BÜTNER CRATO, organista, kompozytor
m (Blazejsliwinski przeniósł stronę BÜTNER CRATO na BÜTNER CRATO, organista, kompozytor) |
Wersja z 17:13, 22 sie 2022
CRATO BÜTNER (Büthner; 1616 Sonneberg, Turyngia – 1679 Gdańsk), organista, kompozytor. W Gdańsku od około 1650. W latach 1651?–1656 organista w kościele Zbawiciela. Od około 1660 kantor w kościele św. Katarzyny. Pod jego kierownictwem tamtejsza kapela wokalno-instrumentalna stała się jednym z najważniejszych zespołów muzycznych Gdańska. Dbał o wysoki poziom repertuaru kapeli, kopiując dzieła wybitnych twórców współczesnych, przede wszystkim włoskich (jak Giovanni Rovetta czy Gasparo Casati), niemieckich (jak Heinrich Schütz czy Philip Friedrich Buchner), oraz czołowych kompozytorów kapeli królewskiej w Warszawie, z którymi współpracował (Marcina Mielczewskiego, Bartłomieja Pękiela, Marco Scacchiego czy Tarquinio Meruli).
Autor utworów pisanych w postępowym wówczas nurcie stylistycznym concertato, przyczynił się do rozpowszechnienia tego stylu w Gdańsku. Kilka dzieł opublikowano za jego życia w Hamburgu i Gdańsku. Kompozycje miały z reguły teksty religijne, przeznaczone na użytek Kościoła, uroczystości miejskich, państwowych, np. trzychórowe Te Deum napisane z okazji zawarcia traktatu pokojowego w Oliwie w 1660 ( pokój oliwski), wykonane w oliwskim kościele Trójcy Świętej w obecności króla polskiego Jana Kazimierza, oraz prywatnych (wesela, pogrzeby gdańskich patrycjuszy).
Około 50 autografów jego dzieł i ponad 20 rękopisów zawierających utwory innych twórców zaginęło podczas II wojny światowej.
Zachowane rękopisy utworów przechowywane są w bibliotece uniwersytetu w Uppsali (13 utworów), Polskiej Akademii Nauk Bibliotece Gdańskiej (cztery utwory), bibliotece miejskie w Lipsku (cztery utwory), bibliotece Berlina (dwa utwory), Drezna (jeden utwór), bibliotece kantorskiej kościoła św. Mikołaja w Luckau (jeden utwór), British Library (jeden utwór) i Wolfenbüttel (jeden utwór).
Pochowany w kościele św. Katarzyny, zachowała się inskrypcja nagrobna.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, 300, R/Pp 52b, s. 176; 300, 12/90, s. 149r.
