FOSS CHRISTIAN FRIEDRICH, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
[[File: Christian_Fossius.jpg |thumb| Epitafium Christiana Friedricha Fossa w kościele Bożego Ciała]] | [[File: Christian_Fossius.jpg |thumb| Epitafium Christiana Friedricha Fossa w kościele Bożego Ciała]] | ||
| − | '''CHRISTIAN FRIEDRICH FOSS (FOẞ, FOSSIUS, VOẞ)''' (21 XII 1708 Królewiec – 8 I 1772 Gdańsk), kaznodzieja [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościoła Bożego Ciała]]. Syn królewieckiego kupca Christiana (ur. 1681) i poślubionej 13 I 1706 w Altroßgarten (przedmieście Królewca) Barbary Weyde (1680–1756). Z uwagi na spory z pietystami w Królewcu, 25 V 1736 decyzją [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]] przeniesiony do Gdańska. Od 23 VI 1737 był katechetą w [[DOM POPRAWY | Domu Poprawy]], od 17 I 1751 do śmierci kaznodzieją w kościele Bożego Ciała. Za jego czasów w kościele Bożego Ciała, za sprawą witryków (świeckich zarządców majątku kościelnego) Efraima Buscha, Johanna Friedricha Dingena, Johanna Karla Rösnera i Michaela Ahlerta, zamontowano (1765–1767) nowe organy wykonane przez [[DALITZ FRIEDRICH RUDOLPH, budowniczy organów i fortepianów | Friedricha Rudolpha Dalitza]], z 12 herbami najważniejszych wówczas rodzin gdańskich lub z kościołem związanych oraz odlany w 1758 średni dzwon (średnicy 57,5 cm), zarekwirowany do przetopiena podczas II wojny światowej, ocalały, przejęty przez kościół św. Michała w Lubece, zwrócony w 2024.<br/><br/> | + | '''CHRISTIAN FRIEDRICH FOSS (FOẞ, FOSSIUS, VOẞ)''' (21 XII 1708 Królewiec – 8 I 1772 Gdańsk), kaznodzieja [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościoła Bożego Ciała]]. Syn królewieckiego kupca Christiana (ur. 1681) i poślubionej 13 I 1706 w Altroßgarten (przedmieście Królewca) Barbary Weyde (1680–1756). 24 III 1725 zapisany na uniwersytet w Królewcu. Następnie tamże duchowny. Z uwagi na spory z pietystami w Królewcu, 25 V 1736 decyzją [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]] przeniesiony do Gdańska. Od 23 VI 1737 był katechetą w [[DOM POPRAWY | Domu Poprawy]], od 17 I 1751 do śmierci kaznodzieją w kościele Bożego Ciała. Za jego czasów w kościele Bożego Ciała, za sprawą witryków (świeckich zarządców majątku kościelnego) Efraima Buscha, Johanna Friedricha Dingena, Johanna Karla Rösnera i Michaela Ahlerta, zamontowano (1765–1767) nowe organy wykonane przez [[DALITZ FRIEDRICH RUDOLPH, budowniczy organów i fortepianów | Friedricha Rudolpha Dalitza]], z 12 herbami najważniejszych wówczas rodzin gdańskich lub z kościołem związanych oraz odlany w 1758 średni dzwon (średnicy 57,5 cm), zarekwirowany do przetopiena podczas II wojny światowej, ocalały, przejęty przez kościół św. Michała w Lubece, zwrócony w 2024.<br/><br/> |
Od 6 V 1738 żonaty z Johanną Concordią z domu Prole, od 1746 z poślubioną w kościele Bożego Ciała Evą Klich, od 6 V 1751 z Johanną Concordią (1707–1772), córką z pierwszego małżeństwa lekarza [[KULMUS JOHANN GEORG, lekarz | Johanna Georga Kulmusa]], przyrodnią siostrą literatki [[GOTTSCHED LUISE ADELGUNDE VIKTORIE, pisarka | Luisy Adelgundy Gottsched]]. Zmarł bezdzietnie. Poświęcone mu epitafium, opisujące bieg jego życia, zawieszono po lewej stronie głównego ołtarza w kościele Bożego Ciała. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | Od 6 V 1738 żonaty z Johanną Concordią z domu Prole, od 1746 z poślubioną w kościele Bożego Ciała Evą Klich, od 6 V 1751 z Johanną Concordią (1707–1772), córką z pierwszego małżeństwa lekarza [[KULMUS JOHANN GEORG, lekarz | Johanna Georga Kulmusa]], przyrodnią siostrą literatki [[GOTTSCHED LUISE ADELGUNDE VIKTORIE, pisarka | Luisy Adelgundy Gottsched]]. Zmarł bezdzietnie. Poświęcone mu epitafium, opisujące bieg jego życia, zawieszono po lewej stronie głównego ołtarza w kościele Bożego Ciała. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
