ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ ARMIA KRAJOWA W GDAŃSKU
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ ARMIA KRAJOWA W GDAŃSKU''', od pocz. okupacji (aneksji) Gd. odgrywał ważną rolę w działalności Polski Podziemnej, w tym Polskiego Państwa Podziemnego (Związek Walki Zbrojnej [ZWZ] – Armia Krajowa [AK] i Delegatura Rządu RP na Kraj). W Gd. organizowano struktury konspiracyjne, prowadzono pracę wywiadowczą, tworząc sieć wywiadu, zwł. morskiego. Struktury konspiracyjne działały w Gd. dwutorowo. 1. stanowiły ogniwa Komendy Głównej (KG) ZWZ-AK pracujące na linii Warszawa Gd. 2. – siatki Pomorskiego Okręgu ZWZ-AK. Sieć KG ZWZ-AK teoretycznie działała ponad Okręgiem Pomorskim, praktycznie z nim współpracowała.<br /><br /> Pierwsze meldunki z Gd. i Gdyni, w maju 1940, przesłała do ekspozytury pol. wywiadu w Sztokholmie („Sajgon”) sieć kpt. Alfonsa Jakubiańca, operująca wówczas na Litwie. Na prośbę Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza już od poł. listopada 1940 ZWZ zaczął nadsyłać meldunki wywiadowcze z portu i stoczni w Gd., pocz. bardzo ogólnikowe. Dlatego 1941 przystąpiono do organizowania w Gd. centralnej sieci ofensywnego wywiadu dalekiego zasięgu „Stragan” KG ZWZ-AK, rozszerzając ją 1942–43 i sukcesywnie obejmując nią pas nadmorski od Hamburga, Szczecina przez Gdynię i Gd. aż po Królewiec i Rygę. Tereny Gd. leżały w zasięgu grupy Wywiadu Ofensywnego („WO-3”) „Wybrzeże”. Wchodząca w jej skład sieć „A”, której podlegała Ekspozytura „Morze” („Mare”) dostarczała meldunki z Gd. Sieć tę tworzyli m.in. pracownicy Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy (OW ZJ). Agenci wywiadu grupy „Wybrzeże” mieli w Gd. oznaczenia do liczby 20 wzwyż. Jedną z grup kierował kpt. rezerwy Antoni Wiśniewski („Grubski”, „A-14”). Po rozbiciu przez Gestapo 1942 i 1943 sieci „Straganu”, jego zadania na odcinku płn., w tym i w Gd., przejęła sieć wywiadu KG AK – „Lombard” i grupa „Bałtyk 301”, kierowana przez Edmunda Czarnowskiego (kryptonim „Kolski”). Pracownicy „Lombardu” nadsyłający meldunki z Gd. posługiwali się literą „L” bądź używali pseud. zwierzęcych, np. „Ogar”, „Bóbr”, „Koń”, „Sarna” i in.<br /><br /> W efekcie od poł. 1941 do Oddziału II KG ZWZ w Warszawie napływały meldunki dotyczące produkcji okrętów podwodnych w q | + | '''ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ ARMIA KRAJOWA W GDAŃSKU''', od pocz. okupacji (aneksji) Gd. odgrywał ważną rolę w działalności Polski Podziemnej, w tym Polskiego Państwa Podziemnego (Związek Walki Zbrojnej [ZWZ] – Armia Krajowa [AK] i Delegatura Rządu RP na Kraj). W Gd. organizowano struktury konspiracyjne, prowadzono pracę wywiadowczą, tworząc sieć wywiadu, zwł. morskiego. Struktury konspiracyjne działały w Gd. dwutorowo. 1. stanowiły ogniwa Komendy Głównej (KG) ZWZ-AK pracujące na linii Warszawa Gd. 2. – siatki Pomorskiego Okręgu ZWZ-AK. Sieć KG ZWZ-AK teoretycznie działała ponad Okręgiem Pomorskim, praktycznie z nim współpracowała.