OLĘDZKA DANUTA, architekt

Wersja z 21:05, 27 gru 2022

Danuta Olędzka, malował Rudolf Buchalik

DANUTA OLĘDZKA z domu Sorgowicka (ur. 3 III 1927 Poczapowo, obecnie Białoruś), architekt. Córka urzędnika gminnego Władysława (6 IV 1898 — 12 VIII 1968), po II wojnie światowej pracownika Urzędu Miasta Gdyni, oraz Janiny z domu Panaszek (14 I 1907 — 30 XII 1983), działaczki społecznej, po wojnie księgowej w Zarządzie Zieleni Miejskiej w Gdyni Kolibkach. W wieku dwóch lat przeprowadziła się z rodziną do Horodeczna, gdzie rozpoczęła edukację w wiejskiej szkole. Od czwartej klasy uczyła się w szkole powszechnej prowadzonej przez siostry nazaretanki w Nowogródku, gdzie zamieszkała po kolejnej przeprowadzce. Po zajęciu we wrześniu 1939 przez wojska ZSRR wschodnich terenów Rzeczypospolitej i po reorganizacji szkolnictwa, uczęszczała do dziesięcioletniej szkoły z polskim językiem nauczania, w której ukończyła 5 i 6 klasę. Po zbombardowaniu i spaleniu miasta latem 1941 przez wojsko niemieckie, zamieszkała z rodziną u krewnych we wsi Sorgowicze. Po repatriacji z Białorusi w 1945 wraz z rodziną zamieszkała w okolicach Wielunia, w którym ukończyła gimnazjum, zaliczając dwie klasy w ciągu jednego roku. W 1946 przeniosła się do Gdyni, gdzie od przyjaciółki matki, pisarki Mieczysławy Łuczyńskiej, rodzina otrzymała mieszkanie przy ul. Świętojańskiej. W Gdyni ukończyła liceum matematyczno-fizyczne.

W latach 1947—1952 studiowała i uzyskała dyplom magistra inżyniera architekta na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej (PG). Z nakazu pracy pracowała przez rok jako inspektor w Banku Inwestycyjnym w Gdańsku. Od 1953 do emerytury w 1982, z roczną przerwą, była zatrudniona na stanowisku projektanta w Gdańskim Biurze Projektów Budownictwa Ogólnego (GBPBO) „Miastoprojekt” w Gdańsku. Jednocześnie w latach 1952—1965 pracowała jako asystent w Katedrze Budownictwa Utylitarnego i Przemysłowego Wydziału Architektury PG, prowadzonej przez profesora Stefana Porębowicza.

Pierwszym zleceniem otrzymanym po studiach była budowa domu uzupełniającego zwartą pierzeję ul. Warszawskiej w Gdyni. W 1956, wraz z Janem Sienkowskim, zaprojektowała Centrum Sportu Akademickiego PG przy al. Zwycięstwa 18 w Gdańsku (realizowane do 1961). W 1959 dołączyła do zespołu Tadeusza Różańskiego, głównego projektanta zabudowy gdańskiej dzielnicy Przymorze Wielkie, powierzono jej zaprojektowanie mieszkań i elewacji falowców. Pierwsze techniczne opracowanie, zdaniem inwestora, było za drogie i w „Miastoprojekcie” rozpisano wewnętrzny konkurs, który wygrała. Według jej koncepcji zrealizowane zostały dwa pierwsze falowce, przy ul. Piastowskiej 90 i 100. Projekty kolejnych falowców, wzorując się na poprzednich rozwiązaniach, opracował Tadeusz Różański wspólnie z Januszem Morkiem.

W 1965 ze Szczepanem Baumem i Zbigniewem Budzyńskim wygrała konkurs na projekt gdańskiego Domu Technika przy ul. Rajskiej 6 wraz z zagospodarowaniem terenu. Realizacji zgodnej z zamysłem projektantów doczekał się jedynie Dom Technika. Po zmianach wprowadzonych przez inwestora, przygotowała ze Szczepanem Baumem drugi wariant, który zyskał akceptację Naczelnej Organizacji Technicznej. W 1974 za zrealizowany projekt autorzy otrzymali nagrodę drugiego stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w kategorii budownictwa ogólnego, ze szczególnym wyróżnieniem architektury wnętrz.

W 1967 ze Szczepanem Baumem zaprojektowała ratusz w Dzierzgoniu. W tym czasie zaprojektowała również kilka domów wczasowych dla zakładów pracy (między innymi dla „Pafawagu”, „Zrembu”, Zakładów Piwowarskich w Elblągu) w Krynicy Morskiej oraz resortowy Hotel „Neptun” w Juracie, będący ośrodkiem wypoczynkowo-szkoleniowym dla władz i przedstawicieli Komitetu Centralnego PZPR. Projektowała również szkoły, między innymi w Sopocie Szkołę Podstawową nr 1 (zbudowaną w latach 1963—1964) oraz w Gdyni Cisowej Szkołę Przemysłu Skórzanego.

W 1977 wraz z Adamem Matoniem przebywała w Libii, gdzie współpracowała z zespołem projektantów Biura Projektów Budownictwa Komunalnego w Gdańsku, projektując układ przestrzenny kilku miast. Po przejściu na emeryturę zaprojektowała w 1989 dom dla córki w Sopocie, w 1994—1996 dom z gabinetem lekarskim w Gdańsku-Osowie, w 1995—1997 kamienicę wielorodzinną uzupełniają pierzeję ul. Toruńskiej w narożniku z ul. Jałmużniczą na Dolnym Mieście w Gdańsku, projekt wykonała razem z Danutą Wejrowską.

Stworzyła szereg koncepcji i opracowań, które nie zostały zakwalifikowane do realizacji, ale otrzymały wyróżnienia w konkursach organizowanych przez Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP): na Łuk Wyzwolenia w Lublinie w 1954 (współautorzy: Stanisław Mizerski, Jan Sienkowski, Wiktor Tołkin, Leszek Werocsy), na projekt Placu Teatralnego i Placu Dzierżyńskiego w Warszawie w 1955 (współautorzy: Tadeusz Kowalski, Daniel Olędzki, Jan Sienkowski, współpraca Roman Hordyński), na założenia urbanistyczne Sopotu w 1960 (współautorzy: Ludwika Lepczak, Tadeusz Lepczak, Daniel Olędzki), na projekt urbanistyczno-architektoniczny budynku administracyjnego Polskich Linii Oceanicznych przy placu Gorkiego oraz jego otoczenia w Gdańsku w 1967 (współautor Daniel Olędzki), na opracowanie optymalizacji rozwiązań projektowych budownictwa mieszkaniowego Zestawu Gdańskiego na lata 1971—1975 w 1970 (współpraca Edmund Sergot, Ryszard Ścigacz). Wśród niezrealizowanych projektów były też: galeriowy budynek mieszkalny przy ul. św. Barbary 4—5 z 1963 w Gdańsku, Park Morski w Kolibkach z 1977 (w zespole pod kierownictwem Henryka Nawrockiego), projektowany w tym samym roku Park Morski w Gdyni obejmujący Polankę Redłowską (opracowany z Ryszardem Ścigaczem).

Od 1952 żona architekta Daniela Olędzkiego, matka Jana, architekta wnętrz, i Agnieszki, projektantki graficzej i malarki. KL