GESCHKAU (Geschaw, Jeschke) KASPAR, opat oliwski

GESCHKAU (Geschaw, Jeschke) KASPaR (ok. 1520 Chojnice – 7 IV 1584, Oliwa), opat oliwski. Dzięki stypendium Rady Miejskiej Chojnic 1541–44 studiował w Lipsku, od 1544 ponownie w Chojnicach, w 1547 uzyskał stopień bakałarza. Był wychowawcą synów starosty człuchowskiego Jana Latalskiego, towarzyszył im podczas studiów w Lipsku, gdzie w 1551 został magistrem sztuk wyzwolonych i filozofii. W semestrze zimowym 1553 pełnił funkcję dziekana i prepozyta Collegium Beatae Virginis. Przebywał nast. we Francji, gdzie zapewne przyjął święcenia kapłańskie i profesję cysterską. 19 III 1555 nobilitowany w Wilnie przez króla Zygmunta II Augusta. Osiadł w q klasztorze cystersów w Oliwie, w 1556 został zarządcą w Starzynie. Na polecenie cysterskiego opata generalnego 1 XII 1557 usunął ze stanowiska opata klasztoru w Oliwie q Lamberta Schlieffa, oskarżanego o trwonienie dóbr klaszt., zapaść w rel. życiu opactwa, i zajął jego miejsce. Odmawiając zgody na poręczenie majątkiem klaszt. pożyczki wojennej, którą chciał zaciągnąć w Gd. król pol. Zygmunt August, popadł w królewską niełaskę. Oskarżony o sprzyjanie herezji i siłą usunięty z urzędu 23 IX 1560 przez starostę grudziądzkiego Piotra Wojanowskiego. Po pogodzeniu się z królem, 1563 mianowany przez niego administratorem części diecezji pomezańskiej pozostającej w granicach Prus Królewskich, 1565 został z królewskiej nominacji dożywotnim zarządcą dóbr klasztoru w Kartuzach. Od 1566 sekr. królewski. W 1567 wraz z kasztelanem gd. q Janem Kostką był egzekutorem mandatu królewskiego przywracającego q dominikanom zabrany przez protestantów klasztor w Gd. W 1568 został czł. q Komisji Morskiej i sekr. tzw. q komisji Karnkowskiego, działającej w obronie praw króla w Gd. Po śmierci opata Nicolausa Locka w styczniu 1569, już za zgodą króla, został opatem oliwskim. W 1571–74 był oficjałem gd. i pomor. Działając na rzecz unifikacji Prus Królewskich z Koroną i ograniczenia przywilejów Gd., popadł w konflikt z miastem. Podczas q wojny Gd. z królem pol. Stefanem Batorym żołnierze gd. zniszczyli w lutym 1577 klasztor. Dzięki donacjom i odszkodowaniom rozpoczął jego odbudowę. W 1580 wcielił dobra klasztoru w Kartuzach do majątku opactwa oliwskiego, 1581 doprowadził do przyłączenia klasztoru w Oliwie do pol. prowincji cystersów, 1583 został generalnym wizytatorem klasztorów cysterskich w Polsce z zadaniem przeprowadzenia w nich reform. Zmarł otruty w klasztorze oliwskim. {{author: AK}} [[Category: Encyklopedia]]