<br /><br /> Pierwsze meldunki z Gd. i Gdyni, w maju 1940, przesłała do ekspozytury pol. wywiadu w Sztokholmie („Sajgon”) sieć kpt. Alfonsa Jakubiańca, operująca wówczas na Litwie. Na prośbę Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza już od poł. listopada 1940 ZWZ zaczął nadsyłać meldunki wywiadowcze z portu i stoczni w Gd., pocz. bardzo ogólnikowe. Dlatego 1941 przystąpiono do organizowania w Gd. centralnej sieci ofensywnego wywiadu dalekiego zasięgu „Stragan” KG ZWZ-AK, rozszerzając ją 1942–43 i sukcesywnie obejmując nią pas nadmorski od Hamburga, Szczecina przez Gdynię i Gd. aż po Królewiec i Rygę. Tereny Gd. leżały w zasięgu grupy Wywiadu Ofensywnego („WO-3”) „Wybrzeże”. Wchodząca w jej skład sieć „A”, której podlegała Ekspozytura „Morze” („Mare”) dostarczała meldunki z Gd. Sieć tę tworzyli m.in. pracownicy Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy (OW ZJ). Agenci wywiadu grupy „Wybrzeże” mieli w Gd. oznaczenia do liczby 20 wzwyż. Jedną z grup kierował kpt. rezerwy Antoni Wiśniewski („Grubski”, „A-14”). Po rozbiciu przez Gestapo 1942 i 1943 sieci „Straganu”, jego zadania na odcinku płn., w tym i w Gd., przejęła sieć wywiadu KG AK – „Lombard” i grupa „Bałtyk 301”, kierowana przez Edmunda Czarnowskiego (kryptonim „Kolski”). Pracownicy „Lombardu” nadsyłający meldunki z Gd. posługiwali się literą „L” bądź używali pseud. zwierzęcych, np. „Ogar”, „Bóbr”, „Koń”, „Sarna” i in.<br /><br /> W efekcie od poł. 1941 do Oddziału II KG ZWZ w Warszawie napływały meldunki dotyczące produkcji okrętów podwodnych w q Stoczni Schichaua, Stoczni Gd. (q Stocznia Królewska), q Gdańskiej Fabryce Wagonów, ruchu statków handl. i okrętów w porcie gd. oraz linii kolejowych i taboru. Od 29 lipca do 26 XI 1941 meldunki przychodziły regularnie. Wzmożenie pracy wywiadowczej w Gd. nastąpiło 1942 i trwało do lata 1944. Wywiad bryt., któremu przekazywano informacje morskie m.in. z Gd. wysoko oceniał te osiągnięcia wywiadu KG ZWZ-AK. Pomoc wojsk. władzom krajowym starał się okazywać Wydz. Wywiadu Morskiego Kierownictwa MW w Londynie, który w Gd. i w Gdyni zamierzał stworzyć placówkę wywiadowczą kierowana przez bosmana-mata Kajetana Łowczynowskiego („Szlemik”). Zadanie to nie doczekało się jednak realizacji.<br /><br /> W lecie 1941 w Gd. zaczęto organizować również punkty kontaktowe sieci Łączności z Zagranicą („Zagroda”) Oddziału V (Łączności) KG ZWZ-AK, mającej na celu przerzucanie na statkach szw. emisariuszy i kurierów do Szwecji, gdzie w Poselstwie RP mieli przekazywać tzw. pocztę, czyli meldunki z kraju. Skrzynką kontaktową były m.in. mieszkania Tadeusza Żółtowskiego (w pobliżu portu gd. przy Arbeitshafenlagerstube) i Karola Wójcika. W lipcu 1944 planowano uruchomienie 3 tras przerzutowych drogą morską z Danii i Szwecji do Gd., gdzie zamierzano zorganizować punkt u mieszkającej w Gd., nieznanej ob. z nazwiska, osoby. Działania te prowadziła działająca nieoficjalnie przy Poselstwie RP w Sztokholmie Baza Łącznikowa „Anna” i placówka polit. „Adam”, ta w ramach Akcji Kontynentalnej, MSW Rządu RP, opierająca się na skupiskach pol. poza granicami, na wzór niem. V kolumny. W korespondencji Sztokholm–Londyn–Kraj, Gd. oznaczono kryptonimem „Grzegorz 107”, a placówkę „Zagrody” – „Stock”.