SOBIESZEWO

Wersja z 02:24, 4 sie 2013

SOBIESZEWO (Bohnsack), ob. część jednostki pomocniczej Gd. q Wyspa Sobieszewska (q administracyjny podział). Pierwotnie wieś (z uwagi na erozję koryta Wisły zmieniająca w ciągu wieków układ przestrzenny). Wzmiankowana około 1400 jako Bonensak (z karczmą), 1438 jako Bonsag, ale posiadanie tzw. prawa pol. za czasów krzyżackich sugeruje jej istnienie już przed 1308. Od XVI w. Bonsack (niem. Bohnsack – worek fasoli; nazwa mogła pochodzić także od prus. Bonzelake). W XIV w. powstał tu zapewne kościół (wzmiankowany jednak dopiero 1583), parafia (stan z poł. XVI w.) obejmowała Świbno, Przegalinę, q Orlinki, Mikoszewo, Górki, Krakowiec, Stogi, Wieniec. Od 1454 posiadłość miasta Gd., puszczana w dzierżawę. Przed 1590 kośc. za sprawą Rady Miejskiej Gd. przeszedł w ręce protestantów, katolików zaliczano do parafii w q Kaplicy Królewskiej w Gd. (q kośc. Matki Boskiej Saletyńskiej). W XVII w. dzierżawcą był Gabriel Schlieff. W 1793 było tu 59 gospodarstw i 294 mieszkańców. Od 1793 w granicach Królestwa Prus; 1807–13 w granicach q I Wolnego Miasta Gdańska (WMG); 1813 w S. przebywały oddziały fr.

W 1819 liczyło 36 domów i 305 mieszkańców, funkcjonował wiatrak zbożowy i kuźnia. W 1840 i 1860 wiosenne wylewy Wisły zniszczyły część zabudowy, podmyły kościół. W 1886 było tu 80 budynków i 725 mieszkańców. Od 1878 należało do gminy wiejskiej q Przegalina, pow. Niziny Gd. (Danziger Niederung). Na przełomie XIX i XX w. powstały nad brzegiem morza kąpielisko i hala plażowa, wybud. Kurhaus (Dom Zdrojowy), Gasthaus zur Stadt Danzig (Dom Gościnny Miasta Gd.), pensjonaty, hotel Lindenhof. Od 1920 w granicach q II WMG; 1923 w 232 budynkach mieszkały 864 osoby.

W marcu 1945 w okolicach S., podobnie jak w innych częściach Wyspy Sobieszewskiej, znajdowały się po ucieczce z Gd. resztki wojsk niem., które skapitulowały dopiero 8 V 1945. W maju 1945 przekazano S. administracji pol. jako sołectwo Bąsak, należące do gminy Śpiewowo (q Świbno). Od 1947 Bąsak przemianowano oficjalnie na S., nazwane tak na cześć królowej Marii Kazimiery d’Arquien (1641–1716), zw. Marysieńką, żony króla pol. Jana III Sobieskiego, która wg podania miała zatrzymać się w tutejszej karczmie. W 1950 S. liczyło 61 budynków i 282 mieszkańców; po zmianie podziału adm. w grudniu 1954 siedziba Gromady. W 1962, w celu utrzymania i eksploatacji urządzeń melioracyjnych, powołano Spółkę Wodną „Wyspa” z siedzibą w S. W 1969 wybudowano wodociągi. W granicach adm. Gd. od 1 I 1973. 1 IX 1945 rozpoczęto naukę w szkole podstawowej (w budynku przy ob. ul. Promienistej 5, od 1946 w baraku przy tej samej ulicy, nr 7, od 1953 przy ul. Turystycznej 54, w budynku spalonego 1945 Gasthausu). Parafię katolicką erygowano 1 I 1947 pod zarządem Zgromadzenia Księży q Saletynów. W 1950 w 61 domach mieszkały 282 osoby. Oficjalnie od 1947 zmieniono charakter wsi z osiedla rybackiego na miejscowość o charakterze wyłącznie letniskowo-wypoczynkowym (co wiązało się z zagospodarowaniem plaż). W 1963 Szkoła Podstawowa w S. (do 1990 im. Janka Krasickiego) otrzymała nowy budynek („tysiąclatka”) przy ul. Wczasowej 6 (ob. ul. Tęczowa) (2000–02 zmodernizowana i rozbudowana, ob. Zespół Kształcenia Podstawowego: Przedszkole nr 61 i Szkoła Podstawowa nr 87). 1 I 1973 Sobieszewo włączono w granice adm. Gd. W 1974 powstał Specjalny Zakład Wychowawczy (ul. Tęczowa 1), nast. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 dla dzieci, które weszły w konflikt z prawem lub po sądownym ograniczeniu w stosunku do nich praw rodzicielskich (od 1999 znajduje się tu Zespół Specjalnego Kształcenia Podstawowego i Gimnazjum nr 1). W 1963–1999 w lasach w płn.-zach. części S. stacjonował 23. dywizjon rakietowy obrony przeciwlotniczej. Od 1991 działa przy ul. Turystycznej 23 ośrodek opieki społ. prowadzony przez q pallotynki. Komunikacja z pozostałym obszarem Gd. odbywa się gł. przez most pontonowy na Wiśle (q Most Sobieszewski). ZdK