ECHT SAMUEL, działacz społeczny
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File: Dzieje_Żydów_Gdańskich.jpg |thumb| Polskie tłumaczenie pracy Samuela Echta, 2012]] | [[File: Dzieje_Żydów_Gdańskich.jpg |thumb| Polskie tłumaczenie pracy Samuela Echta, 2012]] | ||
| − | '''SAMUEL ECHT''' (27 VII 1888 Norgau (Miedwiediewo, obwód kaliningradzki) – 11 (lub 12) XI 1974 Nowy Jork), żydowski działacz społeczny. Ukończył w Królewcu Seminarium Nauczycielskie. Od 1 I 1913 roku pracował w Gdańsku w [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA | szkole św. Piotra i Pawła]], gdzie nauczał języka niemieckiego i historii, jednocześnie był nauczycielem religii w żydowskiej szkole prowadzonej przez [[GMINA SYNAGOGALNA | Gminę Synagogalną]]. Podczas I wojny światowej walczył na froncie wschodnim, ranny podczas walk pod Dyneburgiem (Daugavpils, obecnie Łotwa). <br/><br/> | + | '''SAMUEL ECHT''' (27 VII 1888 Norgau (Miedwiediewo, obwód kaliningradzki) – 11 (lub 12) XI 1974 Nowy Jork), żydowski działacz społeczny. Ukończył w Królewcu Seminarium Nauczycielskie. Od 1 I 1913 roku pracował w Gdańsku w [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA | szkole św. Piotra i Pawła]], gdzie nauczał języka niemieckiego i historii, jednocześnie był nauczycielem religii w żydowskiej szkole prowadzonej przez [[GMINA SYNAGOGALNA | Gminę Synagogalną]]. Był członkiem Jüdischer Jugendverein Gabriel Riesser (Związek Młodzieży im. Gabriela Riessera), propagującego w Niemczech żydowski ruch emancypacyjny. Podczas I wojny światowej walczył jako ochtnik na froncie wschodnim, ranny podczas walk pod Dyneburgiem (Daugavpils, obecnie Łotwa), w których zginęli jego brat i szwagier.<br/><br/> |
| − | Od końca lat 20. XX wieku był członkiem Związku Nauczycieli Religijnych Prus Wschodnich, sekretarzem Centralnego Stowarzyszenia Obywateli Wolnego Miasta Gdańska Wyznania Mojżeszowego. W latach 1928–1934 był członkiem Rady Reprezentantów przy Zarządzie Gminy Synagogalnej w Gdańsku. <br/><br/> | + | Od końca lat 20. XX wieku był członkiem Związku Nauczycieli Religijnych Prus Wschodnich, sekretarzem Centralnego Stowarzyszenia Obywateli Wolnego Miasta Gdańska Wyznania Mojżeszowego. W latach 1928–1934 był członkiem Rady Reprezentantów przy Zarządzie Gminy Synagogalnej w Gdańsku. Współzałożyciel, następnie członek zarządu powstałego w 1934 Żydowskiego Domu Ludowego przy Am Sande 1 (ul. Na Piaskach).<br/><br/> |
| − | + | Na zlecenie [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senatu II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) twórca i w latach 1934–1939 kierownik powszechnej szkoły żydowskiej (Jüdische Volksschule) w Gdańsku, jedyny w tym czasie żydowski nauczyciel w randze urzędnika państwowego. Od 1927 do 1929 przewodniczył loży Borussia ([[WOLNOMULARSTWO | wolnomularstwo]]). Współtworzył żydowski Urząd do spraw Pomocy Uchodźcom, kierując nim w okresie 1925–1939 i organizując pomoc materialną, lekarską, prawną, między innymi w uzyskaniu dokumentów, które zezwalałyby na pobyt w Gdańsku lub emigracji do Ameryki czy Palestyny. Latem 1939 pomógł w opuszczeniu Gdańska dwóm transportom dzieci żydowskich ([[POMNIK KINDERTRANSPORTÓW | pomnik Kindertransportów]]) i nie zdążył wrócić do Gdańska przed wybuchem II wojny światowej. Pozostał z rodziną w Wielkiej Brytanii, początkowo w Londynie, następnie w Stroud. Od połowy 1940 przebywał w Birmingham, gdzie stworzył Dom dla Uchodźców, którym kierował do jego zamknięcia w 1948: początkowo dla dzieci z dwóch kolejnych Kindertransportów, następnie także dla dzieci i młodzieży z Niemiec i Austrii. Pozyskał pomoc ze strony British Council, Wydziału Oświaty w Birmingham, tamtejszej gminy żydowskiej i powstałego w Londynie Komitetu do spraw Nauczania Religii (Ausschuß für den Religionsunterricht).<br/><br/> | |
