EMAUS
| Linia 5: | Linia 5: | ||
Jako odrębna osada wzmiankowana od 1711, z notowaną w 1734 karczmą oraz młynem (popielnikiem), z budami w których wytwarzano popiół do produkcji mydła. Podczas [[OBLĘŻENIE GDAŃSKA W 1734 ROKU | oblężenia Gdańska przez wojska rosyjsko-saskie w roku 1734]] był tu obóz wojsk rosyjskich. W 1772 osada, wraz z innymi podgdańskimi miejscowościami, zajęta została przez Królestwo Pruskie.<br/><br/> | Jako odrębna osada wzmiankowana od 1711, z notowaną w 1734 karczmą oraz młynem (popielnikiem), z budami w których wytwarzano popiół do produkcji mydła. Podczas [[OBLĘŻENIE GDAŃSKA W 1734 ROKU | oblężenia Gdańska przez wojska rosyjsko-saskie w roku 1734]] był tu obóz wojsk rosyjskich. W 1772 osada, wraz z innymi podgdańskimi miejscowościami, zajęta została przez Królestwo Pruskie.<br/><br/> | ||
W końcu XVIII wieku funkcjonowały w Emaus dwa folwarki: [[TRZY LIPY | Trzy Lipy]] i tzw. Stary Emaus u zbiegu dróg do [[UJEŚCISKO | Ujeściska]] (obecnie ul. Łostowicka) i do [[MIGOWO | Migowa]] (obecnie ul. Nowolipie), z młynem wodnym nad [[POTOK SIEDLECKI | Potokiem Siedleckim]] (który w tym miejscu przechodził z północnej strony traktu (ul. Kartuskiej) na południową) i gospodą „Emaus” (obecnie wysepka komunikacyjna, ul. Kartuska nr 215), rozebraną w 2011 i odtworzoną, ponadto gospodarstwa ogrodnicze. Stary młyn uległ zniszczeniu podczas wojen napoleońskich (pozostałością jest nazwa ul. Struga, od strugi), przy gospodzie (na obecnej wysepce), wybudowano nowy.<br/><br/> | W końcu XVIII wieku funkcjonowały w Emaus dwa folwarki: [[TRZY LIPY | Trzy Lipy]] i tzw. Stary Emaus u zbiegu dróg do [[UJEŚCISKO | Ujeściska]] (obecnie ul. Łostowicka) i do [[MIGOWO | Migowa]] (obecnie ul. Nowolipie), z młynem wodnym nad [[POTOK SIEDLECKI | Potokiem Siedleckim]] (który w tym miejscu przechodził z północnej strony traktu (ul. Kartuskiej) na południową) i gospodą „Emaus” (obecnie wysepka komunikacyjna, ul. Kartuska nr 215), rozebraną w 2011 i odtworzoną, ponadto gospodarstwa ogrodnicze. Stary młyn uległ zniszczeniu podczas wojen napoleońskich (pozostałością jest nazwa ul. Struga, od strugi), przy gospodzie (na obecnej wysepce), wybudowano nowy.<br/><br/> | ||
| − | W 1819 było tam 13 domów, mieszkało 56 osób, w 1871 w 50 domach zamieszkiwało 816 mieszkańców, w 1910 – 2217. W maju 1886 doprowadzono linię tramwaju konnego, biegnącą z Kohlenmarkt (Targ Węglowy) przez Neugarten (ul. Nowe Ogrody), linia ta miała w Emaus przystanek końcowy, z drewnianą zajezdnią. Od 12 VIII 1896 połączenie to zastąpiła jednotorowa linia tramwaju elektrycznego (dwutorowa od chwili przebudowy ul. Kartuskiej w latach 70. XX wieku).<br/><br/> | + | W 1819 było tam 13 domów, mieszkało 56 osób, w 1871 w 50 domach zamieszkiwało 816 mieszkańców, w 1910 – 2217, czego 124 deklarowały narodowość polską, w 1923 mieszkańców było 2351. W maju 1886 doprowadzono linię tramwaju konnego, biegnącą z Kohlenmarkt (Targ Węglowy) przez Neugarten (ul. Nowe Ogrody), linia ta miała w Emaus przystanek końcowy, z drewnianą zajezdnią. Od 12 VIII 1896 połączenie to zastąpiła jednotorowa linia tramwaju elektrycznego (dwutorowa od chwili przebudowy ul. Kartuskiej w latach 70. XX wieku).<br/><br/> |
