PETRANIUK EUGENIUSZ, nauczyciel, działacz

Aktualna wersja na dzień 14:17, 26 lis 2024

Grób Eugeniusza Petraniuka na cmentarzu Srebrzysko, 2024

EUGENIUSZ PETRANIUK (9 I 1915 Czerniejów koło Stanisławowa – 22 VI 2010 Gdańsk), nauczyciel. Syn Pawła (29 VI 1888 – 18 IV 1946) i Zofii z domu Feldmann. Brat Władysława (ur. 12 II 1919 Czerniejów), Antoniego Franciszka (14 VIII 1921 Czerniejów – 13 I 1943 Szkocja), Ludwika oraz Bronisława.

Uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Stanisławowie. Od 20 IX 1935 do 19 IX 1936 pełnił zasadniczą służbę wojskową w 19. Pułku Piechoty we Lwowie, którą ukończył w stopniu kaprala podchorążego. We wrześniu 1939 walczył w obronie składów amunicyjnych w Hołosku koło Lwowa. Dostał się do niewoli niemieckiej, z której po dwóch dniach udało mu się zbiec. Do 27 II 1944 pracował na Wołyniu jako nauczyciel w miejscowościach Kudryń, Krechowiecka Osada, Stepanówka, Iwaczków, Pięciogóry. Należał do walczącego z Ukraińcami oddziału polskiej samoobrony. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Zdołbunowa wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego. Awansowany do stopnia podporucznika, od 29 XI 1944 służył w 28. Pułku Piechoty 9. Dywizji Piechoty II Armii jako zastępca do spraw liniowych dowódcy 1. Kompanii Ciężkich Karabinów Maszynowych. Brał udział w walkach frontowych z Niemcami. 16 IV 1945 forsował Nysę Łużycką, a 28 kwietnia został ranny w czasie natarcia na Niesky (Łużyce Górne) i do 17 maja przybywał w szpitalu. Po rekonwalescencji, od 11 VI do 28 XI 1945 walczył z Ukraińską Powstańczą Armią (UPA) w Bieszczadach, otrzymał w tym czasie pochwałę za inicjatywę w odnalezieniu i zlikwidowaniu dwóch schronów nieprzyjaciela, kolejną zaś za dobre wyszkolenie pododdziałów.

Od grudnia 1945 w Gdańsku. Pracował w przedstawicielstwie UNRRA, od 1950 do 31 I 1978 w Zarządzie Portu Gdańsk. Zajmował stanowiska: ekspedienta, gospodarza statku, kierownika Wydziału Przeładunkowego, kierownika hoteli robotniczych, dowódcy Zakładowego Oddziału Samoobrony. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) oraz – od 23 VI 1971 – Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD); działacz koła miejskiego w Nowym Porcie, gdzie pełnił funkcje II sekretarza, członka Komisji Weryfikacyjno-Odznaczeniowej, przewodniczącego Komisji Socjalno-Bytowej oraz Komisji Historyczno-Propagandowej. Ponadto wchodził w skład zarządu i był sekretarzem Komisji Współpracy z Młodzieżą przy Zarządzie Wojewódzkim ZBoWiD.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1973), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1978), medalem „Zasłużony na Polu Chwały” (1971), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1976), Medalem za Wojnę Obronną 1939 (1982), Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984), medalem „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej” (1985), srebrną odznaką „Zasłużony Pracownik Morza” (1958), odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1968), złotą odznaką „Zasłużony Pracownik Morza” (1972), Odznaką Grunwaldzką (1975).

W Gdańsku mieszkał przy ul. Fredry 2, następnie przy ul. Łowczyńskiego 10 (obecnie ks. Góreckiego). Żonaty był z Leokadią z domu Amulewicz (1 I 1925 – 13 I 1999), córką Józefa Amulewicza (15 I 1899 – 14 VIII 1972) i Michaliny (6 XII 1902 – 29 VIII 1986). Ojciec Ireny oraz Janusza. Pochowany 25 VI 2010 na cmentarzu Srebrzysko. MAD









Bibliografia:
Archiwum Wartowni nr 1 na Westerplatte – Oddział Muzeum Gdańska.
„Dziennik Bałtycki” 5 V 1978, nr 103.
„Głos Wybrzeża” z 5 V 1978, nr 103.
„Ilustrowany Kurier Polski” 6 VI 1946, nr 151.
Ginalski Edmund, Byliśmy za Łabą. Z dziejów 28. pułku piechoty, Warszawa 1964.
Madeja Karol, Fotografie z wojennego szlaku, „Panorama”, nr 29, 1983.