KRISCHEN FRITZ, rektor Technische Hochschule Danzig

Wersja z 16:29, 5 paź 2022

FRITZ (FRIEDRICH) KRISCHEN (26 XII 1881 Kolonia – 15 VII 1949 Lubeka), architekt, historyk budownictwa i sztuki, rektor Technische Hochschule Danzig. Syn dyrektora poczty w Berlinie. W 1901 absolwent gimnazjum w Joachimsthal (dzielnica Berlina), do 1907 studiował na Wydziale Architektury Technische Hochschule w Berlinie, uzyskał uprawnienia budowniczego rządowego (asesora budowlanego), od 1907 do 1911 studiował archeologię na uniwersytetach w Berlinie i w Greifswaldzie. Od 1911 doktor.

W 1911 zdobył prestiżową Nagrodę Schinkela dla młodych architektów, przyznawaną od 1852 przez berlińskie AIV (Stowarzyszenie Architektów i Inżynierów Budownictwa) za wyjątkowe techniczno-naukowe osiągnięcia w budownictwie. W 1913 wygrał konkurs na przebudowę Starego Ratusza w Poczdamie (projekt niezrealizowany). W latach 1908–1915 pracował przy wykopaliskach dla berlińskich muzeów państwowych, między innymi w Milecie, Babilonie, Didymie, Priene, na Samos. Od 1912 prowadził samodzielne wykopaliska w Pompejach, Knidos, Efezie, Halikarnasie i Konstantynopolu (Stambuł), także w Trewirze (Trier). W latach 1917–1918 był członkiem komisji, która z polecenia pruskiego Ministerstwa Kultury, na zlecenie niemieckich władz okupacyjnych, miała inwentaryzować podlegające ochronie zabytkowe budowle i znaleziska w Macedonii, między innymi w Palikurze, Varos, Ochridzie, Stobi i Prilepie. W latach 1919–1924 profesor zwyczajny form starożytnych i średniowiecznych sztuki budowlanej w Technische Hochschule w Akwizgranie (Aachen), w latach 1921–1923 zbudowano tam zaprojektowane przez niego osiedla mieszkaniowe.

Od 1924 profesor zwyczajny historii budownictwa i historii sztuki w Technische Hochschule Danzig. W 1928 należał do zespołu odpowiedzialnego za rekonstrukcję Ołtarza Pergamońskiego w Berlinie. W latach 1929–1931 nadzorował w Gdańsku budowę zaprojektowanych przez siebie osiedli. W 1934 wygrał konkurs na przebudowę i modernizację Teatru Miejskiego w Gdańsku, do którego projekt realizacyjny wykonał i pracami kierował Otto Kloeppel. Od 1 VII 1931 do 30 VI 1932 rektor THD. Znany z niechęci do nazistów, od 1939 na przymusowej emeryturze dydaktycznej, przejął techniczne kierownictwo wykopalisk w egipskim Hermopolis.

Po II wojnie światowej, od 1946 pracował na uniwersytecie w Lubece, prowadził też wykłady na uniwersytecie w Hamburgu. Zbierał materiały do monografii o architekturze Babilonu i wysp jońskich, wydanej już pośmiertnie: Weltwunder der Baukunst in Babylonien und Jonien (Tübingen 1956). Autor między innymi: Ein Festtag am Hofe des Minos (Berlin 1921); wspólnie z Arminem Gerkanem Thermen und Palaestren (Berlin 1928); Kunst und Geschichte (Danzig 1931); Die griechische Stadt (Berlin 1938); Die Stadtmauern von Pompeji und griechische Festungsbaukunst in Unteritalien und Sizilien (Berlin 1941); wspólnie z Arminem Gerkanem i Karlem Wulzingerem Antike Rathäuser (Berlin 1941). Był utalentowanym rysownikiem, twórcą makiet i ilustracji do książek. Był między innymi członkiem Niemieckiego Instytutu Archeologicznego, Pruskiej Akademii Budownictwa oraz Towarzystwa im. Koldeweya (zrzeszenia eksploracji zabytkowych budowli). JANSZ

Bibliografia:
Karnapp Walter, Krischen Friedrich, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 13, Berlin 1982.
Die Kriegsschauplätze in Italien, im Osten und Südosten, w: Kunstschutz im Kriege. Berichte über den Zustand der Kunstdenkmäler auf den verschiedenen Kriegsschauplätzen und über die deutschen und österreichischen Massnahmen zu ihrer Erhaltung, Rettung, Erforschung, Bd. 2, Leipzig, 1919.