EPIDEMIE
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''EPIDEMIE''', masowe zachorowania na jedną jednostkę chorobową wywołaną czynnikiem zakaźnym. W Gd. sprzyjały im: duża fluktuacja ludności, portowy charakter miasta, złe warunki socjalno-bytowe, nieznajomość zasad higieny oraz brak wiedzy na temat epidemiologii, patofizjologii, profilaktyki i leczenia chorób zakaźnych. Do chorób najczęściej wywołujących e. należały: dżuma (rozpoznanie nadużywane), ospa, tyfus, czerwonka, cholera. Bliżej nieokreśloną chorobą była tzw. potnica angielska (1529). W 1533 funkcjonował Pockenarzt, czyli lekarz leczący ospę, prawdopodobnie pracujący w Lazarecie (q Szpital Miejski przy Bramie Oliwskiej). Rada Miejska zatrudniała do opieki nad chorymi także czeladników chirurgii oraz łaziebników. W 1639 utworzono stanowisko q lekarza miejskiego do spraw e., jednak np. w 1709 zatrudniony był przez miasto tylko czeladnik chirurgii i cyrulik chorób zakaźnych (Pestbarbier). Podstawowym środkiem zapobiegawczym była izolacja chorych i ucieczka z obszaru e., ponadto aromaterapia (ocet, olejki wonne, tytoń), amulety (kamienie szlachetne lub półszlachetne, róg jednorożca, metale), środki czyszczące ciało (lewatywy, emetyki, upusty krwi), zioła, krew bydlęca, osobista czystość, specjalny ubiór. Rozszerzaniu się e. próbowano zaradzić metodami adm. (kordony sanitarne wokół miasta, zakaz ślubów, nakazy oznaczania domów zarażonych i niszczenia rzeczy osobistych zmarłych, zakaz handlu dobytkiem zmarłych). W 1709 zorganizowano pierwszy pełny nadzór sanitarny. Szacunkowe dane dotyczące liczby zgonów na e. niekiedy budzą wątpliwości, niemniej spadek zaludnienia sięgał czasem 50% (np. 1549 i 1709). Pierwsza próba dokładniejszej oceny strat datowana jest na 1514, jednak pewne dane pochodzą dopiero z 1709. Ostatnia obarczona dużą śmiertelnością (aczkolwiek nieoszacowaną) e. tyfusu w Gd. odnotowana została latem 1945 (q epidemia 1945–1946), w związku z katastrofalną sytuacją sanitarną miasta, będącą efektem działań wojennych. {{author: ASZ}} [[Category: Encyklopedia]] | + | '''EPIDEMIE''', masowe zachorowania na jedną jednostkę chorobową wywołaną czynnikiem zakaźnym. W Gd. sprzyjały im: duża fluktuacja ludności, portowy charakter miasta, złe warunki socjalno-bytowe, nieznajomość zasad higieny oraz brak wiedzy na temat epidemiologii, patofizjologii, profilaktyki i leczenia chorób zakaźnych. Do chorób najczęściej wywołujących e. należały: dżuma (rozpoznanie nadużywane), ospa, tyfus, czerwonka, cholera. Bliżej nieokreśloną chorobą była tzw. potnica angielska (1529). W 1533 funkcjonował ''Pockenarzt'', czyli lekarz leczący ospę, prawdopodobnie pracujący w Lazarecie (q Szpital Miejski przy Bramie Oliwskiej). Rada Miejska zatrudniała do opieki nad chorymi także czeladników chirurgii oraz łaziebników. W 1639 utworzono stanowisko q lekarza miejskiego do spraw e., jednak np. w 1709 zatrudniony był przez miasto tylko czeladnik chirurgii i cyrulik chorób zakaźnych (''Pestbarbier''). Podstawowym środkiem zapobiegawczym była izolacja chorych i ucieczka z obszaru e., ponadto aromaterapia (ocet, olejki wonne, tytoń), amulety (kamienie szlachetne lub półszlachetne, róg jednorożca, metale), środki czyszczące ciało (lewatywy, emetyki, upusty krwi), zioła, krew bydlęca, osobista czystość, specjalny ubiór. Rozszerzaniu się e. próbowano zaradzić metodami adm. (kordony sanitarne wokół miasta, zakaz ślubów, nakazy oznaczania domów zarażonych i niszczenia rzeczy osobistych zmarłych, zakaz handlu dobytkiem zmarłych). W 1709 zorganizowano pierwszy pełny nadzór sanitarny. Szacunkowe dane dotyczące liczby zgonów na e. niekiedy budzą wątpliwości, niemniej spadek zaludnienia sięgał czasem 50% (np. 1549 i 1709). Pierwsza próba dokładniejszej oceny strat datowana jest na 1514, jednak pewne dane pochodzą dopiero z 1709. Ostatnia obarczona dużą śmiertelnością (aczkolwiek nieoszacowaną) e. tyfusu w Gd. odnotowana została latem 1945 (q epidemia 1945–1946), w związku z katastrofalną sytuacją sanitarną miasta, będącą efektem działań wojennych. {{author: ASZ}} [[Category: Encyklopedia]] |
Wersja z 23:52, 3 mar 2013
EPIDEMIE, masowe zachorowania na jedną jednostkę chorobową wywołaną czynnikiem zakaźnym. W Gd. sprzyjały im: duża fluktuacja ludności, portowy charakter miasta, złe warunki socjalno-bytowe, nieznajomość zasad higieny oraz brak wiedzy na temat epidemiologii, patofizjologii, profilaktyki i leczenia chorób zakaźnych. Do chorób najczęściej wywołujących e. należały: dżuma (rozpoznanie nadużywane), ospa, tyfus, czerwonka, cholera. Bliżej nieokreśloną chorobą była tzw. potnica angielska (1529). W 1533 funkcjonował Pockenarzt, czyli lekarz leczący ospę, prawdopodobnie pracujący w Lazarecie (q Szpital Miejski przy Bramie Oliwskiej). Rada Miejska zatrudniała do opieki nad chorymi także czeladników chirurgii oraz łaziebników. W 1639 utworzono stanowisko q lekarza miejskiego do spraw e., jednak np. w 1709 zatrudniony był przez miasto tylko czeladnik chirurgii i cyrulik chorób zakaźnych (Pestbarbier). Podstawowym środkiem zapobiegawczym była izolacja chorych i ucieczka z obszaru e., ponadto aromaterapia (ocet, olejki wonne, tytoń), amulety (kamienie szlachetne lub półszlachetne, róg jednorożca, metale), środki czyszczące ciało (lewatywy, emetyki, upusty krwi), zioła, krew bydlęca, osobista czystość, specjalny ubiór. Rozszerzaniu się e. próbowano zaradzić metodami adm. (kordony sanitarne wokół miasta, zakaz ślubów, nakazy oznaczania domów zarażonych i niszczenia rzeczy osobistych zmarłych, zakaz handlu dobytkiem zmarłych). W 1709 zorganizowano pierwszy pełny nadzór sanitarny. Szacunkowe dane dotyczące liczby zgonów na e. niekiedy budzą wątpliwości, niemniej spadek zaludnienia sięgał czasem 50% (np. 1549 i 1709). Pierwsza próba dokładniejszej oceny strat datowana jest na 1514, jednak pewne dane pochodzą dopiero z 1709. Ostatnia obarczona dużą śmiertelnością (aczkolwiek nieoszacowaną) e. tyfusu w Gd. odnotowana została latem 1945 (q epidemia 1945–1946), w związku z katastrofalną sytuacją sanitarną miasta, będącą efektem działań wojennych.
