KRÓLEWSKA SZKOŁA SZTUK PIĘKNYCH

Wersja z 12:23, 27 paź 2013

KRÓLEWSKA SZKOŁA SZTUK PIĘKNYCH (Königliche Kunstschule), założona w 1803 roku przez prezesa prowincji Prusy Zachodnie Friedricha L. Schröttera, początkowo z siedzibą w budynku q szkoły mariackiej, od roku 1804 w q Złotej Bramie i górnych piętrach Strzelnicy św. Jerzego. Miała charakter uczelni półwyższej, pierwszym dyrektorem był q Johann Adam Breysig. Po okresie napoleońskim reaktywowała działalność 3 II 1814 w tym samym miejscu i pod tym samym kierownictwem jako Königliche Kunst- und Handwerksschule (Królewska Szkoła Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego), następnie zwana w roku 1854 skrótowo Kunstschule, a w 1869 Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule. Tego typu szkoły, które powstały z inicjatywy władz pruskich, miały przygotować nauczycieli rysunków w szkołach elementarnych, a także utalentowaną młodzież do studiów w akademiach sztuk pięknych. Nauka była odpłatna. Uczono rysunku, zasad perspektywy w sztuce, podstaw rysunku odręcznego, szkiców z natury, malarstwa oraz rzeźby. Nauczycielami, obok A. Breysinga byli: q Karl Meyerheim, w 1821 nauczycielem rysunku Ludwig Steffen. Współpracował ze szkołą kupiec, autor rysunków i akwarel q August Lobegott Randt. W roku 1822 szkoła pozyskała jako pedagoga znanego już w świecie artystycznym nadreńskiego malarza q Franza Josepha Manskirscha. Po śmierci A. Breysinga do 1834 roku szkołą kierował q Karl Friedrich Meyerheim. W 1834 dyrektorem szkoły i pedagogiem został jej dawny uczeń q Johann Carl Schultz, nadając jej artystyczny kierunek. W 1844 roku zatrudnił jako drugiego pedagoga rzeźbiarza q Rudolfa Freitaga, który był związany ze szkołą aż do swej śmierci. Program szkoły został ukierunkowany na przygotowanie młodzieży męskiej zarówno do samodzielnej pracy artystycznej, jak i do dalszych studiów na wyższych uczelniach artystycznych. Miała elitarny charakter, uczęszczało do niej jednocześnie najwyżej kilkudziesięciu uczniów. Wśród nich do roku 1873 wymienić trzeba gdańskich pedagogów i samodzielnych twórców: q Ferdinanda Gottlieba Grentzenberga, q Adolfa Eugena Troschela, Karla Gustava Roddego. Wśród artystów, którzy zakończyli edukację na tej szkole, byli: q Carl Michael Gregorovius, jego synowie q Wilhelm Eduard i q Georg Ferdinand, q Otto Hermann Dahms, q Gottlieb Robert Dahms i q David Carl Franz. Inni kontynuowali studia w akademiach sztuk pięknych w Królewcu i w innych ośrodkach niemieckich: q Albert Juchanowitz, q Johann Christian Fischer. Uważa się, że tu poznawali pierwsze tajniki zawodu bracia q Eduard August Hildebrandt i q Ernst Friedrich Hildebrandt oraz q Wilhelm August Stryowski. Nauczyciele i uczniowie prezentowali swoje prace na wystawach organizowanych od roku 1836 przez q Towarzystwo Przyjaciół Sztuki. Po śmierci Johanna C. Schultza w 1873 w okresie przejściowym szkołą kierował dyrektor Königliche Provinzial-Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Rzemieślnicza) Friedrich Carl Grabo (1822–1879). Po roku 1873 szkoła zmieniła swój charakter i lokalizację. W latach 1874–1875 przekształcona została w średnią szkołę zawodową, zachowując dotychczasową nazwę Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Sztuk i Rzemiosła Artystycznego), z siedzibą od roku szkolnego 1874/1875 w zachodnim skrzydle dawnego klasztoru franciszkańskiego (q kościół i klasztor franciszkanów św. Trójcy) przy ul Fleischergasse 25/27 (ul. Rzeźnicka). Początkowo w części sal zajmowanych przez szkołę rzemieślniczą, a po jej likwidacji 1 X 1878 została gospodarzem całego skrzydła zachodniego dawnego klasztoru. Dotychczasowe jej pomieszczenia w domu Bractwa św. Jerzego i Złotej Bramie zajęły biura Zarządu Miasta. W roku szkolnym 1876–1877 jej dyrektorem został architekt i radca budowlany rejencji (potem władz prowincji Prusy Zachodnie) q Bruno Ehrhardt, nauczycielami byli m.in.: artyści malarze i rzeźbiarze q Rudolf Freitag, q Adolf Eugen Troschel, W.A. Stryjowski, q Karl Gustav Rodde, q Bernhard Sturmhöfel, nauczyciel rysunku Robert Krahn (1823–1901), w latach 1877–1881 architekt miejski Gustav Bädecker (1830–1882), w 1884 i 1892 roku architekt miejski Ernst Waldemar Otto (1846–1904), w 1892 emerytowany radca budowlany Hermann Rathke. Uczyło się w niej przez około 4 lat stu kilkudziesięciu chłopców. Szkoła miała przygotować utalentowanych uczniów do studiów wyższych, innych do pracy w charakterze średniej kadry zawodowej, głównie w budownictwie. Tych kształcono na przyszłych właścicieli własnych firm lub pracowników w firmach. Program szkoły przewidywał naukę rysunku odręcznego, geometrii, zasad perspektywy w rysunku i malarstwie, rysunku technicznego dla murarzy, cieśli, stolarzy, ślusarzy, podstaw technologii budownictwa, materiałoznawstwa. Jej uczniami byli znani następnie gdańscy artyści: q Reinhold Bahl, q Artur Bendrat, q Berthold Franz Hellingrath. W okresie 1893–1894 szkoła włączona została jako klasa rzemiosła artystycznego do Staatliche Forbildungs- und Gewerkschule (q Państwowa Rzemieślnicza Szkoła Dokształcająca) przy Heilige-Geist-Gasse 82 (ul. św. Ducha). Według wspomnień Bertholda F. Hellingratha (spisanych po latach) wcielenie miało miejsce dopiero w roku 1903, być może w tym roku przeniesiono klasy artystyczne z klasztoru pofranciszkańskiego do nowego budynku Państwowej Rzemieślniczej Szkoły Dokształcającej przy An der Großen Mühle 11/13 (ul. Wielkie Młyny), bowiem Kunstschule po roku 1895 nie jest notowana w księgach adresowych Gdańska. MrGl