MENGE FRANZ ANTON, przyrodnik, pedagog
| Linia 7: | Linia 7: | ||
'''FRANZ ANTON MENGE''' (15 II 1808 Arnsberg, Westfalia – 26 I 1880 Gdańsk), przyrodnik, profesor gdańskiej [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA | szkoły św. Piotra i Pawła]]. Ukończył gimnazjum w Arnsbergu i studia przyrodnicze na uniwersytetach w Berlinie (1828–1832) i Bonn (1832–1833). Dzięki uzyskanemu stypendium w 1831 przebywał w Paryżu. Od 1833 pracował jako nauczyciel w szkole miejskiej w Grudziądzu. W Gdańsku od 1836 nauczyciel, od 1868 profesor botaniki, zoologii i geologii w szkole św. Piotra i Pawła. Od 1877 na emeryturze, przy przejściu na nią odznaczony Orderem Czerwonego Orła (Roter Adlerorden). <br/><br/> | '''FRANZ ANTON MENGE''' (15 II 1808 Arnsberg, Westfalia – 26 I 1880 Gdańsk), przyrodnik, profesor gdańskiej [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA | szkoły św. Piotra i Pawła]]. Ukończył gimnazjum w Arnsbergu i studia przyrodnicze na uniwersytetach w Berlinie (1828–1832) i Bonn (1832–1833). Dzięki uzyskanemu stypendium w 1831 przebywał w Paryżu. Od 1833 pracował jako nauczyciel w szkole miejskiej w Grudziądzu. W Gdańsku od 1836 nauczyciel, od 1868 profesor botaniki, zoologii i geologii w szkole św. Piotra i Pawła. Od 1877 na emeryturze, przy przejściu na nią odznaczony Orderem Czerwonego Orła (Roter Adlerorden). <br/><br/> | ||
Prowadził badania naukowe, głównie nad życiem pająków (autor nadal aktualnej pracy ''Preußische Spinnen'' (''Pająki Prus''), 1866–1867), nad skamielinami roślin i owadami w bursztynie (inkluzje; zob. [[BURSZTYN BAŁTYCKI | bursztyn bałtycki]]). Był także autorem podręcznika do nauki fizyki. Działacz (przez 40 lat sekretarz) [[TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE | Towarzystwa Przyrodniczego]], [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Towarzystwa Przyjaciół Sztuki]] i [[ZACHODNIOPRUSKIE TOWARZYSTWO BOTANICZNO-ZOOLOGICZNE | Zachodniopruskiego Towarzystwa Botaniczno-Zoologicznego]] oraz członek zamiejscowy m.in. Societas Physico-medica zu Bonn (Towarzystwo Fizyczno–Medyczne w Bonn, od 1841), Ostpreussische Physikalisch-ökonomische Gesellschaft zu Königsberg (Wschodniopruskie Towarzystwo Fizykalno–Ekonomiczne w Królewcu, od 1860), Naturforscher-Verein zu Riga (Związek Przyrodników w Rydze, od 1870) i korespondencyjny Kaiserlich-Königlichen Geologische Reichsanstalt zu Wien (Cesarsko–Królewski Zakład Geologiczny w Wiedniu, od 1855) czy Schlesische Gesellschaft für vaterländische Kultur (Śląskie Towarzystwo Kultury Ojczyźnianej, od 1857). <br/><br/> | Prowadził badania naukowe, głównie nad życiem pająków (autor nadal aktualnej pracy ''Preußische Spinnen'' (''Pająki Prus''), 1866–1867), nad skamielinami roślin i owadami w bursztynie (inkluzje; zob. [[BURSZTYN BAŁTYCKI | bursztyn bałtycki]]). Był także autorem podręcznika do nauki fizyki. Działacz (przez 40 lat sekretarz) [[TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE | Towarzystwa Przyrodniczego]], [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Towarzystwa Przyjaciół Sztuki]] i [[ZACHODNIOPRUSKIE TOWARZYSTWO BOTANICZNO-ZOOLOGICZNE | Zachodniopruskiego Towarzystwa Botaniczno-Zoologicznego]] oraz członek zamiejscowy m.in. Societas Physico-medica zu Bonn (Towarzystwo Fizyczno–Medyczne w Bonn, od 1841), Ostpreussische Physikalisch-ökonomische Gesellschaft zu Königsberg (Wschodniopruskie Towarzystwo Fizykalno–Ekonomiczne w Królewcu, od 1860), Naturforscher-Verein zu Riga (Związek Przyrodników w Rydze, od 1870) i korespondencyjny Kaiserlich-Königlichen Geologische Reichsanstalt zu Wien (Cesarsko–Królewski Zakład Geologiczny w Wiedniu, od 1855) czy Schlesische Gesellschaft für vaterländische Kultur (Śląskie Towarzystwo Kultury Ojczyźnianej, od 1857). <br/><br/> | ||
