SZPITAL ŚW. DUCHA

SZPITAL ŚW. DUCHA (Heilig-Geist-Hospital), najstarszy znany szpital gd. dla ludzi starych i ubogich. Działał (w nieznanym miejscu) już w mieście na prawie lubeckim (q Stare Miasto). Na Głównym Mieście istniał przed 1333, począt. przy ul. (nazwanej od wezwania kośc. i szpitala) św. Ducha (1336 platea sancti spiritus, Heilige-Geist-Gasse), zapewne między ul. Kozią i Kołodziejską, 1353–57 przeniesiony we wsch. okolice q Bramy Zamkowej i muru obronnego oddzielającego Główne Miasto od Starego Miasta, u zbiegu ul. Tobiasza (pocz. nazwanej Nową św. Ducha, gdy dotychczasowa ul. św. Ducha nazywana była 1357 alte Heilig-Geist-Gasse) i ul. U Furty. 23 IV 1382 wielki mistrz krzyż. przekazał zarząd sz. Radzie Głównego Miasta, zastrzegając jedynie obowiązek opieki nad starymi i chorymi Krzyżakami (z zamku gd.) oraz powoływanie i odwoływanie kapelana sz. w porozumieniu z gd. komturem domowym. Pierwotnie budynek szpitalny przylegał do przyszpitalnej kaplicy św. Ducha, nast. do q kośc. św. Ducha. W pocz. XVII w. popadał w ruinę rozebrany, odbudowany 1647, ale bliżej murów (zachowany do dziś, ob. ul. Tobiasza), jako wolno stojący obiekt z 25 izbami mieszkalnymi. Brak nadzoru Rady Miejskiej doprowadził do nadużyć. W 1546 przywrócono kolegialne zarządzanie przez 4 prowizorów, a także połączono ze q szpitalem św. Elżbiety. W 1454, w pocz. q wojny trzynastoletniej, Rada Głównego Miasta zapewniła dożywotni pobyt w sz. starym i chorym Krzyżakom z kapitulującego q zamku. Od pocz. XV w., na miejsce ubogich przyjmowano prebendariuszy wkupujących się za 100–200 grzywien. W 1797 połączony ze zlikwidowanym Szpitalem św. Elżbiety, tworząc Vereinigte Hospitäler zum Heiligen Geist und St. Elisabeth (zjednoczone szpitale św. Ducha i św. Elżbiety). Od 1844, z powodu sprzedaży budynków Szpitala św. Elżbiety, przejął całkowity obowiązek zapewnienia mieszkań pensjonariuszom (wówczas 82) zjednoczonych szpitali. W 1945 zabudowania szpitala oraz kośc. św. Ducha uległy spaleniu. Budynek szpitalny odbudowany; z całkowicie przebudowanym wnętrzem służy obecnie jako dom mieszkalny. Przetrwał portal. {{author: ASZ}} [[Category: Encyklopedia]]