'''Bibliografia''': <br/> | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Georg Ehler, Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 324. <br/> | ||
Köhler Caroline, Menzel Franziska, Otto Rüdiger, Schlott Michael, ''Edition des Briefwechsels von Johann Christoph Gottsched, Band 16: Juni 1750 − März 1751'', Berlin/Boston 2022, s. 287-288.<br/> | Köhler Caroline, Menzel Franziska, Otto Rüdiger, Schlott Michael, ''Edition des Briefwechsels von Johann Christoph Gottsched, Band 16: Juni 1750 − März 1751'', Berlin/Boston 2022, s. 287-288.<br/> | ||
Prätorius Ephraim, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ …'', Danzig und Leipzig, 1760, s.21, 32, 91.<br/> | Prätorius Ephraim, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ …'', Danzig und Leipzig, 1760, s.21, 32, 91.<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 20:08, 19 gru 2024
CHRISTIAN FRIEDRICH FOSS (FOẞ, FOSSIUS, VOẞ) (21 XII 1708 Królewiec – 8 I 1772 Gdańsk), kaznodzieja kościoła Bożego Ciała. Syn królewieckiego kupca Christiana (ur. 1681) i poślubionej 13 I 1706 w Altroßgarten (przedmieście Królewca) Barbary Weyde (1680–1756). 24 III 1725 zapisany na uniwersytet w Królewcu. Następnie tamże duchowny. Z uwagi na spory z pietystami w Królewcu, 25 V 1736 decyzją Ministerium Duchownego przeniesiony do Gdańska. Od 23 VI 1737 był katechetą w Domu Poprawy, od 17 I 1751 do śmierci kaznodzieją w kościele Bożego Ciała. Za jego czasów w kościele Bożego Ciała, za sprawą witryków (świeckich zarządców majątku kościelnego) Efraima Buscha, Johanna Friedricha Dingena, Johanna Karla Rösnera i Michaela Ahlerta, zamontowano (1765–1767) nowe organy wykonane przez Friedricha Rudolpha Dalitza, z 12 herbami najważniejszych wówczas rodzin gdańskich lub z kościołem związanych oraz odlany w 1758 średni dzwon (średnicy 57,5 cm), zarekwirowany do przetopiena podczas II wojny światowej, ocalały, przejęty przez kościół św. Michała w Lubece, zwrócony w 2024.
Od 6 V 1738 żonaty z Johanną Concordią z domu Prole, od 1746 z poślubioną w kościele Bożego Ciała Evą Klich, od 6 V 1751 z Johanną Concordią (1707–1772), córką z pierwszego małżeństwa lekarza Johanna Georga Kulmusa, przyrodnią siostrą literatki Luisy Adelgundy Gottsched. Zmarł bezdzietnie. Poświęcone mu epitafium, opisujące bieg jego życia, zawieszono po lewej stronie głównego ołtarza w kościele Bożego Ciała.
Bibliografia:
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 324.
Köhler Caroline, Menzel Franziska, Otto Rüdiger, Schlott Michael, Edition des Briefwechsels von Johann Christoph Gottsched, Band 16: Juni 1750 − März 1751, Berlin/Boston 2022, s. 287-288.
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ …, Danzig und Leipzig, 1760, s.21, 32, 91.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation..., Königsberg 1834, s. 70.
Starek Elżbieta, Kotłowski Grzegorz, Łacińskie inskrypcje w kościołach Gdańska. Śródmieście, Pelplin 2015, s. 11-12.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Bd. 1, Klausdorf-Schwentine 1986-1992, Bd. 4, 505.