| − | W 1906 dla przeważających tam katolików ufundowano [[KOŚCIÓŁ ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU | kościół św. Franciszka]], powstał też cmentarz św. Franciszka ([[CMENTARZE NA SIEDLCACH | cmentarze na Siedlcach]]). W 1925 prowadzone były rozmowy między władzami gminy Emaus a Senatem II Wolnego Miasta Gdańska w sprawie przyłączenia gminy do miasta. Władze gminy stawiały warunek rozbudowy wodociągów, elektryfikacji, dokończenia budowy 30 mieszkań oraz zaopatrzenia mieszkańców w ziemniaki i węgiel na zimę 1925/1926 | + | W 1906 dla przeważających tam katolików ufundowano [[KOŚCIÓŁ ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU | kościół św. Franciszka]], powstał też cmentarz św. Franciszka ([[CMENTARZE NA SIEDLCACH | cmentarze na Siedlcach]]). W 1925 prowadzone były rozmowy między władzami gminy Emaus a Senatem II Wolnego Miasta Gdańska w sprawie przyłączenia gminy do miasta. Władze gminy stawiały warunek rozbudowy wodociągów, elektryfikacji, dokończenia budowy 30 mieszkań oraz zaopatrzenia mieszkańców w ziemniaki i węgiel na zimę 1925/1926. Porozumienia nie osiągnięto. W granicach administracyjnych Gdańska ostatecznie od 15 VIII 1933 jako część dzielnicy Siedlce (zob. [[ADMINISTRACYJNY PODZIAŁ I TERYTORIALNY ROZWÓJ GDAŃSKA | administracyjny podział i terytorialny rozwój Gdańska]]); liczyło wówczas 2500 mieszkańców. Z chwilą przyłączenia zmianie uległa część numeracji domów przy obecnej ul. Kartuskiej (by uniknąć dublowania z numeracją adekwatną dla siedleckiej części ulicy). W dawnej gospodzie działała wówczas restauracja „Zur Mühle” („Pod Młynem”).<br/><br/> |
Przy skrzyżowaniu obecnej ul. Kartuskiej i ul. Łostowickiej znajduje się [[POMNIK MIESZKAŃCÓW GMINY EMAUS POLEGŁYCH PODCZAS I WOJNY ŚWIATOWEJ | pomnik mieszkańców gminy Emaus]], poległych podczas I wojny światowej. Po II wojnie światowej proponowano dla Emaus nazwy Wielkanoc lub Mogiła. 1 II 1976 miał miejsce [[WYBUCH GAZU W BUDYNKU PRZY UL. STRUGA 12 | wybuch gazu w budynku przy ul. Struga 12]], w wyniku którego śmierć poniosło 17 osób, upamiętnionych 29 X 2014 pomnikiem/głazem przy skrzyżowaniu ul. Kartuskiej i ul. Łostowickiej. | Przy skrzyżowaniu obecnej ul. Kartuskiej i ul. Łostowickiej znajduje się [[POMNIK MIESZKAŃCÓW GMINY EMAUS POLEGŁYCH PODCZAS I WOJNY ŚWIATOWEJ | pomnik mieszkańców gminy Emaus]], poległych podczas I wojny światowej. Po II wojnie światowej proponowano dla Emaus nazwy Wielkanoc lub Mogiła. 1 II 1976 miał miejsce [[WYBUCH GAZU W BUDYNKU PRZY UL. STRUGA 12 | wybuch gazu w budynku przy ul. Struga 12]], w wyniku którego śmierć poniosło 17 osób, upamiętnionych 29 X 2014 pomnikiem/głazem przy skrzyżowaniu ul. Kartuskiej i ul. Łostowickiej. | ||
{{author:BŚ}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | {{author:BŚ}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Wersja z 17:08, 29 cze 2023
EMAUS, obecnie nazwa topograficzna, obszar na pograniczu dzielnic Gdańska ( administracyjny podział) Piecki-Migowo, Siedlce i Suchanino.