| − | Kawaler. Przed śmiercią ofiarował [[MUZEUM PROWINCJI ZACHODNIOPRUSKIEJ | Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej]] dużą (około 4000 sztuk) kolekcję bursztynu, w tym z inkluzjami, co z inicjatywy dyrektora tej placówki, [[CONWENTZ HUGO WILHELM, dyrektor Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej w Gdańsku | Hugo Conwentza]] i przy wsparciu m.in. wiele mu zawdzięczającego [[RADDE GUSTAV RICHARD FERDINAND, podróżnik, przyrodnik, były patron gdańskiej ulicy | Gustava Richarda Raddego]], uczczono tablicą pamiątkową w siedzibie muzeum (w [[ZIELONA BRAMA | Zielonej Bramie]]). Księgozbiór przekazał bibliotece Towarzystwa Przyrodniczego (około 600 wolumenów) i [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Bibliotece Miejskiej]]. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | Kawaler. Przed śmiercią ofiarował [[MUZEUM PROWINCJI ZACHODNIOPRUSKIEJ | Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej]] dużą (około 4000 sztuk) kolekcję bursztynu, w tym z inkluzjami, co z inicjatywy dyrektora tej placówki, [[CONWENTZ HUGO WILHELM, dyrektor Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej w Gdańsku | Hugo Conwentza]] i przy wsparciu m.in. wiele mu zawdzięczającego [[RADDE GUSTAV RICHARD FERDINAND, podróżnik, przyrodnik, były patron gdańskiej ulicy | Gustava Richarda Raddego]], uczczono tablicą pamiątkową w siedzibie muzeum (w [[ZIELONA BRAMA | Zielonej Bramie]]). Księgozbiór przekazał bibliotece Towarzystwa Przyrodniczego (około 600 wolumenów) i [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Bibliotece Miejskiej]]. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, 1609/128, nr 244/80 (akt zgonu).<br/> | ||
| + | Altpreuss. Biogr. Bd. 2, s. 431.<br/> | ||
| + | Pszczółkowska Lidia Z., ''Menge Franz Anton'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplemnet II, Gdańsk 2000, s. 182. | ||
Wersja z 12:02, 30 lip 2024
FRANZ ANTON MENGE (15 II 1808 Arnsberg, Westfalia – 26 I 1880 Gdańsk), przyrodnik, profesor gdańskiej szkoły św. Piotra i Pawła. Ukończył gimnazjum w Arnsbergu i studia przyrodnicze na uniwersytetach w Berlinie (1828–1832) i Bonn (1832–1833). Dzięki uzyskanemu stypendium w 1831 przebywał w Paryżu. Od 1833 pracował jako nauczyciel w szkole miejskiej w Grudziądzu. W Gdańsku od 1836 nauczyciel, od 1868 profesor botaniki, zoologii i geologii w szkole św. Piotra i Pawła. Od 1877 na emeryturze, przy przejściu na nią odznaczony Orderem Czerwonego Orła (Roter Adlerorden).
Prowadził badania naukowe, głównie nad życiem pająków (autor nadal aktualnej pracy Preußische Spinnen (Pająki Prus), 1866–1867), nad skamielinami roślin i owadami w bursztynie (inkluzje; zob. bursztyn bałtycki). Był także autorem podręcznika do nauki fizyki. Działacz (przez 40 lat sekretarz) Towarzystwa Przyrodniczego, Towarzystwa Przyjaciół Sztuki i Zachodniopruskiego Towarzystwa Botaniczno-Zoologicznego oraz członek zamiejscowy m.in. Societas Physico-medica zu Bonn (Towarzystwo Fizyczno–Medyczne w Bonn, od 1841), Ostpreussische Physikalisch-ökonomische Gesellschaft zu Königsberg (Wschodniopruskie Towarzystwo Fizykalno–Ekonomiczne w Królewcu, od 1860), Naturforscher-Verein zu Riga (Związek Przyrodników w Rydze, od 1870) i korespondencyjny Kaiserlich-Königlichen Geologische Reichsanstalt zu Wien (Cesarsko–Królewski Zakład Geologiczny w Wiedniu, od 1855) czy Schlesische Gesellschaft für vaterländische Kultur (Śląskie Towarzystwo Kultury Ojczyźnianej, od 1857).
Kawaler. Przed śmiercią ofiarował Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej dużą (około 4000 sztuk) kolekcję bursztynu, w tym z inkluzjami, co z inicjatywy dyrektora tej placówki, Hugo Conwentza i przy wsparciu m.in. wiele mu zawdzięczającego Gustava Richarda Raddego, uczczono tablicą pamiątkową w siedzibie muzeum (w Zielonej Bramie). Księgozbiór przekazał bibliotece Towarzystwa Przyrodniczego (około 600 wolumenów) i Bibliotece Miejskiej.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, 1609/128, nr 244/80 (akt zgonu).
Altpreuss. Biogr. Bd. 2, s. 431.
Pszczółkowska Lidia Z., Menge Franz Anton, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplemnet II, Gdańsk 2000, s. 182.