<br /><br /> Ponadto w Gd. organizowaniem ucieczek do Szwecji zajmował się Leon Matuszewski, który utworzył kilkuosobową grupę złożoną ze skierowanych do pracy w stoczni mieszkańców Warszawy. Mieli oni powiązania z AK i Polską Armią Powstania (PAP).W poł. 1943 jej członków aresztowało gestapo. Inny punkt przerzutowy mieścił się u Wandy Jurkiewicz przy Brotbänkengasse 12 (ul. Chlebnicka). Ucieczki do Szwecji miały też miejsce z obozu pracy w Wisłoujściu i z komanda q obozu Stutthof w Stoczni Gd. Do Gd. docierała prasa podziemna dostarczana z Generalnego Gubernatorstwa m.in. „Biuletyn Informacyjny”, „Rzeczpospolita Polska”, oraz wydawnictwa drukowane w jęz. niem. symulujące konspirację wewnątrzniemiecką (Akcja „N”). Wydawnictwa te podrzucano w porcie gd. na okręty i statki handlowe niem., szw. i fińskie. Bibułę „N” przewożono do Gd. drogą kolejową z powiatu lipnowskiego (ob. woj. kujawsko-pomorskie). Akcjami tymi kierowało Biuro Informacji i Propagandy KG AK i Okręgu Pomorskiego. Punkt Akcji „N” w Gd. oznaczono kryptonimem „Maszty”.<br /><br /> Od lata 1941 Gd. wraz z Gdynią i Tczewem tworzył Inspektorat Rejonowy (IR) wchodzący w skład Podokręgu Morskiego, nazwanego późn. Północnym Okręgiem Pomorskiego ZWZ-AK. Oznaczono go liczbą 307. W 1942–43 oprócz Gdyni i Tczewa, później Chojnic, powstały 2 IR: Gdańsk-Wolne Miasto (302) i Gdańsk-Miasto (379). Kiedy 1943 utworzono 2 Podokręgi, Gd. z wcześniejszymi 2 IR: Wolne Miasto (340, kryptonim „Żagiel”, „Eter”) i Miasto-Port (341, „Wiosło”, „Etyl”) znalazł się w obrębie Podokręgu Północno-Zachodniego. W 1944 IR Gd. Wolne Miasto (463, „Kiosk 090”, „K-090”) stanowił: Garnizon Gd. (464, „Papieros 095”, „P-095”) i Obwód (Powiat) Gd. („Gazeta 094”, „G-094” lub „Gaz 094” ). W 1944 podjęto próby dalszej reorganizacji powołując Inspektorat Rejonowy Wybrzeże, gdzie Gd. ujęty został jako Obwód. Inspektoratem gd. miał kierować J. (imię nieznane) Kolanowski („Nogat”) i S. (imię nieznane) Rutkowski („Rubak”) a Obwodem – Brunon Miąskowski [Mionskowski] („Edwin”) i Brzeski („Gustaw”, imię nieznane). Łączność z Gd. próbowano nawiązać jeszcze jesienią i zimą 1944. Obok wywiadu dalekiego zasięgu KG ZWZ-AK, także wywiad Okręgu Pomorskiego zbierał informacje z Gd., przekazując do Oddziału II w Warszawie. wiadomości o przemyśle morskim, rozmieszczeniu poszczególnych obiektów cywilnych i wojsk. oraz dyslokacji oddziałów wojsk. W IR Gd. tworzono też grupy sabotażowo-dywersyjne, które działały na terenie stoczni i portu samodzielnie bądź w powiązaniu z innymi organizacjami np. z PAP czy OW ZJ.<br /><br />W planach powstańczych opracowywanych przez KG ZWZ-AK Wybrzeże Gd. wraz z Gd. i Gdynią stanowić miało rejon przyszłego desantu wojsk alianckich i pol. (Raport Operacyjny Nr 54 z 5 II 1941). W Raporcie Operacyjnym Nr 154 z 1942 zasadniczo odstąpiono od koncepcji desantu morskiego, ale do tej sprawy wracano jeszcze 1943 i 1944. W razie zagrożenia sowieckiego Wybrzeże Gd. miało być punktem oporu w oczekiwaniu na pomoc z Zach. Plany powstańcze przygotowywano także w Komendzie Okręgu Pomorskiego AK. Do walki o Gd. miały zostać przygotowane oddziały tutejszego IR w celu opanowania miasta oraz Sopotu. Komenda Okręgu przygotowywała wytyczne dla poszczególnych Wydziałów i Służb, w tym dla IR Gd.