CIARKOWSKA EUGENIA MARIA, lekkoatletka, olimpijczyk

Wersja z 11:31, 8 wrz 2022

EUGENIA MARIA CIARKOWSKA z domu Rusin (22 III 1933 Gdynia – 15 X 1995 Sopot), lekkoatletka, kulomiotka, olimpijczyk. Córka Eugeniusza (1896–1961) i Marii (1902–1962). Absolwentka gdyńskiego Technikum Elektrycznego, które ukończyła jako technik elektryk. Zawodniczka Gwardii Wybrzeża Gdańsk (1953–1967), wychowanka Mieczysława Łomowskiego. Rozpoczynając treningi w lutym–maju 1953, uzyskiwała w pchnięciu kulą rezultaty w granicach 8–10 m, już w drugiej połowie 1953 odnotowała pierwszy poważny sukces, zdobywając tytuł mistrzyni (seniorek) Zrzeszenia Sportowego (ZS) Gwardia i ustanawiając rekord Wybrzeża (11,31 m).

Jako pierwsza Polka przekroczyła w pchnięciu kulą granicę 14, a następnie 15 metrów. 20 V 1956, startując poza konkursem podczas trójmeczu w Sopocie: Sparta (Spójnia) Gdańsk – Sparta Łódź – Lechia Gdańsk, uzyskała wynik 14,04 m i poprawiła dotychczasowy rekord Polski o 6 cm. Biła swój rekord kilkakrotnie: 27 V 1956 podczas eliminacji kadry polskiej we Wrocławiu (14,10 m), 29 VII 1956 podczas poznańskich zawodów Dynamo (NRD) – Gwardia (14,20 m), 19 VIII 1956 podczas zawodów kontrolnych w Spale (14,43 m), 12 V 1957 podczas zawodów kontrolnych w Spale (14,54 m), 5 X 1957 podczas spotkania Polska–NRD (14,71 m). 10 VII 1960 uzyskała odległość 15,06 m, która była zarówno kolejnym rekordem Polski, jak i jej ostatecznym rekordem życiowym. Rekordy Polski biła także w hali: 19 I 1958 w Gdańsku (13,86 m), 30 I 1958 w Warszawie (14,24 m), 27 II 1966 podczas zawodów kontrolnych GKS Wybrzeże (14,80 m). Była także rekordzistką Wybrzeża w hali w 1955 (podczas okręgowych mistrzostw ZS Gwardia – 12,07 m).

Była sześciokrotną mistrzynią Polski w pchnięciu kulą: w 1955 (12,51 m, w tym roku jej najlepszy wynik wynosił 13,35 m), 1959 (14,38 m), 1960 (14,79 m), 1965 (14,23 m), 1966 (14,04 m), 1967 (14,18 m). Tytuł wicemistrzowski zdobywała w 1956 (14,04 m), 1957 (14,00 m; była ponadto szósta w rzucie dyskiem – 39,55 m), 1958 (13,96 m) oraz 1961 (14,47 m; zajęła również siódme miejsce w rzucie dyskiem).

W 1956 została halową mistrzynią Polski (13,36 m), wcześniej w finałach zimowych (halowych) mistrzostw Polski w 1955 wywalczyła brąz (11,74 m), a w 1954 zajęła ósme miejsce (10,99 m).

W 1956 zdobyła tytuł międzynarodowej mistrzyni Bułgarii w pchnięciu kulą (14,00 m). Mistrzynią ZS Gwardia była nie tylko w 1953, ale także w 1955 i 1958, w 1955 została rekordzistką tego zrzeszenia (13,35 m), a w 1958 wicemistrzynią w rzucie dyskiem (39,57 m).

Sukcesy odnosiła również w mistrzostwach Wybrzeża. Była mistrzynią w pchnięciu kulą w 1955 (13,21 m), 1958 (13,95 m), 1959 (13,98 m), 1960 (14,76 m), 1961 (14,99 m), 1966 (14,36 m). W 1961 została również mistrzynią Wybrzeża w rzucie dyskiem (41,46 m). W 1965 w pchnięciu kulą zdobyła tytuł wicemistrzyni (14,06 m), w 1959 brązowy medal w rzucie dyskiem (38,13 m). W 1955 i w 1958 była zimową mistrzynią Wybrzeża (11,41 m i 13,86 m – rekord Polski). Podczas tzw. mistrzostw dzielnicowych (okręgów) Gdańsk–Bydgoszcz–Olsztyn–Koszalin 9 VI 1958 zdobyła tytuł mistrzyni w pchnięciu kulą (13,96 m) oraz brązowy medal w rzucie dyskiem (38,05 m). W 1959 w kolejnej edycji tych mistrzostw była mistrzynią w pchnięciu kulą (13,96 m).

