PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA

[[File:Aleja Lipowa w Parku Oliwskim, początek XX wieku.JPG|thumb|Aleja Lipowa w Parku Oliwskim, początek XX wieku]][[File:Widok na kościół Trójcy Świętej (archikatedrę oliwską) od strony Parku Oliwskiego.JPG|thumb|Widok na kościół Trójcy Świętej (archikatedrę oliwską) od strony Parku Oliwskiego]][[File:Sztuczna kaskada w Parku Oliwskim .JPG|thumb|Sztuczna kaskada w Parku Oliwskim ]]PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA (Park Oliwski, ogród opacki, zamkowy, królewski), przy dawnym q klasztorze cysterskim w Oliwie, między ob. ul. Opata Jacka Rybińskie- go a Opacką, pow. 13 ha. Ozdobny ogród był związany z q rezydencją opacką, istniejącą od XVI w., a rozbudowaną w XVIII w. przez opata q Franciszka Zaleskiego. 26 VII 1734 król pol. August III wydał w ogrodzie ucztę na cześć carycy Anny Iwanownej. Powstanie rokokowego parku wiąże się z rozbudową płd. skrzydła pała- cu opatów przez q Jacka Rybińskiego. Projekt ogrodnika Hentschla, wzorowany na ogrodach przy Pałacu Błękitnym w Warszawie, zrealizował Kazimierz Dembiński z Kocka, pracujący wcześniej w Wilanowie. Po płd.-wsch. stronie pałacu, w tzw. części francuskiej, powstał ozdobny parter ogrodowy, o osi widokowej skierowanej ku Zatoce Gd., ujęty w szpaler geometrycznie strzyżonych drzew (Fürstliche Aussicht, Aleja Lipowa, Droga do Wieczności) oraz równoległe do alei duży staw i wnętrze ogrodowe zwane Rajem (Paradisium). Kolejny po J. Rybińskim (zm. 1782) opat q Karl von Hohen- zollern-Hechingen sprowadził ogrodnika q Jo- hanna Georga Saltzmanna, który zgodnie z modą starał się imitować naturę na podstawie popularnych wyobrażeń o chińskich ogrodach. W płn.-wsch., „angielsko-chińskiej” części powstały kręte ścieżki, pagórki, mostki, stawy i kaskada na q Potoku Oliwskim, altany, pawilony i urządzenia (przedstawione na planie z 1792). Po 1793 przedłużeniem parku stało się wzgórze q Pachołek z pawilonem widokowym na szczycie. Po kasacie klasztoru i śmierci ostatniego opata q Josepha von Hohenzollern-Hechingena (1836) przeszedł na własność króla prus. W 1836–81 zarządzał nim Gustaw Schöndorf (8 II 1810 Berlin – 25 X 1884 Gd.-Oliwa), który sprowadził egzotyczne odmiany drzew i krzewów, usunął zniszczone urządzenia, przekształcając park w ogród dendrologiczny. Z dawnych konstrukcji przetrwała kaskada i groty szeptów. Kolejnym zarządcą 1885–98 był ogrodnik q Julius Gottlieb Radike, po nim 1899–1929 Erich Wocke, który 1910 w miejscu labiryntu (w pobliżu oranżerii przebudowanej w cieplarnię i palmiarnię) założył alpinarium. Po przyłączeniu Oliwy do Gd. 1926 park przeszedł pod zarząd miejski. Po II w. świat. został wpisany do rejestru Ochrony Zabytków Przyrody. W 1946 powstała Stacja Aklimatyzacji Roślin, 1956 Ogród Botaniczny, od 26 XI 1955 (w stulecie śmierci poety) nosi imię Adama Mickiewicza (ustawiono w nim pomnik, popiersie poety). W 1976 w naturalnym otoczeniu parku znalazła miejsce stała ekspozycja Galerii Współczesnej Rzeźby Gd. Odbudowana altana wykorzystywana jest jako miejsce plenerowych koncertów. W obręb parku włączono położony po płd. stronie dawnego klasztoru teren, na którym mieścił się niegdyś ogród użytkowy. Prowadzone prace (ostatnio 2000–01) nadały tej części charakter rekreacyjny. W q Pałacu Opatów ma siedzibę Oddział Sztuki Współczesnej q Muzeum Narodowego, w Spichrzu Opackim Oddział Etnograficzny, a w dawnej wozowni składnica muzealna. {{author: AK}} [[Category: Encyklopedia]]