ELŻBIETANKI
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''ELŻBIETANKI''', Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety, zakon na prawie papieskim lub diecezjalnym | + | '''ELŻBIETANKI''', Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety, zakon na prawie papieskim lub diecezjalnym pod wezwaniem św. Elżbiety Węgierskiej. W Polsce działają dwie formacje w ramach tego zakonu: elżbietanki cieszyńskie i nyskie. Te drugie, zwane także szarymi, założone w Nysie na Śląsku w roku 1842, posługują się regułą augustiańską; zatwierdzone przez papieża w 1887, rozwinęły działalność zwłaszcza na obszarze ówczesnych Niemiec (a zatem także na terenie zaboru pruskiego). Do Gdańska przybyły w roku 1887 z Wrocławia i do 1895 roku mieszkały na Głównym Mieście w domu parafialnym q Kaplicy Królewskiej przy Kleine Krämergasse 5 (ul. Podkramarska), następnie w udostępnionym im przez Franciszka Baumanna mieszkaniu przy Langgasse 37 (ul. Długa). W latach 1897–1902 urządziły tymczasową siedzibę wraz z kaplicą w nabytym przez siebie domu przy Jopengasse 3 (ul. Piwna). Od roku 1902 mieszkały we własnym domu zakonnym przy Heumarkt 5 (Targ Sienny; na terenie parafii q kościoła św. Józefa), będącym w ich posiadaniu i obecnie. W budynku tym, powiększonym w 1907 i poświęconym w 1909, elżbietanki urządziły Przytułek św. Elżbiety (St. Elisabethstift) dla ubogiej, osieroconej młodzieży i dzieci. W roku 1945 pracowało w nim 14 sióstr. Po wojnie przytułek zamknięto, a w przejętej części budynku urządzono przedszkole, początkowo firmowane przez Caritas (a prowadzone przez elżbietanki), od roku 1950 państwowe. W domu zakonnym elżbietanek stopniowo wymieniono kadrę, siostry niemieckie zostały zastąpione przez polskie zakonnice. Po 1989 elżbietanki ponownie przejęły przedszkole i pracują w nim do dziś. <br /><br /> Kolejny dom elżbietanek powstał we q Wrzeszczu (od 1905), początkowo przy obecnej ul. Zator-Przytockiego 3, w tworzącej się parafii q kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa. Zakonnice podjęły opiekę pielęgniarską nad ludźmi chorymi i samotnymi różnych warstw społecznych. W 1928 roku nabyły (poświęcony w roku następnym) budynek willowy przy Baumbachallee 15 (ul. Konopnickiej), w którym otworzyły pensjonat dla osób w podeszłym wieku (Dom św. Teresy – St. Theresienheim). W roku 1945 pracowało w nim 11 sióstr. Tak zwane Terezjanum zostało doszczętnie spalone w kwietniu 1945, elżbietanki przeniosły się do prywatnego mieszkania przy obecnej ul. Zator-Przytockiego 4 (pomieszczenia klasztorne na piętrze). Początkowo zajmowały się posługą pielęgniarską i prowadzeniem od września 1945 roku przedszkola z tanią kuchnią i dożywianiem dzieci (pod tym samym adresem, na parterze). W 1961 placówka została odebrana elżbietankom i upaństwowiona. Siostry zajmowały się następnie katechizacją i pomocą w prowadzeniu biura parafialnego, po roku 1989 bezskutecznie starały się o wykupienie budynku, którego piętro w dalszym ciągu zajmowały; w 2001 dom zakonny w tym miejscu zamknięto. W Oliwie elżbietanki działały od roku 1910 przy tamtejszej parafii q kościoła św. Jakuba, zaproszone przez założone tamże w roku 1906 świeckie, całkowicie żeńskie Stowarzyszenie św. Elżbiety (w 1907 około 400 członkiń), trudniące się, podobnie jak zakon, opieką nad chorymi, ubogimi i dziećmi przedszkolnymi. W latach 1912–1918 elżbietanki wybudowały przy Saltzmannstraße 5 (ul. Opacka) kolejny przytułek dla zniedołężniałych: Dom św. Bernarda (St. Bernhardusheim), przy którym w roku 1924 otworzono także przedszkole. Cały kompleks rozbudowano w 1934. W 1945 roku pracowało tam 10 sióstr, po utraceniu możliwości prowadzenia przytułku i przedszkola elżbietanki przeszły do pracy na rzecz kurii oraz do katechizacji. Dom zakonny przy ul. Opackiej 5 funkcjonuje również dzisiaj. <br /><br /> W q Nowym Porcie, przy parafii q kościoła św. Jadwigi, elżbietanki pracowały w latach 1924–1945, tworząc czteroosobowy dom zakonny przy Hedwigskirchstraße 18 (ul. Góreckiego), prowadząc przedszkole i wspomagając tamtejsze duszpasterstwo. Po II wojnie światowej dom zakonny uległ likwidacji, a przedszkole przejęła Caritas, następnie państwo. {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] |
