BRAMA KROWIA

'''BRAMA KROWIA''' zamyka od strony [[MOTŁAWA | Motławy]] obecną [[OGARNA, ulica | ul. Ogarną]]. Należy do najstarszych bram wodnych w Gdańsku, wspominana od 1387 roku. Nazwa nawiązuje do drogi, którą przepędzano bydło do rzeźni na wschodnim brzegu Motławy ([[SPICHLERZE | Spichlerze]]). O wczesnym pochodzeniu świadczy skromny wystrój architektoniczny: prosta dekoracja fryzowo-wnękowa z ostrołukowo zakończonymi blendami oraz brak profilowań. Dwukondygnacyjna, mniejsza od pozostałych bram wodnych Gdańska, zbudowana z cegły na planie wydłużonego prostokąta, o rzucie około 33×8 m, ustawionego wzdłuż linii nabrzeża i zamykającego wylot ulicy. Przebudowa w początku XV wieku nadała jej formy znane z ikonografii XIX wieku. W osi bramy umieszczony jest przejazd, po którego bokach były pierwotnie dwie izby: wartownie i pomieszczenia celników, z wejściem od strony miasta. Piętro i poddasze wykorzystywano zapewne jako skład towarów. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Bardziej ozdobne były szczyty północny i południowy, zdobione jak ściany podłużne ostrołukowo zakończonymi blendami, zwieńczone zaś w najwyższym punkcie sterczynami zdwojonymi w formę krenelażu (zwieńczenie muru blankami). Od końca XVI wieku przekształcona w budynek mieszkalny: wykuto otwory okienne, w przyziemiu, na miejscu wartowni, zrobiono przejście dla pieszych. W celu usprawnienia komunikacji w 1905 roku zburzono gotycki budynek, zastępując go nowym, o formach neogotyckich, z trzema przelotami w poziomie przyziemia. Zniszczenia w 1945 odsłoniły gotycką elewację północną. Zbudowana praktycznie od nowa w latach 1971–1972, w formach nawiązujących do średniowiecza, z wykorzystaniem autentycznych fragmentów. Od września 1972 siedziba Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK) w Gdańsku, od 1997 Oddziału Regionalnego PTTK w Gdańsku. {{author: GS}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]