LIPCZINSKY MAX JOSEPH, budowniczy fortepianów

Wersja z 10:53, 10 paź 2022

Max Lipczynski

MAX JOSEPH LIPCZINSKY (Maximilian Józef Lipczyński; 1862 Lębork – 11 I 1912 Gdańsk), budowniczy fortepianów. Syn i uczeń Józefa oraz Klary z domu Zocholl, brat artysty malarza Alberta (20 XII 1876 Lębork – 15 V 1974 Sopot). Początkowo pracował w fabryce ojca w Lęborku, gdzie między innymi sygnował pianina: J.M. Lipczyński – Lauenburg i. P. Po praktyce w niemieckich fabrykach od 1890 roku prowadził wytwórnię fortepianów i fisharmonii w Gdańsku przy Jopengasse 50 (ul. Piwna), od 1 IV 1893 we własnym domu pod nr. 7, od około 1893 posługując się uproszczoną pisownią nazwiska.

Produkował głównie pianina. W 1898 roku opatentował własną mechanikę pianinową, w 1901 – fortepianową. Jego instrumenty nagrodzono medalami na wystawach przemysłowych w Chojnicach (1893 – cztery pianina koncertowe, wyróżnione srebrnym medalem), Grudziądzu (1896 – dwa złote medale za dziesięć instrumentów, między innymi fortepian pokojowy w obudowie hebanowej, pianina koncertowe, salonowe i gabinetowe w obudowach w dawnym stylu gdańskim, orzechowe i czarne, zdobione płaskorzeźbami, fisharmonię buduarową systemu ssącego i fisharmonię salonową systemu tłoczącego), Sopocie (1896 – srebrny medal), Koszalinie (1899 – złoty medal), Szczecinie (1901 – wieniec zasługi, duży złoty medal i dyplom zasługi), Gdańsku (1904 – pianina, fortepian skrzydłowy i pianola-fisharmonia; 1907 – części fortepianowe), Poznaniu (1911 – „symetryczny fortepian kabinetowy”, czarne pianino koncertowe z łukową klawiaturą, mahoniowe pianino salonowe, pianino koncertowe fornirowane szarym klonem – dyplom za wykonanie). Otrzymał medal Związku Wschodnioniemieckich Przemysłowców oraz listy pochwalne pianistów: Carla Fuchsa, Moriza Rosenthala, Georga Schumanna, Willy’ego Helbinga, Georga Haupta, Sally Liebling, dyrygentów Friedricha Laadego i Ludwiga Heidingsfelda, a także tytuł dostawcy Królewskiej Szkoły Wojskowej. W 1896 roku zatrudniał 15–20 pracowników. 15 XI 1906 w Westpreußische Gewerbehalle zu Danzig (Zachodniopruska Hala Przemysłowa w Gdańsku; kościół św. Jakuba) wygłosił odczyt na temat budowanych przez siebie pianin koncertowych. Członek Gdańskiego Towarzystwa Wioślarskiego i jego zarządu.

Katolik. Jego pierwszą żoną była Augusta Elisabeth z domu Malewski (katoliczka), z którą miał dzieci: Willibalda Josefa Leo (ur. 6 II 1892), Gabrielę Marię Antonię (ur. 5 V 1893). Ponowny związek zawarł z Amalią Elisabeth Margaretą z domu Eggert (ewangeliczką); miał z nią synów: Wernera Eduarda Maximiliana (ur. 1 XI 1900; 26 VII 1939 zmienił nazwisko na Lips) i Feliksa oraz córkę Gerdę Margarethę Amalię (ur. 15 XI 1902). Po śmierci Lipczynsky’ego zakład prowadziła druga żona, dotychczasowa wspólniczka i zarządzająca firmą, najpierw w imieniu własnym i dzieci, od 12 VII 1913 roku w spółce jawnej z inż. Willim C. Hassem (byłym współpracownikiem męża), który w kwietniu 1914 został dyrektorem i jedynym właścicielem (?) wytwórni, zwiększając produkcję i przeznaczając I piętro, tzw. Salę Bechsteina, na skład. Od 1915 roku dyrektorem fabryki był inż. Weitzenberger (głównym technologiem Bruno Heinrich). Po śmierci Hassa 10 I 1917 wytwórnia należała do wdowy po nim, Augusty Wiktorii. W kwietniu 1920 roku wykupił ją Otto Franz Heinrichsdorff i prowadził do 1939 pod dawną nazwą przy Jopengasse 7, a Margareta zamieszkała wraz z synami w zakupionym po śmierci męża domu przy Targu Węglowym 12 (po 1930 roku większość rodziny wyemigrowała do USA).

Jedno z pianin Lipczynsky’ego znajduje się w posiadaniu Muzeum Gdańska i jest eksponowane w Ratuszu Głównego Miasta. BV