<br /><br /> Zarówno władze wojsk., jak i cywilne Polskiego Państwa Podziemnego opracowywały plany odbudowy i zagospodarowania terenów nadmorskich, w tym Gd. Prace te prowadziło Szefostwo Biur Wojskowych-Administracja Zmilitaryzowana („Teczka”), a więc Biura Wojskowe, w tym Wydz. Morski Wojskowego Biura Przemysłu i Handlu (WMWBPiH), Wojskowa Administracja Ziem Nowych (WAZN) i Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa (WKSB). Zadaniem WAZN było m.in. objęcie wojsk. administracji WMG, a WKSB przeprowadzenie działań na obszarze Ziem Nowych w tym na terenie Gd.<br /><br />Gdańsk został też włączony do prac Wydz. MW („Alfa”) KG AK i podporządkowanej mu Komendzie Wybrzeża Morskiego („Polana”). Prace te realizowane były w Warszawie, gdzie np. przygotowywano obsadę portu gd. (kryptonim „P-2”) oraz obsadę personalną gd. garnizonu izby chorych (50 łóżek). Wyznaczono też komisarzy dla Stoczni Gd. i tzw. zespoły przem. dla portu w Gdyni i w Gd. Gdynia miała stanowić gł. bazę „Alfy”, a Gd. port pomocniczy z ekspozyturami bazy, aczkolwiek w pracach WMWBPiH proponowano, aby obok Szczecina i Królewca miał charakter pierwszorzędny. Zalążki organizacyjne Wydz. Marynarki i „Polany” powstawały na Wybrzeżu Gd. i w samym Gd. od 1942. Wymienione piony organizacyjne prowadziły prace studyjne dotyczące rozwoju gospodarki morskiej. {{author: BC}} [[Category: Encyklopedia]] |
Wersja z 13:37, 30 gru 2013
ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ ARMIA KRAJOWA W GDAŃSKU, od pocz. okupacji (aneksji) Gd. odgrywał ważną rolę w działalności Polski Podziemnej, w tym Polskiego Państwa Podziemnego (Związek Walki Zbrojnej [ZWZ] – Armia Krajowa [AK] i Delegatura Rządu RP na Kraj). W Gd. organizowano struktury konspiracyjne, prowadzono pracę wywiadowczą, tworząc sieć wywiadu, zwł. morskiego. Struktury konspiracyjne działały w Gd. dwutorowo. 1. stanowiły ogniwa Komendy Głównej (KG) ZWZ-AK pracujące na linii Warszawa Gd. 2. – siatki Pomorskiego Okręgu ZWZ-AK. Sieć KG ZWZ-AK teoretycznie działała ponad Okręgiem Pomorskim, praktycznie z nim współpracowała.
Pierwsze meldunki z Gd. i Gdyni, w maju 1940, przesłała do ekspozytury pol. wywiadu w Sztokholmie („Sajgon”) sieć kpt. Alfonsa Jakubiańca, operująca wówczas na Litwie. Na prośbę Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza już od poł. listopada 1940 ZWZ zaczął nadsyłać meldunki wywiadowcze z portu i stoczni w Gd., pocz. bardzo ogólnikowe. Dlatego 1941 przystąpiono do organizowania w Gd. centralnej sieci ofensywnego wywiadu dalekiego zasięgu „Stragan” KG ZWZ-AK, rozszerzając ją 1942–43 i sukcesywnie obejmując nią pas nadmorski od Hamburga, Szczecina przez Gdynię i Gd. aż po Królewiec i Rygę. Tereny Gd. leżały w zasięgu grupy Wywiadu Ofensywnego („WO-3”) „Wybrzeże”. Wchodząca w jej skład sieć „A”, której podlegała Ekspozytura „Morze” („Mare”) dostarczała meldunki z Gd. Sieć tę tworzyli m.in. pracownicy Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy (OW ZJ). Agenci wywiadu grupy „Wybrzeże” mieli w Gd. oznaczenia do liczby 20 wzwyż. Jedną z grup kierował kpt. rezerwy Antoni Wiśniewski („Grubski”, „A-14”). Po rozbiciu przez Gestapo 1942 i 1943 sieci „Straganu”, jego zadania na odcinku płn., w tym i w Gd., przejęła sieć wywiadu KG AK – „Lombard” i grupa „Bałtyk 301”, kierowana przez Edmunda Czarnowskiego (kryptonim „Kolski”). Pracownicy „Lombardu” nadsyłający meldunki z Gd. posługiwali się literą „L” bądź używali pseud. zwierzęcych, np. „Ogar”, „Bóbr”, „Koń”, „Sarna” i in.
