VICTORIASCHULE
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:1_Victoriaschule.jpg|thumb|Tablica upamiętniająca męczeństwo Polaków]] | [[File:1_Victoriaschule.jpg|thumb|Tablica upamiętniająca męczeństwo Polaków]] | ||
| − | + | [[File: 2_Victoriaschule_Tablica_.jpg |thumb| Tablica upamiętniająca męczeństwo Polaków]] | |
'''VICTORIASCHULE''' zob. [[SZKOŁA ŚREDNIA DLA DZIEWCZĄT | Szkoła Średnia dla Dziewcząt im. Wiktorii]]. <br/><br/> | '''VICTORIASCHULE''' zob. [[SZKOŁA ŚREDNIA DLA DZIEWCZĄT | Szkoła Średnia dla Dziewcząt im. Wiktorii]]. <br/><br/> | ||
'''Przejściowy obóz dla jeńców cywilnych''', który zorganizowały niemieckie nazistowskie władze [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) w budynku szkoły dla dziewcząt przy Holzgasse 24 (ul. Kładki 24) 1–15 IX 1939. W szkole miała też siedzibę Komendantura Obozów Jenieckich Gdańska, którą kierował Obersturmbannführer SS Max Pauly (1 VI 1907 Wesselburen (Szlezwik/Schleswig) – jako zbrodniarz wojenny powieszony 8 X 1946 Hamelin (Saksonia)). Funkcję komendanta Victoriaschule pełnił Hauptsturmführer SS Franz Christoffel (1898–1965), załoga składała się z esesmanów z oddziału [[WACHSTURMBANN EIMANN SS, jednostka do zadań specjalnych | Wachsturmbann Eimann]] powołanego 3 VII 1939 przez [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senat II WMG]] do zadań specjalnych oraz [[HEIMWEHR DANZIG, formacja wojskowa | Heimwehr Danzig]].<br/><br/> | '''Przejściowy obóz dla jeńców cywilnych''', który zorganizowały niemieckie nazistowskie władze [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) w budynku szkoły dla dziewcząt przy Holzgasse 24 (ul. Kładki 24) 1–15 IX 1939. W szkole miała też siedzibę Komendantura Obozów Jenieckich Gdańska, którą kierował Obersturmbannführer SS Max Pauly (1 VI 1907 Wesselburen (Szlezwik/Schleswig) – jako zbrodniarz wojenny powieszony 8 X 1946 Hamelin (Saksonia)). Funkcję komendanta Victoriaschule pełnił Hauptsturmführer SS Franz Christoffel (1898–1965), załoga składała się z esesmanów z oddziału [[WACHSTURMBANN EIMANN SS, jednostka do zadań specjalnych | Wachsturmbann Eimann]] powołanego 3 VII 1939 przez [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senat II WMG]] do zadań specjalnych oraz [[HEIMWEHR DANZIG, formacja wojskowa | Heimwehr Danzig]].<br/><br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:35, 18 cze 2024
VICTORIASCHULE zob. Szkoła Średnia dla Dziewcząt im. Wiktorii.
Przejściowy obóz dla jeńców cywilnych, który zorganizowały niemieckie nazistowskie władze II Wolnego Miasta Gdańska (WMG) w budynku szkoły dla dziewcząt przy Holzgasse 24 (ul. Kładki 24) 1–15 IX 1939. W szkole miała też siedzibę Komendantura Obozów Jenieckich Gdańska, którą kierował Obersturmbannführer SS Max Pauly (1 VI 1907 Wesselburen (Szlezwik/Schleswig) – jako zbrodniarz wojenny powieszony 8 X 1946 Hamelin (Saksonia)). Funkcję komendanta Victoriaschule pełnił Hauptsturmführer SS Franz Christoffel (1898–1965), załoga składała się z esesmanów z oddziału Wachsturmbann Eimann powołanego 3 VII 1939 przez Senat II WMG do zadań specjalnych oraz Heimwehr Danzig.
Pierwszymi więźniami byli polscy mieszkańcy II WMG, figurujący na policyjnych listach jako przeznaczeni do internowania, znani z działalności społeczno-politycznej w latach 1920–1939: księża Bronisław Komorowski, Franciszek Rogaczewski, Marian Górecki, Alfons Muzalewski, Władysław Szymański, pracownicy Polskich Kolei Państwowych, wśród nich Leon Droszyński, Poczty Polskiej, Rady Portu i Dróg Wodnych, celnicy, nauczyciele, pracownicy banków, przedsiębiorcy, kupcy, lekarze oraz przedstawiciele innych zawodów, między innymi Antoni Lendzion – poseł Volkstagu i prezes Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, Wiesław Arlet – urzędnik Komisariatu Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku.
1 września na terenie II WMG aresztowano w ramach akcji Tannenberg około 1500 Polaków, w większości mężczyzn, około tysiąca osób zatrzymano w Victoriaschule. Aresztowanych bito i szykanowano, odebrane im dowody osobiste wrzucano do koszów na śmieci, podczas przesłuchiwań namawiano niektórych do podpisania deklaracji o zmianie narodowości w zamian za zwolnienie. Więziono ich w piwnicach, salach gimnastycznych i salach lekcyjnych. Wieczorem 1 września, na skutek interwencji radcy prezydium policji gdańskiej Herberta Kamera, zwolniono część Żydów z obywatelstwem gdańskim i wszystkie kobiety. Pierwszą ofiarą stał się działacz polonijny Roman Ogryczak, który zmarł we wrześniu na skutek pobicia.
1 września esesmani wybrali też około 150 więźniów; przeniesiono ich do więzienia przy Schießstange (ul. Kurkowa; Areszt Śledczy), skąd 2 września zostali wywiezieni w pierwszym transporcie autobusami do budowanego obozu dla jeńców cywilnych w Sztutowie (Zivilgefangenenlager Stutthof). W następnych dniach doprowadzono do Victoriaschule kolejnych Polaków z terenu Gdańska i aresztowanych na terenie powiatów morskiego, kartuskiego, kościerskiego, starogardzkiego, a także grupę gdańskich Żydów. 14 września przyprowadzono około 1500 mężczyzn z Gdyni. 1 i 10 września Victoriaschule wizytował gauleiter Albert Forster.
7 września przeniesiono Komendanturę Obozów Jenieckich Gdańska z Victoriaschule do Nowego Portu. 7–15 września rozpoczęła się akcja przenoszenia internowanych więźniów do przejściowego obozu w Nowym Porcie. 13 września wysłano transport 70 więźniów do przejściowego obozu dla jeńców cywilnych w Granicznej Wsi koło Skarszew (Zivilgefangenenlager Grenzdorf). Obóz Victoriaschule zlikwidowano 15 września; przeszło przez niego kilka tysięcy Polaków z Gdańska i Pomorza oraz grupa Żydów z Gdańska, Gdyni i Wejherowa.
Komendantura Obozów Jenieckich Gdańsk oraz obozy przejściowe: Victoriaschule, Stutthof Grenzdorf i obóz w Nowym Porcie podlegały formalnie komendzie Schutzpolizei w Gdańsku, a faktycznie Tajnej Policji Politycznej (Gestapo) w Gdańsku, kierowanej od 1 IV 1939 przez dr. Rudolfa Trögera (23 IV 1905 – czerwiec 1940, Francja), która decydowała o losie aresztowanych. 2 IX 1958 roku miejsce upamiętniono specjalną tablicą.
