GÖDTKE DANIEL, lekarz, anatom

Wersja z 11:54, 16 wrz 2021

DANIEL GÖDTKE (1640/1641 Gdańsk – po 1673, najpewniej Niderlandy), lekarz i anatom. Syn browarnika Michaela Gödtkego (1603–1663), mieszkającego w Gdańsku przy Hundegasse (ul. Ogarna) i poślubionej mu w marcu 1628 Anny, córki Hansa Banckego (zm. 27 IX 1632), wdowy po Augustinie Schultzu. Miał pięcioro rodzeństwa: dwoje rodzonego i troje przyrodniego. Jego rodzoną siostrą była między innymi Anna (1632–1712), żona Erdtmana Stobbego, a po jego śmierci Alexandra Queckena, bratem przyrodnim zaś malarz Georg Daniel Schultz.

W latach 1660–1664 uczył się w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Odbył podróż edukacyjną po Republice Zjednoczonych Prowincji (północne Niderlandy), gdzie 15 VIII 1664 immatrykulował się na Wydziale Medycznym uniwersytetu w Lejdzie.

Od września 1665 do lutego lub marca 1667 przybywał w Amsterdamie, gdzie uczestniczył w zajęciach z zakresu medycyny i historii naturalnej w gimnazjum akademickim Amsterdamse Atheneum. Mieszkał w domu medyka i anatoma Gerrita Leendertszoona Blasiusa, pod kierunkiem którego uczestniczył między innymi w badaniach prowadzonych przez członków Collegium Privatum Amstelodamense, nieformalnej grupy badawczej podejmującej studia z zakresu anatomii zwierząt. 26 i 27 I 1666 pod kierunkiem Gerrita Blasiusa bronił tez ćwiczeniowej dysputy anatomicznej De structura medullae spinalis, & inde provenientium Nervorum, będącej pierwowzorem wydanej w marcu tego samego roku rozprawy Anatome medullae spinalis, et nervorum inde provenientium. 18 IX 1666 brał udział w kolejnej dyspucie ćwiczeniowej, Anatomica Observata Selectiora, zawierającej krótkie omówienie wyników 17 niedatowanych obserwacji zootomicznych.

18 III 1667 reimmatrykulował się na wydziale medycznym uniwersytetu w Lejdzie, 22 III 1671 zapisał się na uniwersytet w Harderwijk, gdzie 23 III 1671 bronił tez dysputy doktorskiej De luxatione. Jako doktor filozofii i medycyny w następnych latach współpracował z Gerritem Blaesem w ramach Collegium Privatum Amstelodamense. Krótkie raporty z badań zootomicznych, w których uczestniczył i które prowadził samodzielnie, opublikowano w latach 1667 i 1673 jako Observationes anatomicae selectiores Amstelodamensium. Obserwacje te dotyczyły między innymi budowy anatomicznej psów, żab i szczupaków. W jednym z raportów przytoczono informacje o sekcji zamrożonej głowy cielęcia, koncentrując się na budowie mózgu i narządu wzroku; był to jeden z pierwszych przypadków tego rodzaju dysekcji opisanych w literaturze przedmiotu. Wraz z pozostałymi członkami kolegium w trakcie prowadzenia obserwacji obstrzykiwali także studiowane obiekty rtęcią, by w ten sposób demonstrować budowę układu krwionośnego.

Za pośrednictwem Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej starał się o wyjazd do Japonii, jednak stanowisko, o które się ubiegał, tj. lekarz szoguna, otrzymał jeden z jego konkurentów, Willem ten Rhijne. Od 31 III 1674 żonaty był z wdową po Nicolaasie van der Graefie, Elisabethą Noordingh. KPF

Bibliografia:
Pękacka-Falkowska Katarzyna, „Freundtschafft die auch nach dem Tod wärt” Daniel Gödtke, Gerard Blaes i zootomia, „Zapiski Historyczne“, t. 85, 2020, z. 1, s. 51–89