W efekcie od poł. 1941 do Oddziału II KG ZWZ w Warszawie napływały meldunki dotyczące produkcji okrętów podwodnych w q Stoczni Schichaua, Stoczni Gd. (q Stocznia Królewska), q Gdańskiej Fabryce Wagonów, ruchu statków handl. i okrętów w porcie gd. oraz linii kolejowych i taboru. Od 29 lipca do 26 XI 1941 meldunki przychodziły regularnie. Wzmożenie pracy wywiadowczej w Gd. nastąpiło 1942 i trwało do lata 1944. Wywiad bryt., któremu przekazywano informacje morskie m.in. z Gd. wysoko oceniał te osiągnięcia wywiadu KG ZWZ-AK. Pomoc wojsk. władzom krajowym starał się okazywać Wydz. Wywiadu Morskiego Kierownictwa MW w Londynie, który w Gd. i w Gdyni zamierzał stworzyć placówkę wywiadowczą kierowana przez bosmana-mata Kajetana Łowczynowskiego („Szlemik”). Zadanie to nie doczekało się jednak realizacji.
W lecie 1941 w Gd. zaczęto organizować również punkty kontaktowe sieci Łączności z Zagranicą („Zagroda”) Oddziału V (Łączności) KG ZWZ-AK, mającej na celu przerzucanie na statkach szw. emisariuszy i kurierów do Szwecji, gdzie w Poselstwie RP mieli przekazywać tzw. pocztę, czyli meldunki z kraju. Skrzynką kontaktową były m.in. mieszkania Tadeusza Żółtowskiego (w pobliżu portu gd. przy Arbeitshafenlagerstube) i Karola Wójcika. W lipcu 1944 planowano uruchomienie 3 tras przerzutowych drogą morską z Danii i Szwecji do Gd., gdzie zamierzano zorganizować punkt u mieszkającej w Gd., nieznanej ob. z nazwiska, osoby. Działania te prowadziła działająca nieoficjalnie przy Poselstwie RP w Sztokholmie Baza Łącznikowa „Anna” i placówka polit. „Adam”, ta w ramach Akcji Kontynentalnej, MSW Rządu RP, opierająca się na skupiskach pol. poza granicami, na wzór niem. V kolumny. W korespondencji Sztokholm–Londyn–Kraj, Gd. oznaczono kryptonimem „Grzegorz 107”, a placówkę „Zagrody” – „Stock”.
Ponadto w Gd. organizowaniem ucieczek do Szwecji zajmował się Leon Matuszewski, który utworzył kilkuosobową grupę złożoną ze skierowanych do pracy w stoczni mieszkańców Warszawy. Mieli oni powiązania z AK i Polską Armią Powstania (PAP).W poł. 1943 jej członków aresztowało gestapo. Inny punkt przerzutowy mieścił się u Wandy Jurkiewicz przy Brotbänkengasse 12 (ul. Chlebnicka). Ucieczki do Szwecji miały też miejsce z obozu pracy w Wisłoujściu i z komanda q obozu Stutthof w Stoczni Gd. Do Gd. docierała prasa podziemna dostarczana z Generalnego Gubernatorstwa m.in. „Biuletyn Informacyjny”, „Rzeczpospolita Polska”, oraz wydawnictwa drukowane w jęz. niem. symulujące konspirację wewnątrzniemiecką (Akcja „N”). Wydawnictwa te podrzucano w porcie gd. na okręty i statki handlowe niem., szw. i fińskie. Bibułę „N” przewożono do Gd. drogą kolejową z powiatu lipnowskiego (ob. woj. kujawsko-pomorskie). Akcjami tymi kierowało Biuro Informacji i Propagandy KG AK i Okręgu Pomorskiego. Punkt Akcji „N” w Gd. oznaczono kryptonimem „Maszty”.
