BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH

'''BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH. Główne Miasto.''' W 1342–1457 q Rada Miejska dzieliła się na zasiadającą i ogólną, a b. miała 4 (niekiedy mniej). Wybierano ich dożywotnio z grona raj- ców; 2 zasiadało w aktualnej radzie, pozostali w radzie ogólnej. Stosowano 2-letni cykl urzędowania: pierwszy b. (Praeses) po roku ustępował z urzędu i przechodził po 2 latach z rady zasiadającej do radu ogólnej. Jego zastępca (Compan) przejmował funkcje pierwszego b., a na jego miejsce wchodził do rady zasiadającej b., który przed 2 laty pełnił funkcję pierwszego b. i przez ostatnie 2 lata przynależał do rady ogólnej. W wyjątkowych okolicznościach model ten ulegał zmianom. Od 1458 (zlikwidowanie rady zasiadającej) do 1792 istniała tylko rada ogólna, złożona z 4 b. i 14 rajców (plus 5 ze Starego Miasta). W cyklu rocznym następowała zmiana: pierwszy b. prowadził urząd prezydującego b., któremu podlegały m.in. sprawy zewnętrzne miasta, oraz pełnił funkcje administracyjno-sądowe. Drugi b. pełnił urząd wiceprezydującego b., zastępując pierwszego w jego gł. funkcjach miejskich, oraz sprawował władzę cywilno-sądową na podległym sobie terenie. Trzeci b. pełnił urząd prezydenta wojennego, sprawował nadzór nad wojskiem miejskim i przewodniczył Radzie Wojennej. Czwarty b. pełnił urząd nadstrażnika (Oberwachherr) i z tej racji przewodniczył strażom miejskim. Strukturę adm. Głównego Miasta przedrozbiorowego zastosowano z pewnymi modyfikacjami w I WMG (1807–1813/14) wraz z 4 b. z nieco zmienionymi kompetencjami. Stare Miasto. W 1377–1454 istniał podobny model jak w Głównym Mieście z podziałem na 2 rady (zasiadającą i ogólną) z 4 b., z rocznym cyklem zmiany urzędów i wyborów. Po likwidacji samodzielności Rady Starego Miasta (1454) miasto reprezentował wybierany corocznie rajca (q prezydent Starego Miasta), używający w 1644–1792 tytułu rzecznika rady (Wortführender Herr). Kwestia kompetencji b. Starego Miasta nie jest dokładnie znana.  Młode Miasto. W 1387–1454/55 istniały najprawdopodobniej 2 rady (zasiadająca i ogólna) z 2 b. urzędującymi i podobną organizacją wewnętrzną rad o zmniejszonym składzie. Kwestie wyboru b., ich kadencji i kompetencji nie są bliżej znane. Do 1945. Po zajęciu Gd. przez państwo prus. w wyniku i rozbioru Polski w 1793 jako organ władzy wykonawczej Zarządu Miasta (Magistratu) w miejsce urzędu b. powołano urząd q prezydenta. Urząd b. przywrócono w okresie I WMG, po powrocie Gd. pod panowanie prus. od 1814: władza wykonawcza przeszła w gestię Zarządu Miasta (Magistratu), kierowanego przez wybieranego przez Radę Miejską nadburmistrza, zatwierdzanego przez króla. W skład Zarządu Miasta wchodził m.in. b. jako szef miejskiej administracji. System obowiązywał w Gd. do 30 IV 1921 (do powstania q II WMG, z prezydentem na czele q Senatu) i nast. w okresie II w. świat. Od 1 XI 1939 – 30 III 1945 nadburmistrzem Gd. był q Ge- org Lippke, burmistrzem q Hermann Marzian. Po 1945 w Gd. nie było już urzędu burmistrza. {{author: JZ}} <br /><br /> Tabela: Burmistrzowie Głównego, Starego i Młodego Miasta oraz I WMG (1342–1813/1814) <br /> Tabela: Nadburmistrzowie Gdańska 1814–1920 <br /> Tabela: Burmistrzowie Gdańska 1814–1921 [[Category: Encyklopedia]]