 47, 1700 – 66, 1740 – 61, 1760 – 70, 1780 – 62, 1800 – 43. W okresie 1579–1585 poświadczona była obecność lekarza, otrzymującego od fundacji rocznie 60 grzywien wedle dawnego zwyczaju. Na początku XIX wieku, w niewielkim stopniu dotknięty kryzysem finansowym, odzyskał zdolność do nieodpłatnego utrzymywania pacjentów. Niepoddany procesowi medykalizacji, do roku 1945 pełnił funkcję przytułku. W roku 1833 wzniesiono przy Hagenbergische Gasse 12 domków dla szpitala, po jego stronie północnej (z jedenastoma mieszkaniami) i zachodniej (z ośmioma). W roku 1834 rozebrano część zabudowań gospodarczych, w 1842 wzniesiono nowy budynek z czterema mieszkaniami, liczba pacjentów wzrosła do 80. W 2. połowie XIX wieku wznoszono budynki mieszkalne wokół kościoła (1860, 1862, 1865, 1866, 1868, 1872, 1874, 1876, 1887, 1893, 1894, 1896). W latach 1894–1896 wzniesiono na potrzeby zakładu kompleks trzech bloków mieszkalnych o dość wysokim standardzie przy Promenade 21/25 (ul. 3 Maja). Zbudowała je firma [[PROCHNOW JOHANN HEINRICH HERMANN | Johanna Heinricha Hermanna Prochnowa]]. Jeden z bloków wydzierżawiono do roku 1914 władzom kolejowym na siedzibę jej nowo powołanej gdańskiej dyrekcji ([[DYREKCJA KOLEI | Dyrekcja Kolei]]). Liczba pacjentów wzrosła w roku 1903 do 211, w 1924 – 300, w 1926 – 400. Pacjenci przyjmowani byli nieodpłatnie i za wkupne, opłata zależała od wieku. Oprócz mieszkania przysługiwała im miesięczna zapomoga (w 1903 – 6 marek). W roku 1945 budynek uległ niewielkim zniszczeniom, a domy mieszkalne zostały zdewastowane, w 1962 niektóre z nich rozebrano w związku z poszerzeniem ul. 3 Maja, a pozostałe wykorzystywano jako domy mieszkalne. {{author: ASZ}} <br /><br /> |
{| class="tableGda" | {| class="tableGda" | ||
|- | |- | ||
Linia 22: | Linia 22: | ||
|- | |- | ||
| 1829 | | 1829 | ||
− | | | + | | [[GIBSONE ALEXANDER III | Alexander Gibsone III]] |
| span style="white-space: nowrap" | kupiec, armator | | span style="white-space: nowrap" | kupiec, armator | ||
|- | |- |
Wersja z 16:03, 23 maj 2014
SZPITAL BOŻEGO CIAŁA (Heilige-Leichnam-Hospital), powstał przed rokiem 1380 poza murami Starego Miasta przy Hagenbergische Gasse (obecnie ul. 3 Maja), początkowo jako zakład dla trędowatych podległy Radzie Starego Miasta. Od 1. połowy XV wieku przyjmował przede wszystkim ludzi starych, chorych i samotnych, a co najmniej od 1443 roku – także wkupujących się na dożywocie (prebendariusze), okresowo również chorych zakaźnie (np. w 1601 roku pacjentów przeniesiono do miejskiego lazaretu ( Szpital Miejski (Lazaret przy Bramie Oliwskiej)), w ich miejsce przyjęto chorych na dżumę). Szpitalem kierował zarząd złożony z czterech prowizorów. Pierwotnie budynek szpitalny przylegał bezpośrednio do kościoła Bożego Ciała. W 1520 roku, podczas wojny z zakonem krzyżackim, spalony, po odbudowaniu znów spalony w 1577 podczas wojny z królem polskim Stefanem Batorym; odbudowany w latach 1580–1581. W roku 1601 kompleks składał się z kościoła oraz grupy wolno stojących budynków po jego północnej stronie. W latach 1739 i 1786 pobudowano domy szachulcowe. W roku 1599 przebywało w nim 40 pacjentów, w 1681 – 47, 1700 – 66, 1740 – 61, 1760 – 70, 1780 – 62, 1800 – 43. W okresie 1579–1585 poświadczona była obecność lekarza, otrzymującego od fundacji rocznie 60 grzywien wedle dawnego zwyczaju. Na początku XIX wieku, w niewielkim stopniu dotknięty kryzysem finansowym, odzyskał zdolność do nieodpłatnego utrzymywania pacjentów. Niepoddany procesowi medykalizacji, do roku 1945 pełnił funkcję przytułku. W roku 1833 wzniesiono przy Hagenbergische Gasse 12 domków dla szpitala, po jego stronie północnej (z jedenastoma mieszkaniami) i zachodniej (z ośmioma). W roku 1834 rozebrano część zabudowań gospodarczych, w 1842 wzniesiono nowy budynek z czterema mieszkaniami, liczba pacjentów wzrosła do 80. W 2. połowie XIX wieku wznoszono budynki mieszkalne wokół kościoła (1860, 1862, 1865, 1866, 1868, 1872, 1874, 1876, 1887, 1893, 1894, 1896). W latach 1894–1896 wzniesiono na potrzeby zakładu kompleks trzech bloków mieszkalnych o dość wysokim standardzie przy Promenade 21/25 (ul. 3 Maja). Zbudowała je firma Johanna Heinricha Hermanna Prochnowa. Jeden z bloków wydzierżawiono do roku 1914 władzom kolejowym na siedzibę jej nowo powołanej gdańskiej dyrekcji ( Dyrekcja Kolei). Liczba pacjentów wzrosła w roku 1903 do 211, w 1924 – 300, w 1926 – 400. Pacjenci przyjmowani byli nieodpłatnie i za wkupne, opłata zależała od wieku. Oprócz mieszkania przysługiwała im miesięczna zapomoga (w 1903 – 6 marek). W roku 1945 budynek uległ niewielkim zniszczeniom, a domy mieszkalne zostały zdewastowane, w 1962 niektóre z nich rozebrano w związku z poszerzeniem ul. 3 Maja, a pozostałe wykorzystywano jako domy mieszkalne.
Rok | Imię i nazwisko | Zawód |
---|---|---|
1797 | Daniel Gabriel Fichtel | kupiec |
1807 | Johann Jacob Witting (1767–1814) | kupiec |
1812, 1817 | Christian Wendtsen (1756–1825) | kupiec |
1829 | Alexander Gibsone III | kupiec, armator |
1839 | Ernst Gottlieb Wegner (1768–1851) | kupiec |
1852, 1858 | George Ludwig Mix (1816–1903) | kupiec |
1861 | Ernst Wegner (1802–1861) | kupiec |
1869, 1874 | Carl Robert von Frantzius (1800–1874) | kupiec |
1884, 1892 | George Ludwig Mix (1816–1903) | kupiec |
1897 | Arthur Kressman (1846 – po 1905) | kupiec |
1903 | dr Georg Petschow (1863–1944) | przedsiębiorca |
1908,1914 | Friedrich von Leibitz (zm. 1918) | oficer rezerwy |
1918, 1920 | Richard Marx (1867–1935) | kupiec |
1921, 1928, 1935 | Ernst Christoph Mix (1862–1936) | kupiec |
1939 | Hans Dörner | urzędnik |