DUSZEŃKO FRANCISZEK, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:Franciszek Duszeńko, pomnik Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince, 1964.JPG|thumb|Franciszek Duszeńko, pomnik Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince, 1964]] | [[File:Franciszek Duszeńko, pomnik Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince, 1964.JPG|thumb|Franciszek Duszeńko, pomnik Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince, 1964]] | ||
| − | '''FRANCISZEK DUSZEŃKO''' (6 IV 1925 Gródek Jagielloński | + | '''FRANCISZEK DUSZEŃKO''' (6 IV 1925 Gródek Jagielloński koło Lwowa – 11 IV 2006 Gdańsk). W latach 1942–1944 studiował w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie u q Mariana Wnuka; więzień obozów koncentracyjnych Gross-Rosen i Sachsenhausen. Od 1946 roku kontynuował naukę w PWSSP (q ASP). W latach 1954–2000 prowadził pracownię rzeźby, najpierw w studium roku ogólnego, od 1958 roku na Wydziale Rzeźby, 1960–1964 dziekan tego wydziału, 1981–1987 rektor uczelni. Debiutował w okresie socrealizmu, gdy obowiązywała zaangażowana treść i tradycyjna forma (''Waryński'', 1950; ''Portret lekarki'', 1952; projekty konkursowe na pomniki Wyzwolenia w Bydgoszczy i Sosnowcu). W latach 1953–1954 należał do zespołu plastyków pracujących nad renowacją q Drogi Królewskiej (m.in. przy Długim Targu: sfinksy q przedproża kamienicy nr 8, figury portalu nr 40, portal przy ul. Ogarnej 99). W monumentalnych realizacjach pomnikowych wspólne jest połączenie abstrakcyjnych bloków kamienia z rzeźbą figuratywną. Pomnik Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince (1964, z architektem q Adamem Hauptem) stanowił nowatorską wówczas aranżację przestrzeni z setkami nieobrobionych głazów bazaltu (symbole miejsca pochodzenia ofiar), wśród których stoi symboliczny grobowiec ze szczeliną na osi i rodzajem kapitela z reliefem przedstawiającym ludzkie szczątki z jednej strony i żydowską menorę z drugiej. Kolejną realizacją był q pomnik Obrońców Westerplatte (1966, z Adamem Hauptem i Henrykiem Kitowskim) w formie ustawionego na ziemnym kopcu pionowego obelisku z granitowych bloków pokrytych reliefem figuralnym i napisami. Pomnik Artylerzysty Polskiego (1980) w Toruniu składa się z nierównej, poziomej bryły z romboidalnych chropawych głazów z zarysami dział armatnich, zwieńczonej ekspresyjną zbitką realistycznych, portretowych głów w hełmach i popiersia żołnierza z uniesioną ręką. Z innych realizacji wymienić można pomnik Marii Konopnickiej (1977) i wystrój kościoła św. Józefa w Gdyni-Leszczynkach, z ogromną figurą unoszącego się nad ołtarzem Chrystusa (1983–1987). Pochowany na q cmentarzu Srebrzysko. W 2008 roku pośmiertnie przyznano mu q Medal Księcia Mściwoja II. Żonaty był z Urszulą Ruhnke-Duszeńko (ur. 1922 Poznań), malarką, w 1954 absolwentką gdańskiej PWSSP (dyplom u q Juliusza Studnickiego); w latach 1952–1971 w Pracowni Malarstwa (J. Studnickiego), następnie prowadziła Pracownię Malarstwa na Wydziale Architektury Wnętrz. {{author: EKA}} [[Category: Encyklopedia]] |
Wersja z 21:49, 8 cze 2013
FRANCISZEK DUSZEŃKO (6 IV 1925 Gródek Jagielloński koło Lwowa – 11 IV 2006 Gdańsk). W latach 1942–1944 studiował w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie u q Mariana Wnuka; więzień obozów koncentracyjnych Gross-Rosen i Sachsenhausen. Od 1946 roku kontynuował naukę w PWSSP (q ASP). W latach 1954–2000 prowadził pracownię rzeźby, najpierw w studium roku ogólnego, od 1958 roku na Wydziale Rzeźby, 1960–1964 dziekan tego wydziału, 1981–1987 rektor uczelni. Debiutował w okresie socrealizmu, gdy obowiązywała zaangażowana treść i tradycyjna forma (Waryński, 1950; Portret lekarki, 1952; projekty konkursowe na pomniki Wyzwolenia w Bydgoszczy i Sosnowcu). W latach 1953–1954 należał do zespołu plastyków pracujących nad renowacją q Drogi Królewskiej (m.in. przy Długim Targu: sfinksy q przedproża kamienicy nr 8, figury portalu nr 40, portal przy ul. Ogarnej 99). W monumentalnych realizacjach pomnikowych wspólne jest połączenie abstrakcyjnych bloków kamienia z rzeźbą figuratywną. Pomnik Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince (1964, z architektem q Adamem Hauptem) stanowił nowatorską wówczas aranżację przestrzeni z setkami nieobrobionych głazów bazaltu (symbole miejsca pochodzenia ofiar), wśród których stoi symboliczny grobowiec ze szczeliną na osi i rodzajem kapitela z reliefem przedstawiającym ludzkie szczątki z jednej strony i żydowską menorę z drugiej. Kolejną realizacją był q pomnik Obrońców Westerplatte (1966, z Adamem Hauptem i Henrykiem Kitowskim) w formie ustawionego na ziemnym kopcu pionowego obelisku z granitowych bloków pokrytych reliefem figuralnym i napisami. Pomnik Artylerzysty Polskiego (1980) w Toruniu składa się z nierównej, poziomej bryły z romboidalnych chropawych głazów z zarysami dział armatnich, zwieńczonej ekspresyjną zbitką realistycznych, portretowych głów w hełmach i popiersia żołnierza z uniesioną ręką. Z innych realizacji wymienić można pomnik Marii Konopnickiej (1977) i wystrój kościoła św. Józefa w Gdyni-Leszczynkach, z ogromną figurą unoszącego się nad ołtarzem Chrystusa (1983–1987). Pochowany na q cmentarzu Srebrzysko. W 2008 roku pośmiertnie przyznano mu q Medal Księcia Mściwoja II. Żonaty był z Urszulą Ruhnke-Duszeńko (ur. 1922 Poznań), malarką, w 1954 absolwentką gdańskiej PWSSP (dyplom u q Juliusza Studnickiego); w latach 1952–1971 w Pracowni Malarstwa (J. Studnickiego), następnie prowadziła Pracownię Malarstwa na Wydziale Architektury Wnętrz.