Wersja z 19:15, 11 cze 2013
ELŻBIETANKI, Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety, zakon na prawie papieskim lub diecezjalnym pod wezwaniem św. Elżbiety Węgierskiej. W Polsce działają dwie formacje w ramach tego zakonu: elżbietanki cieszyńskie i nyskie. Te drugie, zwane także szarymi, założone w Nysie na Śląsku w roku 1842, posługują się regułą augustiańską; zatwierdzone przez papieża w 1887, rozwinęły działalność zwłaszcza na obszarze ówczesnych Niemiec (a zatem także na terenie zaboru pruskiego). Do Gdańska przybyły w roku 1887 z Wrocławia i do 1895 roku mieszkały na Głównym Mieście w domu parafialnym q Kaplicy Królewskiej przy Kleine Krämergasse 5 (ul. Podkramarska), następnie w udostępnionym im przez Franciszka Baumanna mieszkaniu przy Langgasse 37 (ul. Długa). W latach 1897–1902 urządziły tymczasową siedzibę wraz z kaplicą w nabytym przez siebie domu przy Jopengasse 3 (ul. Piwna). Od roku 1902 mieszkały we własnym domu zakonnym przy Heumarkt 5 (Targ Sienny; na terenie parafii q kościoła św. Józefa), będącym w ich posiadaniu i obecnie. W budynku tym, powiększonym w 1907 i poświęconym w 1909, elżbietanki urządziły Przytułek św. Elżbiety (St. Elisabethstift) dla ubogiej, osieroconej młodzieży i dzieci. W roku 1945 pracowało w nim 14 sióstr. Po wojnie przytułek zamknięto, a w przejętej części budynku urządzono przedszkole, początkowo firmowane przez Caritas (a prowadzone przez elżbietanki), od roku 1950 państwowe. W domu zakonnym elżbietanek stopniowo wymieniono kadrę, siostry niemieckie zostały zastąpione przez polskie zakonnice. Po 1989 elżbietanki ponownie przejęły przedszkole i pracują w nim do dziś.
Kolejny dom elżbietanek powstał we q Wrzeszczu (od 1905), początkowo przy obecnej ul. Zator-Przytockiego 3, w tworzącej się parafii q kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa. Zakonnice podjęły opiekę pielęgniarską nad ludźmi chorymi i samotnymi różnych warstw społecznych. W 1928 roku nabyły (poświęcony w roku następnym) budynek willowy przy Baumbachallee 15 (ul. Konopnickiej), w którym otworzyły pensjonat dla osób w podeszłym wieku (Dom św. Teresy – St. Theresienheim). W roku 1945 pracowało w nim 11 sióstr. Tak zwane Terezjanum zostało doszczętnie spalone w kwietniu 1945, elżbietanki przeniosły się do prywatnego mieszkania przy obecnej ul. Zator-Przytockiego 4 (pomieszczenia klasztorne na piętrze). Początkowo zajmowały się posługą pielęgniarską i prowadzeniem od września 1945 roku przedszkola z tanią kuchnią i dożywianiem dzieci (pod tym samym adresem, na parterze). W 1961 placówka została odebrana elżbietankom i upaństwowiona. Siostry zajmowały się następnie katechizacją i pomocą w prowadzeniu biura parafialnego, po roku 1989 bezskutecznie starały się o wykupienie budynku, którego piętro w dalszym ciągu zajmowały; w 2001 dom zakonny w tym miejscu zamknięto. W Oliwie elżbietanki działały od roku 1910 przy tamtejszej parafii q kościoła św. Jakuba, zaproszone przez założone tamże w roku 1906 świeckie, całkowicie żeńskie Stowarzyszenie św. Elżbiety (w 1907 około 400 członkiń), trudniące się, podobnie jak zakon, opieką nad chorymi, ubogimi i dziećmi przedszkolnymi. W latach 1912–1918 elżbietanki wybudowały przy Saltzmannstraße 5 (ul. Opacka) kolejny przytułek dla zniedołężniałych: Dom św. Bernarda (St. Bernhardusheim), przy którym w roku 1924 otworzono także przedszkole. Cały kompleks rozbudowano w 1934. W 1945 roku pracowało tam 10 sióstr, po utraceniu możliwości prowadzenia przytułku i przedszkola elżbietanki przeszły do pracy na rzecz kurii oraz do katechizacji. Dom zakonny przy ul. Opackiej 5 funkcjonuje również dzisiaj.
W q Nowym Porcie, przy parafii q kościoła św. Jadwigi, elżbietanki pracowały w latach 1924–1945, tworząc czteroosobowy dom zakonny przy Hedwigskirchstraße 18 (ul. Góreckiego), prowadząc przedszkole i wspomagając tamtejsze duszpasterstwo. Po II wojnie światowej dom zakonny uległ likwidacji, a przedszkole przejęła Caritas, następnie państwo.
