WODY

'''WODY.''' Pod względem hydrograficznym obszar Gd. leży w przeważającej części w zlewni Martwej q Wisły. Jedynie w płn.-zach. części miasta występują obszary bezpośrednio odwadniane do Bałtyku, należące do zlewni innych rzek Pomorza. Na wsch. granicy miasta znajduje się także wąski pas dorzecza Wisły. Główną rzeką Gd. jest Wisła, największa rzeka Polski, wraz z jej ramionami ujściowymi: Martwą Wisłą (Leniwką), Wisłą Śmiałą oraz q Przekopem Wisły. Do większych rzek Gd. zaliczyć można także q Motławę wraz z jej lewobrzeżnym dopływem q Radunią, na której (powyżej Straszyna) znajduje się jedyne powierzchniowe ujęcie wód dla Gd. (q ujęcie wody Straszyn). Ważną funkcję hydrograficzną pełni w Gd. również q Kanał Raduni. Miejsze cieki to: lewobrzeżne dopływy Martwej Wisły: q Rozwójka (zw. niekiedy q Czarną Łachą) i q Strzyża, oraz lewobrzeżne dopływy Kanału Raduni: q Potok Oruński i q Potok Siedlicki. Bezpośrednio do Zatoki Gd. uchodzi q Potok Oliwski. W granicach miasta znajdują się poldery (obszary o wymuszonym obiegu wody): q Letnica, q Niegowo, q Olszynka, q Orunia, q Płonia Mała,q Rudniki, q Sobieszewo oraz q Stogi. System polderowy obejmuje zasięgiem cz. depresyjną oraz przydepresyjną Żuław Gd. Bazę erozyjną oraz bezpośredni i pośredni odbiornik wód wszystkich cieków miasta stanowi Zatoka Gd. Średni przepływ Wisły w rejonie Gd. wynosi ok. 1100 m³·s -1. Rzeka charakteryzuje się średnimi miesięcznymi przepływami wyższymi od wartości przeciętnej w okresie od lutego do maja, a niższymi od czerwca do stycznia. Kulminacja średnich przepływów przypada na kwiecień, a minimum obserwowane jest we wrześniu. Maksima wczesnowiosenne są wywołane zwiększonym spływem wód roztopowych, często połączonym ze spływem kry, wydatnie utrudniającej warunki przepływu. Absolutne minimum przepływów w okresie 1961 – 2010 wystąpiło na Wiśle w Tczewie 21 XII 1961 i wyniosło 253 m³·s -1, natomiast absolutne maksimum zanotowano w Tczewie 13 VI 1962 (Qmax = = 7840 m³·s-1). Radunię cechuje występowanie jednego wyraźnego maksimum średnich przepływów w marcu i minimum przypadającego w sierpniu. Średni przepływ rzeki w Juszkowie, powyżej rozdziału wód na Starą Radunię i Kanał Raduni, wynosi 6,25 mm³·s-1. Ustrój hydrologiczny Martwej Wisły i ujściowego odcinka Motławy znajduje się pod silnym wpływem zmian poziomu morza. Stany powyżej średniej występują na Martwej Wiśle od lipca do stycznia (z maksimum w grudniu), a poniżej średniej – od lutego do czerwca, z minimum w maju. Spośród mniejszych cieków, spływających z Wysoczyzny Gd., największym przepływem, wynoszącym ok. 0,3 m³·s-1, charakteryzuje się Potok Oliwski. Na obszarze Gd. występują nieliczne jeziora, zbiorniki o niedużej pow. i niewielkiej głębokości. Największy to q jezioro Ptasi Raj, najgłębszy q Jezioro Osowskie. Do większych zbiorników należą również q Jezioro Wysockie, q jezioro Jasień, q jezioro Karaś, a także q Pusty Staw. Łącznie w Gd. występuje 28 zbiorników wodnych o pow. powyżej 1 ha, z których 18 powstało w wyniku sztucznego piętrzenia wody na niewielkich ciekach (stan na koniec 2009). Szczególnie liczne są sztuczne zbiorniki wodne, wykorzystywane niegdyś jako stawy młyńskie. Na samym tylko Potoku Oliwskim zachowało się kilkanaście takich zbiorników. Jednym z największych zbiorników Gd. było w przeszłości q jezioro Zaspa (nieistniejące).<br .><br /> Wody podziemne w rejonie miasta tworzą tak zwany gd. system wodonośny. Obejmuje on szeroko rozprzestrzenione poziomy wodonośne w utworach czwartorzędu, miocenu, oligocenu i kredy. Na terenie Gd. wydzielono 2 Główne Zbiorniki Wód Podziemnych: GZWP 111 Subniecka Gdańska i GZWP 112 Żuławy Gd. Pierwszy wyodrębniony jest w porowych skałach kredy górnej; jego zasoby od ponad 100 lat wykorzystywane są przez ujęcia komunalne i zakładowe. Drugi wyznaczono w utworach czwartorzędu, którego wody stanowią główną podstawę zaopatrzenia w wodę miasta. W obrębie tego zbiornika znajdują się największe gd. ujęcia wód podziemnych: Lipce (ul. Niegowska), Czarny Dwór (ul. Czarny Dwór) i Zaspa Wodna (ul. Czarny Dwór, al. Jana Pawła II).<br .><br />Obszar miasta narażony jest na wszystkie praktycznie możliwe rodzaje powodzi. Do urządzeń osłony przeciwpowodziowej Gd. ob. należą: 1) wrota przeciwsztormowe: q Kamienna Grodza na Motławie (ul. Grodza Kamienna), Wrota Żuławskie na q Opływie Motławy przy ul. Elbląskiej, wrota na Rozwójce przy ul. Sztutowskiej; 2) śluza w q Przegalinie (ul. Akwenowa); 3) lewostronny wał Wisły (ul. Świbnieńska), wały Martwej Wisły (ulice Płońska, Sztutowska) oraz pozostałe wały Żuław Gd.; 4) 10 pompowni melioracyjnych; 5) 2 zrzuty awaryjne z Kanału Raduni (przecinające Trakt św. Wojciecha w rejonie: a) ulic Rzecznej i Po Schodkach, b) ul. Zaroślak; 6) 46 zbiorników retencyjnych na ciekach spływających z Wysoczyzny Gd. oraz na kolektorach deszczowych (stan na koniec 2009).<br .><br />Administratorami wód powierzchniowych oraz urządzeń hydrotech. w granicach Gd. są: Miasto Gd., Urząd Morski, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gd. oraz Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gd. Utrzymaniem i eksploatacją kanalizacji deszczowej oraz urządzeń osłony przeciwpowodziowej należących do Miasta Gd. zajmuje się sp. z o.o. Gdańskie Melioracje. {{author: RB}}[[Category: Encyklopedia]]