STAL GDAŃSK

Wersja z 14:10, 10 kwi 2020

STAL GDAŃSK, koło sportowe Zrzeszenia Sportowego Stal przy Stoczni Gdańskiej (sekretariat ul. Jana z Kolna 31), działające w latach 1949–1957, kontynuujące tradycje Zakładowego Klubu Sportowego (ZKS) Stoczniowiec Gdańsk. Priorytety (także finansowe) przyjęte przez Radę Główną Zrzeszenia Stal określały, że gdańskie koło znajduje się na trzecim miejscu w hierarchii ważności kół Zrzeszenia, za Stalą (później Zagłębiem) Sosnowiec i Stalą (Naprzodem) Lipiny.

W listopadzie 1950 roku planowano połączenie koła ze Związkowcem Gdańsk, ostatecznie 4 XII 1950 Związkowiec podjął uchwałę o połączeniu się z Budowlanymi Gdańsk ( Lechia). 8 XII 1950 roku koło otrzymało salę sportową przy ul. Jana z Kolna 31 (pierwszą zorganizowaną tam imprezą były Mistrzostwa Zrzeszeń Sportowych w tenisie stołowym), od 1 V 1956 roku korzystało także z nowej Hali Widowiskowo-Sportowej Stoczni Gdańskiej. Od 1952 roku budowano stadion przy ul. Marynarki Polskiej, oddano go do użytku 3 IX 1952 (pierwszy mecz piłkarski odbył się 4 IX 1952: rozgrywki II ligi Stal Gdańsk – Kolejarz Gdańsk). Właściwy stadion – z trawiastym boiskiem piłkarskim, trzema boiskami do koszykówki, trzema boiskami do siatkówki, czterotorową bieżnią lekkoatletyczną, skocznią lekkoatletyczną i trybunami na 5000 osób – oddano do użytku 8 VIII 1954 roku. W 1952 koło dysponowało 11 sekcjami: kajakową, piłki nożnej, motorową, gimnastyczną, kolarską, żeglarską, bokserską, piłki ręcznej, atletyczną, tenisa stołowego, myśliwską.

27 II 1957 roku na walnym zebraniu koła sportowego Zrzeszenia Sportowego Stal przy Stoczni Gdańskiej podjęto decyzję o powołaniu samodzielnego klubu sportowego, wybierając dla niego nazwę Polonia Gdańsk. W chwili zmiany w kole działało trzynaście sekcji.

Piłka nożna. Po ZKS Stoczniowcu koło przejęło drużynę grającą w gdańskiej klasie A. W 1951 roku po ogólnopolskiej reformie lig piłkarskich drużyna weszła w skład nowo utworzonej Gdańskiej Klasy Wojewódzkiej (z dziewięcioma wskazanymi zespołami z dotychczasowej klasy A). Po wygraniu Gdańskiej Klasy Wojewódzkiej (zespół odniósł same zwycięstwa, raz tylko zremisował z Unią Wejherowo) przeszła do rozgrywek międzywojewódzkich o awans do II ligi. Rywalizowała z zespołami, które wygrały klasy wojewódzkie w województwach koszalińskim (Gwardia Koszalin), pomorskim (OWKS (Zawisza) Bydgoszcz), poznańskim (Kolejarz (Polonia) Leszno), szczecińskim (Kolejarz (Pogoń) Szczecin) i zielonogórskim (Stal Zielona Góra). W tej grupie gdański zespół zajął drugie miejsce (za Kolejarzem Leszno), jednak dzięki reformie organizacyjnej rozgrywek (powiększenie ligi) awansował do II ligi.

W 1952 roku zespół grał w grupie pierwszej II ligi, w 1953, po kolejnej reformie (ograniczającej liczbę zespołów grających w II lidze do dwunastu), znalazł się w wojewódzkiej lidze okręgowej (III liga). Po jej wygraniu przegrał eliminacje do II ligi z Ogniwem Wrocław. W 1954 roku ponownie zwyciężył w III lidze wojewódzkiej i po wygraniu dalszych eliminacji awansował do II ligi. Debiutował w niej 20 III 1955 roku (z Górnikiem Wałbrzych 1:1), zarówno w tym roku, jak i w 1957 zajmując siódme miejsce (na czternaście zespołów).