W 1960 startowała na Igrzyskach Olimpijskich (IO) w Rzymie. Mimo deklaracji Polskiego Komitetu Olimpijskiego i Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, że na IO pojadą zawodniczki, które przekroczyły w pchnięciu kulą 15 m, w pierwszej nominacji zabrakło jej nazwiska, co tłumaczono słabszymi wiosennymi rezultatami, kiedy startowała po dłuższym leczeniu kontuzji. Została wskazana w drugiej turze nominacji. W eliminacjach IO osiągnęła wynik 14,50 m (tyle wynosiło minimum kwalifikacyjne do olimpijskiego wąskiego finału), na dwanaście startujących w finale zajęła jedenaste miejsce, pchając kulę na odległość 14,55 m (zwyciężczyni 17,32 m). W 1962 przewidywano, że dołączy do ekipy biorącej udział we wrześniowych Mistrzostwach Europy w Belgradzie, ostatecznie wycofano ją z polskiej reprezentacji ze względu na słabe wyniki spowodowane kontuzją.

Z reprezentacją Polski brała udział w zmaganiach o Puchar Europy. W 1965 w półfinale (22 VIII w Lipsku) była druga w pchnięciu kulą (14,41 m), w finałach (19 IX 1965 Kassel) zajęła piąte miejsce (14,42 m, reprezentacja Polski na trzecim miejscu). W 1967 startowała tylko w finale (15 IX, Kijów), była szósta (14,09 m, Polska na czwartym miejscu).

Uczestniczyła w wielu mitingach. Dwukrotnie zwyciężała w pchnięciu kulą w Pucharze Ziem Nadbałtyckich i Nadodrzańskich: 3 VI 1956 w Zielonej Górze (13,82 m) i 26 V 1957 w Sopocie (13,91 m). Brała udział w Memoriale im. Janusza Kusocińskiego: w 1956 zajęła drugie miejsce w pchnięciu kulą (13,66 m), w 1957 była trzecia (13,98 m), w 1958 odniosła zwycięstwo (14,23 m), w 1959 była trzecia (14,07 m), w 1960 druga (14,70 m). Zwyciężała również w mitingach międzynarodowych, między innymi 8 X 1957 w Krywałdzie w zawodach z udziałem zawodniczek NRD, 3 VI 1958 w Gdańsku również z udziałem zawodniczek NRD oraz 30 IX 1958 w Wilnie.

Była trzydziestodwukrotną reprezentantką Polski (sześć zwycięstw). Debiutowała 30 VIII 1955 w Brnie podczas spotkania z Czechosłowacją (58:48), zajmując czwarte miejsce (12,88 m), po raz ostatni wystąpiła 15 IX 1967 w Kijowie w finale II Pucharu Europy. Występowała w nieoficjalnej reprezentacji Polski: 17 IX 1960 Warszawa–Londyn (51:55) była druga (14,87 m), a także w reprezentacji regionalnej: 5 X 1959 Polska Północna – Litwa (160:165) wygrała (14,62 m), 22–23 X 1960 w Kownie w spotkaniu Polska Północna – Litwa (168:164) wygrała w pchnięciu kulą (14,97 m), była trzecia w dysku (35,96 m), czwarta w skoku wzwyż (125 cm) i czwarta w skoku w dal (360 cm). Była reprezentantką ZS Gwardia, między innymi 3 VII 1955 wygrała miting w Berlinie (12,61 m), wygrała w pchnięciu kulą (14,47 m) i w rzucie dyskiem (38,04 m), 7 IX 1958 w Poznaniu brała udział w spotkaniu Gwardia Polska – Dynamo NRD. Występowała też w reprezentacji Gdańska, między innymi 29 IX 1954 w Zabrzu była trzecia (11,60 m), 28 IX 1958 w zawodach Kowno–Gdańsk (200:134) wygrała (14,11 m), podobnie jak 31 V 1959 w spotkaniu Bydgoszcz–Gdańsk–Koszalin (14,40 m).

W plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” zajęła dziesiąte miejsce w konkursie na najlepszego sportowca Wybrzeża za rok 1956. Karierę oficjalnie zakończyła 22 V 1969. Pracowała do emerytury w sądzie rejonowym w Gdańsku, od 1990 prowadziła zakład z wyrobami ze srebra i złota. Była działaczką Morskiego Klubu Olimpijczyka. Pochowana na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. BŚ