BERENDT GEORG KARL, lekarz

Wersja z 11:24, 23 lis 2022

Dysertacja Georga Karla Berendta, De athmosphaera nervorum sensitiva commentatio

Strona tytułowa pracy Georga Karla Berendta o inkluzjach, Die Insekten im Bernstein, 1830

Rysunki z pracy Georga Karla Berendta, Die im Bernstein befindlichen organischen Reste der Vorwelt, Berlin 1845

GEORG KARL BERENDT (13 VI 1790 Gdańsk – 4 I 1850 Gdańsk, na zator płucny), lekarz. Syn Nathanaela Berendta. Pobierał nauki w domu, od 1803 roku w Gimnazjum Akademickim. Od Wielkanocy 1809 studiował medycynę na uniwersytecie Albrechta w Królewcu (Königsberg). Zajmował się botaniką i słuchał wykładów prof. Ernsta Augusta Hagena (12 IV 1797 Królewiec – 15 II 1880 Królewiec) z historii sztuki i estetyki, profesora medycyny i botaniki Augusta Friedricha Schweiggera (8 IX 1783 Erlangen (Bawaria) – 28 VI 1821 zamordowany koło Agrigento (Sycylia)) i ówczesnego prorektora, honorowego członka Towarzystwa Przyrodniczego w Berlinie (1801) prof. Ernsta Friedricha Wrede (Erhard Georg Karl Friedrich Wrede; 4 III 1766 Cantreck (Łoźnica, pow. Goleniów) – 13 VI 1826 Królewiec). Interesowały go inkluzje w bursztynie, które zbierał na wybrzeżu Bałtyku w czasie podróży na Sambię (Samland) z prof. Wrede. Od jesieni 1810 na uniwersytecie w Getyndze (Göttingen), studiował medycynę u prof. Bernharda Rudolfa Konrada von Langenbecka (9 XI 1810 – 29 IX 1887), lekarza-położnika prof. Friedricha Benjamina Osiandera (9 II 1759 Zell koło Aichelberg/ Kirchheim – 25 III 1822 Getynga) i chemika prof. Friedricha Stromeyera (2 VIII 1776 Getynga – 18 VIII 1835 Getynga). Interesował się szczególnie okulistyką, pozostając pod opieką prof. Karla Gustava Himly (30 IV 1772 – 22 III 1837). Promocję uzyskał w zimie 1812, następnie uzupełniał wiedzę w Berlinie.

Od 1814 w Gdańsku jako lekarz wspomagał w pracy swojego ojca. W 1816 z Gdańska wysłał do druku w Getyndze swoją dyplomową dysertację De athmosphaera nervorum sensitiva commentatio. Od 1820 członek Towarzystwa Przyrodniczego, w latach 1837–1845 jego dyrektor (prezes), od 1846 należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. Za jego kadencji dwukrotnie wzrosła liczba członków Towarzystwa, corocznie 2 stycznia przedstawiał na jego zebraniach wykłady prezentujące najnowsze odkrycia naukowe (1837–1842 w naukach przyrodniczych, 1843 w astronomii, elektryczności i chemii, w 1844 omawiał kwestię czaszek odnalezionych w pogańskich kurhanach koło Münsterwalde, 1845 prezentował aktualny stanu wiedzy na temat bursztynu). Był także członkiem wielu towarzystw naukowych w Europie. W 1844 otrzymał tytuł królewskiego radcy medycznego. W 1848 i 1849 zaangażowany był w walkę z epidemią cholery ( epidemie 1801–1945), co nadwyrężyło jego zdrowie i przyśpieszyło zgon.

Badał genezę i przeszłość bursztynu. Jego kolekcja okazów bursztynu z fragmentami roślin, owadów, pajęczaków, wijów i innych liczyła 4216 sztuk, w tym około 700 inkluzji ( bursztyn bałtycki: inkluzje). Kolekcję oglądali między innymi w 1843 król Prus Fryderyk Wilhelm IV i Alexander von Humboldt. W 1847 około 200 sztuk zakupiło muzeum w Londynie (obecnie w londyńskim Natural History Museum), dalsze zakupił król Fryderyk Wilhelm IV do zbiorów berlińskich (obecnie w Muzeum Przyrodniczym (Museum für Naturkunde) Uniwersytetu Humboldta w Berlinie).

Na jubileusz 50-lecia swojej pracy wydał Die Insekten im Bernstein. Ein Beitrag zur Thiergeschichte der Vorwelt (Danzig 1830). Z paleobotanikiem Heinrichem Göppertem (25 VII 1800 Sprottau (Szprotawa) – 18 V 1884 Wrocław), wydał pierwszy tom pracy o botanicznych inkluzjach w bursztynie Die im Bernstein befindlichen organischen Reste der Vorwelt. Erster Band. I. Abtheilung. Der Bernstein und die in ihm befindlichen Pflanzenreste der Vorwelt (Berlin 1845). Kolejne tomy ukazały się już po jego śmierci: opracowany przy współpracy entomologa Carla Ludwiga Kocha (22 IX 1778 Kusel (Nadrenia-Palatynat) – 23 VIII 1857 Norymberga (Nürnberg)) Die im Bernstein befindlichen organischen Reste der Vorwelt. Erster Band. II. Abtheilung. Die im Bernstein befindlichen Crustaceen, Myriapoden, Arachniden und Apteren der Vorwelt (Berlin 1854), opracowany przy współpracy entomologa Ernsta Friedricha Germara (3 XI 1786 Glauchau (Saksonia) – 8 VII 1853 Halle) Die im Bernstein befindlichen organischen Reste der Vorwelt. Zweiter Band. I. Abtheilung. Die im Bernstein befindlichen Hemipteren und Orthopteren der Vorwelt (Berlin 1856) oraz – pod redakcją François Julesa Pictet de la Rive (27 IX 1809 Genewa – 15 III 1872 Genewa) i Hermanna Augusta Hagena 30 V 1817 Królewiec – 9 XI 1893 Cambridge (Massachusetts, USA)) – Die im Bernstein befindlichen organischen Reste der Vorwelt. Zweiter Band. II. Abtheilung. Die im Bernstein befindlichen Neuropteren der Vorwelt (Berlin 1856).

Mieszkał w ojcowskiej kamienicy przy Jopengasse 556 (ul. Piwna 1) (adres wspólny z Grosse Wollwebergasse 28 (ul. Tkacka). 17 II 1817 zawarł w kościele Najświętszej Marii Panny związek małżeński z Marianną z domu Reinick (9 XI 1799 Gdańsk – 27 VIII 1874 Gdańsk), córką Daniela Friedricha. Miał sześcioro dzieci, w tym syna Karla Hermanna Berendta i córkę Marię Emilię (1824-1881), żonę malarza i poety Roberta Reinicka. MrGl









Bibliografia:
Schumann Eduard, Geschichte der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig 1743–1892, „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”, NF, Bd. 8, Danzig 1893, nr 2, s. 92.