| + | Aktywny również w Związku Gdańszczan, powstałym w lipcu 1943 w Londynie z inicjatywy byłego posła SDP do gdańskiego [[VOLKSTAG | Volkstagu]] w II WMG, [[BROST ERICH | Ericha Brosta]] i radcy Senatu WMG, Ernsta Berenta. Od 1948 mieszkał w USA, był kierownikiem biblioteki Fundacji Kultury Żydowskiej im. Idy Rosenthal Uniwersytetu w Nowym Jorku. Autor ''Die Geschichte der Juden in Danzig'' (1972, tłumaczenie polskie: 2012). <br/><br/> | ||
| + | Żonaty był z Hellą, córką Juliusa Goldsteina, właściciela domu towarowego przy Junkergasse 2 (ul. Pańska) w Gdańsku, z którą miał trzy córki: Evę, radiologa w Las Vegas (USA), Ernę (Ann) i Ilse zamężną Kagan (ur. 1928), obecną na uroczystości odsłonięcia pomnika Kindeertransportów w Gdańsku (2009). {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 12:22, 21 sty 2022
SAMUEL ECHT (27 VII 1888 Norgau (Miedwiediewo, obwód kaliningradzki) – 11 (lub 12) XI 1974 Nowy Jork), żydowski działacz społeczny. Ukończył w Królewcu Seminarium Nauczycielskie. Od 1 I 1913 roku pracował w Gdańsku w szkole św. Piotra i Pawła, gdzie nauczał języka niemieckiego i historii, jednocześnie był nauczycielem religii w żydowskiej szkole prowadzonej przez Gminę Synagogalną. Był członkiem Jüdischer Jugendverein Gabriel Riesser (Związek Młodzieży im. Gabriela Riessera), propagującego w Niemczech żydowski ruch emancypacyjny. Podczas I wojny światowej walczył jako ochtnik na froncie wschodnim, ranny podczas walk pod Dyneburgiem (Daugavpils, obecnie Łotwa), w których zginęli jego brat i szwagier.
Od końca lat 20. XX wieku był członkiem Związku Nauczycieli Religijnych Prus Wschodnich, sekretarzem Centralnego Stowarzyszenia Obywateli Wolnego Miasta Gdańska Wyznania Mojżeszowego. W latach 1928–1934 był członkiem Rady Reprezentantów przy Zarządzie Gminy Synagogalnej w Gdańsku. Współzałożyciel, następnie członek zarządu powstałego w 1934 Żydowskiego Domu Ludowego przy Am Sande 1 (ul. Na Piaskach).
Na zlecenie Senatu II Wolnego Miasta Gdańska (WMG) twórca i w latach 1934–1939 kierownik powszechnej szkoły żydowskiej (Jüdische Volksschule) w Gdańsku, jedyny w tym czasie żydowski nauczyciel w randze urzędnika państwowego. Od 1927 do 1929 przewodniczył loży Borussia ( wolnomularstwo). Współtworzył żydowski Urząd do spraw Pomocy Uchodźcom, kierując nim w okresie 1925–1939 i organizując pomoc materialną, lekarską, prawną, między innymi w uzyskaniu dokumentów, które zezwalałyby na pobyt w Gdańsku lub emigracji do Ameryki czy Palestyny. Latem 1939 pomógł w opuszczeniu Gdańska dwóm transportom dzieci żydowskich ( pomnik Kindertransportów) i nie zdążył wrócić do Gdańska przed wybuchem II wojny światowej. Pozostał z rodziną w Wielkiej Brytanii, początkowo w Londynie, następnie w Stroud. Od połowy 1940 przebywał w Birmingham, gdzie stworzył Dom dla Uchodźców, którym kierował do jego zamknięcia w 1948: początkowo dla dzieci z dwóch kolejnych Kindertransportów, następnie także dla dzieci i młodzieży z Niemiec i Austrii. Pozyskał pomoc ze strony British Council, Wydziału Oświaty w Birmingham, tamtejszej gminy żydowskiej i powstałego w Londynie Komitetu do spraw Nauczania Religii (Ausschuß für den Religionsunterricht).
Aktywny również w Związku Gdańszczan, powstałym w lipcu 1943 w Londynie z inicjatywy byłego posła SDP do gdańskiego Volkstagu w II WMG, Ericha Brosta i radcy Senatu WMG, Ernsta Berenta. Od 1948 mieszkał w USA, był kierownikiem biblioteki Fundacji Kultury Żydowskiej im. Idy Rosenthal Uniwersytetu w Nowym Jorku. Autor Die Geschichte der Juden in Danzig (1972, tłumaczenie polskie: 2012).
Żonaty był z Hellą, córką Juliusa Goldsteina, właściciela domu towarowego przy Junkergasse 2 (ul. Pańska) w Gdańsku, z którą miał trzy córki: Evę, radiologa w Las Vegas (USA), Ernę (Ann) i Ilse zamężną Kagan (ur. 1928), obecną na uroczystości odsłonięcia pomnika Kindeertransportów w Gdańsku (2009).