Jako odrębna osada wzmiankowana od 1711, z notowaną w 1734 karczmą oraz młynem (popielnikiem), z budami w których wytwarzano popiół do produkcji mydła. Podczas oblężenia Gdańska przez wojska rosyjsko-saskie w roku 1734 był tu obóz wojsk rosyjskich. W 1772 osada, wraz z innymi podgdańskimi miejscowościami, zajęta została przez Królestwo Pruskie.
W końcu XVIII wieku funkcjonowały w Emaus dwa folwarki: Trzy Lipy i tzw. Stary Emaus u zbiegu dróg do Ujeściska (obecnie ul. Łostowicka) i do Migowa (obecnie ul. Nowolipie), z młynem wodnym nad Potokiem Siedleckim (który w tym miejscu przechodził z północnej strony traktu (ul. Kartuskiej) na południową) i gospodą „Emaus” (obecnie wysepka komunikacyjna, ul. Kartuska nr 215), rozebraną w 2011 i odtworzoną, ponadto gospodarstwa ogrodnicze. Stary młyn uległ zniszczeniu podczas wojen napoleońskich (pozostałością jest nazwa ul. Struga, od strugi), przy gospodzie (na obecnej wysepce), wybudowano nowy.
W 1819 było tam 13 domów, mieszkało 56 osób, w 1871 w 50 domach zamieszkiwało 816 mieszkańców, w 1910 – 2217, czego 124 deklarowały narodowość polską, w 1923 mieszkańców było 2351. W maju 1886 doprowadzono linię tramwaju konnego, biegnącą z Kohlenmarkt (Targ Węglowy) przez Neugarten (ul. Nowe Ogrody), linia ta miała w Emaus przystanek końcowy, z drewnianą zajezdnią. Od 12 VIII 1896 połączenie to zastąpiła jednotorowa linia tramwaju elektrycznego (dwutorowa od chwili przebudowy ul. Kartuskiej w latach 70. XX wieku).
W 1906 dla przeważających tam katolików ufundowano kościół św. Franciszka, powstał też cmentarz św. Franciszka ( cmentarze na Siedlcach). W 1925 prowadzone były rozmowy między władzami gminy Emaus a Senatem II Wolnego Miasta Gdańska w sprawie przyłączenia gminy do miasta. Władze gminy stawiały warunek rozbudowy wodociągów, elektryfikacji, dokończenia budowy 30 mieszkań oraz zaopatrzenia mieszkańców w ziemniaki i węgiel na zimę 1925/1926. Porozumienia nie osiągnięto. W granicach administracyjnych Gdańska ostatecznie od 15 VIII 1933 jako część dzielnicy Siedlce (zob. administracyjny podział i terytorialny rozwój Gdańska); liczyło wówczas 2500 mieszkańców. Z chwilą przyłączenia zmianie uległa część numeracji domów przy obecnej ul. Kartuskiej (by uniknąć dublowania z numeracją adekwatną dla siedleckiej części ulicy). W dawnej gospodzie działała wówczas restauracja „Zur Mühle” („Pod Młynem”).
Przy skrzyżowaniu obecnej ul. Kartuskiej i ul. Łostowickiej znajduje się pomnik mieszkańców gminy Emaus, poległych podczas I wojny światowej. Po II wojnie światowej proponowano dla Emaus nazwy Wielkanoc lub Mogiła. 1 II 1976 miał miejsce wybuch gazu w budynku przy ul. Struga 12, w wyniku którego śmierć poniosło 17 osób, upamiętnionych 29 X 2014 pomnikiem/głazem przy skrzyżowaniu ul. Kartuskiej i ul. Łostowickiej.