Od lata 1941 Gd. wraz z Gdynią i Tczewem tworzył Inspektorat Rejonowy (IR) wchodzący w skład Podokręgu Morskiego, nazwanego późn. Północnym Okręgiem Pomorskiego ZWZ-AK. Oznaczono go liczbą 307. W 1942–43 oprócz Gdyni i Tczewa, później Chojnic, powstały 2 IR: Gdańsk-Wolne Miasto (302) i Gdańsk-Miasto (379). Kiedy 1943 utworzono 2 Podokręgi, Gd. z wcześniejszymi 2 IR: Wolne Miasto (340, kryptonim „Żagiel”, „Eter”) i Miasto-Port (341, „Wiosło”, „Etyl”) znalazł się w obrębie Podokręgu Północno-Zachodniego. W 1944 IR Gd. Wolne Miasto (463, „Kiosk 090”, „K-090”) stanowił: Garnizon Gd. (464, „Papieros 095”, „P-095”) i Obwód (Powiat) Gd. („Gazeta 094”, „G-094” lub „Gaz 094” ). W 1944 podjęto próby dalszej reorganizacji powołując Inspektorat Rejonowy Wybrzeże, gdzie Gd. ujęty został jako Obwód. Inspektoratem gd. miał kierować J. (imię nieznane) Kolanowski („Nogat”) i S. (imię nieznane) Rutkowski („Rubak”) a Obwodem – Brunon Miąskowski [Mionskowski] („Edwin”) i Brzeski („Gustaw”, imię nieznane). Łączność z Gd. próbowano nawiązać jeszcze jesienią i zimą 1944. Obok wywiadu dalekiego zasięgu KG ZWZ-AK, także wywiad Okręgu Pomorskiego zbierał informacje z Gd., przekazując do Oddziału II w Warszawie. wiadomości o przemyśle morskim, rozmieszczeniu poszczególnych obiektów cywilnych i wojsk. oraz dyslokacji oddziałów wojsk. W IR Gd. tworzono też grupy sabotażowo-dywersyjne, które działały na terenie stoczni i portu samodzielnie bądź w powiązaniu z innymi organizacjami np. z PAP czy OW ZJ.
W planach powstańczych opracowywanych przez KG ZWZ-AK Wybrzeże Gd. wraz z Gd. i Gdynią stanowić miało rejon przyszłego desantu wojsk alianckich i pol. (Raport Operacyjny Nr 54 z 5 II 1941). W Raporcie Operacyjnym Nr 154 z 1942 zasadniczo odstąpiono od koncepcji desantu morskiego, ale do tej sprawy wracano jeszcze 1943 i 1944. W razie zagrożenia sowieckiego Wybrzeże Gd. miało być punktem oporu w oczekiwaniu na pomoc z Zach. Plany powstańcze przygotowywano także w Komendzie Okręgu Pomorskiego AK. Do walki o Gd. miały zostać przygotowane oddziały tutejszego IR w celu opanowania miasta oraz Sopotu. Komenda Okręgu przygotowywała wytyczne dla poszczególnych Wydziałów i Służb, w tym dla IR Gd.
Zarówno władze wojsk., jak i cywilne Polskiego Państwa Podziemnego opracowywały plany odbudowy i zagospodarowania terenów nadmorskich, w tym Gd. Prace te prowadziło Szefostwo Biur Wojskowych-Administracja Zmilitaryzowana („Teczka”), a więc Biura Wojskowe, w tym Wydz. Morski Wojskowego Biura Przemysłu i Handlu (WMWBPiH), Wojskowa Administracja Ziem Nowych (WAZN) i Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa (WKSB). Zadaniem WAZN było m.in. objęcie wojsk. administracji WMG, a WKSB przeprowadzenie działań na obszarze Ziem Nowych w tym na terenie Gd.
Gdańsk został też włączony do prac Wydz. MW („Alfa”) KG AK i podporządkowanej mu Komendzie Wybrzeża Morskiego („Polana”). Prace te realizowane były w Warszawie, gdzie np. przygotowywano obsadę portu gd. (kryptonim „P-2”) oraz obsadę personalną gd. garnizonu izby chorych (50 łóżek). Wyznaczono też komisarzy dla Stoczni Gd. i tzw. zespoły przem. dla portu w Gdyni i w Gd. Gdynia miała stanowić gł. bazę „Alfy”, a Gd. port pomocniczy z ekspozyturami bazy, aczkolwiek w pracach WMWBPiH proponowano, aby obok Szczecina i Królewca miał charakter pierwszorzędny. Zalążki organizacyjne Wydz. Marynarki i „Polany” powstawały na Wybrzeżu Gd. i w samym Gd. od 1942. Wymienione piony organizacyjne prowadziły prace studyjne dotyczące rozwoju gospodarki morskiej.
