ŚWIBNO

Wersja z 09:23, 5 sie 2013

ŚWIBNO (Schiewenhorst), ob. część jednostki pomocniczej Gd. (q administracyjny podział) q Wyspy Sobieszewskiej, najdalej wysunięta na wsch. część Gd. (21 km od centrum). Początkowo wieś należąca do posiadłości Gd., 1563 wydzierżawiona (z q Przegaliną) Johannowi Kremerowi (22 XII 1518 Gd. – 23 I 1564 Gd.), ławnikowi (1548), rajcy (od 1552) i burgrabiemu gd. (1562), nast. rodzinie q Brandesów (1659 burmistrz gd. Johann, 1677 Gerhard, syn poprzedniego i zięć Johanna Kremera). W 1614 wymienione jako Schiefe Horst (Skośna Kępa), 1733 Schiwenhorst, 1784 w dzierżawie u Johanna Betzmana. Do 1793 własność miasta Gd., nast. w granicach Królestwa Prus, w 1807–13 w granicach q I Wolnego Miasta Gdańska (WMG); 1841 własność gd. rodziny q Gibsonów. W 1816 Ś. liczyło 146 mieszkańców w 19 domach. Od 1878 siedziba nowo utworzonej gminy. W 1885 mieszkało tu 269 ewangelików i 12 katolików; spis z 1886 wykazał 271 mieszkańców w 17 domach. W 1889 między Ś. a Mikoszewem (Nickelswalde) rozpoczęto budowę Przekopu Wisły (Weichseldurchstich) o dł. 5,3 km, otwartego 1895. Od XIX w. kąpielisko nadmorskie, 1905 połączone z Gd. kolejką wąskotorową przez Cedry Małe i Przejazdowo. Od 1920 w granicach q II WMG; 1923 liczyło 574 mieszkańców i 161 budynków. W latach 20. XX w. powstała tu kaplica menonicka. W okresie od marca do maja 1945 z portu rybackiego odpływały na Hel jednostki pływające ze znajdującymi się na Wyspie Sobieszewskiej i Mierzei Wiślanej resztkami wojsk niem. i ludnością cywilną (poprzez Hel uciekano morzem w kierunku Niemiec).

Świbno wyzwolone zostało z 9 na 10 V 1945 – otrzymało pol. nazwę Śpiewowo; siedziba gminy, ob. nazwa oficjalnie obowiązuje od lipca 1947. W 1948–71 ponownie działała linia kolei wąskotorowej z Gd., do 1959 z przeprawą promem kolejowym na prawy brzeg Wisły. W 1950 było tu 484 mieszkańców w 88 budynkach. Po zmianie podziału adm. Polski w grudniu 1954 siedziba Gromady, 31 XII 1959 włączonej do sąsiedniej Gromady q Sobieszewo. Na przełomie 1947 i 1948 kaplicę protestancką poświęcono i przemianowano na katolicką św. Wojciecha (q kośc. św. Wojciecha w Świbnie). W 1948 powstała szkoła podstawowa, 1969 wybudowano wodociągi, 2009–10 Ś. zostało skanalizowane i podłączone z całą Wyspą Sobieszewską do gd. q Oczyszczalni „Wschód”. W granicach administracyjnych Gd. od 1 I 1973 roku. Szkoła podstawowa otrzymała wówczas nr 88 (od 1996 im. Gabriela q Fahrenheita). Obecnie port rybacki (z basenem 160 × 90 m), którym po 1945 zarządzała miejscowa Spółdzielnia Rybołówstwa Morskiego „Wyzwolenie”, prowadząca hodowlę narybku łososia, którym zarybiano pobliskie rejony dolnej Wisły (ob. w stanie likwidacji). Znajdowała się tu też Stacja Ratownictwa Brzegowego, ze stacjonującą tu amfibią. Także letnisko nadmorskie; drogowa przeprawa promowa przez Przekop Wisły do Mikoszewa (przy zjeździe do promu 1995 ustawiono obelisk upamiętniający 100-lecie Przekopu Wisły). U ujścia Przekopu Wisły do Zatoki Gd., po obu stronach, powstał 1991 przyrodniczy rezerwat Mewia Łacha; w nim, po stronie gd. – stacja meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. W 1969 na wydmie koło Ś. odkryto ślady osady i fragmenty ceramiki z okresu neolitu – kultury amfor kulistych. ZdK