POMNIK POLEGLYCH 33. PUŁKU FIZYLIERÓW (Stare Przedmieście)
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | [[File:Pomnik_33_Regimentu_Fizylierów.jpg|thumb|Pomnik 33 | + | [[File:Pomnik_33_Regimentu_Fizylierów.jpg|thumb|Pomnik 33. pułku fizylierów, 1932]] |
'''POMNIK 33. WSCHODNIOPRUSKIEGO PUŁKU FIZYLIERÓW''' (Füsilierdenkmal), nieistniejący, na [[STARE PRZEDMIEŚCIE | Starym Przedmieściu]], po wschodniej stronie Koszar Wiebego ([[KOSZARY | koszary]]), na dawnym placu ćwiczeń (Exercierplatz) zlokalizowanym między Motławą a ul. Żabi Kruk, mniej więcej na wysokości wylotu Gertrudengasse (ul. Wilcza). Pierwszy wolnostojący i w tradycyjnym tego słowa znaczeniu pomnik w przestrzeni miasta Gdańska. Odsłonięty 27 XI 1872 (druga rocznica bitwy pod Amiens). <br/><br/> | '''POMNIK 33. WSCHODNIOPRUSKIEGO PUŁKU FIZYLIERÓW''' (Füsilierdenkmal), nieistniejący, na [[STARE PRZEDMIEŚCIE | Starym Przedmieściu]], po wschodniej stronie Koszar Wiebego ([[KOSZARY | koszary]]), na dawnym placu ćwiczeń (Exercierplatz) zlokalizowanym między Motławą a ul. Żabi Kruk, mniej więcej na wysokości wylotu Gertrudengasse (ul. Wilcza). Pierwszy wolnostojący i w tradycyjnym tego słowa znaczeniu pomnik w przestrzeni miasta Gdańska. Odsłonięty 27 XI 1872 (druga rocznica bitwy pod Amiens). <br/><br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 14:42, 15 mar 2023
POMNIK 33. WSCHODNIOPRUSKIEGO PUŁKU FIZYLIERÓW (Füsilierdenkmal), nieistniejący, na Starym Przedmieściu, po wschodniej stronie Koszar Wiebego ( koszary), na dawnym placu ćwiczeń (Exercierplatz) zlokalizowanym między Motławą a ul. Żabi Kruk, mniej więcej na wysokości wylotu Gertrudengasse (ul. Wilcza). Pierwszy wolnostojący i w tradycyjnym tego słowa znaczeniu pomnik w przestrzeni miasta Gdańska. Odsłonięty 27 XI 1872 (druga rocznica bitwy pod Amiens).
Autorem projektu był koloński rzeźbiarz Peter Fuchs (1829–1898), między innymi autor dekoracji kamieniarskich archikatedry św. Piotra i Maryi w Kolonii (pułk stacjonował w latach 1851–1871 właśnie w tym największym z miast Nadrenii). Pomnik miał postać graniastosłupa wykonanego z piaskowca, z licznymi motywami dekoracyjnymi, zwieńczonego na szczycie krzyżem żelaznym. Na froncie pomnik zdobiła tabliczka z inskrypcją: „Wschodniopruski pułk fizylierów nr 33 swoim poległym w trakcie kampanii 1870 i 1871 r. towarzyszom” („Das Ostpreußische Füsilier-Regiment Nr. 33 seinen im Feldzuge 1870 und 1871 gefallenen Kameraden”). Wymieniono też nazwy 10 największych bitew, w których brał udział pułk („An der Hallue. Bapaume. Sapigny. Bouvas. St. Quentin. Berthincourt. Amiens. Forgettes. Gravelotte. Metz”) oraz liczbę poległych (z różnieniem na ich rangę): „20 oficerów, 28 podoficerów i 393 fizylierów”.
I batalion (wschodniopruskiego) 33. pułku fizylierów stacjonował w Gdańsku (w koszarach Wijbego) w latach 1871–1881. Pod pomnikiem nie odbywały się praktycznie żadne uroczystości, nie wspominano o nim w przewodnikach. W 1914 planowano wyeksponowanie zapomnianego monumentu (przeniesienie, a także zadbanie o jego najbliższe otoczenie). Plany te nie wyszły poza fazę koncepcyjną, najpewniej w związku z wybuchem I wojny światowej. Istniał jeszcze nienaruszony w 1948, później usunięty.
Bibliografia:
„Danziger Illustrierter. Bilderbeilage der Landeszeitung“, 29 V 1932.
„Danziger Neueste Nachrichten“: 7 V 1904, 8 VII 1914.
„Danziger Vorposten“, 10 III 1940.
„Danziger Zeitung”: 27 XI 1872 i 28 XI 1872.
„Dziennik Bałtycki”: 8 VI 1948, 18 VI 1948, 9 VII 1948.
Alte und neue Kriegerdenkmäler in Danzig, „Danziger Hauskalender”, 1960.
Arke B., Danzigs Kriegsdenkmäler, Danzig 1908.
Daniluk Jan, Obiekty wojskowe na Starym Przedmieściu (1814-1945), w: Historie gdańskich dzielnic. Tom 2: Stare Przedmieście, red. Janusz Dargacz i Katarzyna Kurkowska, Gdańsk 2019.
Geschichte des Füsilier-Regiments Graf Roon (Ostpreußischen) Nr. 33, Berlin 1912.
Lehfeldt Richard, Geschichte des Ostpreußischen Füsilier-Regiments Nr. 33, Berlin 1901.
