SPAIGNARD GEORG, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała

Wersja z 13:56, 23 sty 2024

GEORG GILBERT DE SPAIGNARD (Spaignardt, Speignard; także pod nazwiskiem Gilbert, Georgius Gilbertus) (3 I 1582 Bibersburg (Vöröskő (Królestwo Węgier), obecnie Červený Kameň (Słowacja)) – 25 XI/XII 1630 Gdańsk), kaznodzieja kościoła Bożego Ciała. Wywodził się ze szlachty hiszpańskiej („de Spagnard” = „(pochodzący) z Hiszpanii”), zamieszkałej w prowincji Hennegau (fr. Hainaut, niderl. Henegouwen; Walonia, obecnie Belgia). Wnuk Martina Gilberta de Spaignart (1504 Mons (stolica Hennegau) – 16 IV 1572 Liebenwerda (Brandenburgia)), ucznia Martina Lutra i Philipa Melanchtona, od 1545 pierwszego pastora i superintendenta Liebenswerdy, poleconego przez nich na te urzędy elektorowi saskiemu Johannowi Friedrichowi I. Syn magistra Georga Bernharda Gilberta (ur. Liebenwerda – 20 X 1600 Graudenz (Grudziądz) w wieku 52 lat), syna miejscowego pastora, od 4 IV 1567 studenta w Wittenberdze, od 1569 we Frankfurcie nad Odrą, pastora w Bibersburgu, po wygnaniu przez Habsburgów z powodów religijnych od 1599 do śmierci był kaznodzieją kościoła św. Mikołaja w Grudziądzu.

Studiował w Pradze, Królewcu i od 1602 w Wittenberdze. Od 1607 rektor szkoły w Grudziądzu, od 1611 kaznodzieja miejscowego kościoła św. Mikołaja. W Gdańsku od 1620 do śmierci kaznodzieja w kościele Bożego Ciała w Gdańsku. Autor m.in. Cosmographie coelestis (Rostock 1623) i metaforycznego utworu o szalejącej dżumie Pestpfannlein mit lauter Andachts=Kohlen und köstlichem Glaubens= und Liebesrauchwerk angefallet (Rondelek zarazy z dużą ilością węgli oddania oraz drogim kadzidłem wiary i miłości poniesiony; Danzig 1624).

Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy w 1611 w Grudziądzu (imię żony nieznane), z tego związku ojciec urodzonych tamże Georga, Paula i Christopha. W 1620 poślubił w Gdańsku Annę, córkę ławnika Stare Miasto Cort Neugebauerem (zm. 1611), małżeństwo było bezdzietne. Synowie jako – uczniowie gdańskiego Gimnazjum Akademickiego – zapisani byli pod nazwiskiem Gilbert: dwaj pierwsi w 1622, Christoph w 1630. Z nich 1/ Georg był sekretarzem miasta w Konitz (Chojnice), 8 IX 1636 poślubił w gdańskim kościele Najświętszej Marii Panny Ursulę, córkę Andreasa Hoyera (ur. Usedom (Uznam) – zm. Marienburg (Malbork)), w 1617 profesora logiki w Gimnazjum Akademickim, w latach 1622–1628 drugiego pastora w kościele św. Trójcy w Gdańsku, w 1629–1636 pastora i rektora gimnazjum w Braunsbergu (Braniewo), 2/ Paul od 1637 notowany był jako student we Franeker i w Lejdzie, 3/ Christoph w 1630 student w Królewcu, w 1641 w Lejdzie, na uniwersytecie w Padwie uzyskał doktorat z medycyny, 10 II 1645 dyplom chirurga, w 1648 mianowany Consiliarius Anatomicus della Natio Germanicae Artistarum (doradca medyczny niemieckich uczniów kierunków artystycznych Gimnazjum w Padwie), lekarz osobisty Zamoyskich, od 1669 króla polskiego, pod koniec życia rajca w Wenecji, gdzie zmarł. O Christophie w Gdańsku krążyły złośliwe pogłoski, że raczej zajmował się sztuką fryzjerską i nie wiadomo jakim sposobem uzyskał zaszczyty w medycynie, krążyło też rymowane powiedzonko: Gilbertus parum expertus (Gilbert w małym stopniu specjalista). JANSZ

Bibliografia:
Vitae medicorum Gedanensium Ludwiga von Hammena i Valentina Schlieffa, wyd. Bartłomiej Siek i Adam Szarszewski, Gdańsk 2015, s. 83.
Freytag Hermann, Die Preussen auf der Universität Wittenberg und die nichtpreussischen Schüler Wittenbergs in Preussen von 1502 bis 1601, Leipzig 1903, s. 143, 167.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ..., Danzig und Leipzig, s. 20.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 27, 69.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 294, 460; 4, 323.
https://archiviopossessori.it/archivio/3073-spaignart-christoph-gilbert-de.