W latach 1954–1957 trenerami zespołu byli: Władysław Giergiel (w 1953 trener Wawelu Kraków, wicemistrza Polski) i Czesław Bartolik. Najskuteczniejszym strzelcami okazali się Jerzy Minsdorf, Herbert Manowski, Słowiński (dwaj ostatni opuścili zespół po utworzeniu klubu Polonia w 1957), Edmund Kreft; w bramce grał Rudolf Paprotny (także reprezentant Gdańska w spotkaniach międzymiastowych i międzyregionalnych). 20 VII 1951 roku zespół zmierzył się na stadionie przy Traugutta w towarzyskim meczu z reprezentacją Zrzeszenia Sportowego Gwardia (2:3). Mecz, który rozpoczął się o godzinie 21.00, po raz pierwszy rozegrano przy świetle elektrycznym.

Boks. Przejęta po Stoczniowcu sekcja bokserska walczyła w A klasie okręgu gdańskiego, w 1950 roku odnotowała jednak spadek do klasy B. W 1951 roku zespół – wspólnie z Budowlanymi (Lechią) Gdańsk – awansował ponownie do A klasy. Walczyli wówczas Majewski (okręgowy mistrz Zrzeszenia), Jaworski, Madejski, Jankowski, Czarnecki (okręgowy mistrz Zrzeszenia), Sosnowski, Natuniewicz, Karpiński, Wnuk, Walachniewicz, Wierzbowski, Wilgos, Zieliński, Pinkos, Borowski (także okręgowy mistrz Zrzeszenia).

Od listopada 1951 do końca stycznia 1952 roku – po reorganizacjach rozgrywek sportowych – zespół miał występować w gdańskiej lidze wojewódzkiej w mistrzostwach zrzeszeń (planowano, że dotychczasowy skład zasilą bokserzy koła sportowego Stali Elbląg); z powodu braku sali w Gdańsku (na jesienny internat przerobiono salę przy ul. Jana z Kolna) zespół nie przystąpił do rozgrywek. Po ponownej zmianie regulaminu (przywróceniu systemu ligowego z udziałem konkretnych kół, a nie wojewódzkich reprezentacji zrzeszeń sportowych) wraz Gwardią ( Wybrzeżem Gdańsk, Kolejarzem Gdynia i Unią (Gryfem) Wejherowo walczył w lidze wojewódzkiej, w 1953 zajmując drugie miejsce, w 1954 pierwsze, a w początkach 1955 bezskutecznie walczył o awans do II ligi.

Trenerem był wówczas Brunon Skierka, pojedynki zaś toczyli: Drews, Kanka (wicemistrz Wybrzeża w wadze koguciej w 1955, mistrz w 1956), Kinowski (mistrz Wybrzeża w wadze piórkowej w 1955 i 1956), Makowski (mistrz Wybrzeża w wadze lekkiej w 1955, wicemistrz w 1956), Borowicz (mistrz Wybrzeża w wadze średniej w 1955), Dymarkowski (mistrz Wybrzeża w 1956 w lekkopółśredniej, w 1957 wicemistrz), Markiewicz (wicemistrz Wybrzeża w 1956 w wadze lekkopółśredniej, w 1957 mistrz Wybrzeża), Rogiński, Drywa, Fliskowski, Groś. Występował też Ryszard Dudczak, w 1955 roku mistrz Polski juniorów w wadze piórkowej, w 1956 wicemistrz Polski juniorów, w 1957 mistrz Wybrzeża seniorów, reprezentant Polski juniorów (9 XII 1956 Polska–Austria 16:4, wygrał w pierwszej rundzie w wadze lekkiej przez poddanie przeciwnika), później w barwach Hutnika Nowa Huta wicemistrz Polski w wadze lekkiej 1962 i brązowy medalista Mistrzostw Polski w 1965 roku. W 1957 mistrzami Wybrzeża seniorów byli też Broniś i Wiącek.

W listopadzie 1955 roku zespół ponownie wygrał gdańską ligę wojewódzką i po dalszych eliminacjach awansował do II ligi. Przed startem w niej został wzmocniony (w lipcu 1956) Zbigniewem Gugniewiczem i Zygfrydem Polleksem. Jesienią 1956 roku sekcja połączyła się z sekcją bokserską Sparty Sopot (która stała się jednosekcyjnym klubem lekkoatletycznym, opartym na dawnej sekcji I Spójni Gdańsk), zespół wsparł wówczas Tadeusz Branicki.

Tenis stołowy. W 1949 roku do sekcji dołączył wielokrotny mistrz Wybrzeża Kasprowicz (dawniej Gedania Gdańsk, już w Stali indywidualny mistrz Wybrzeża w 1950 roku. W 1949 i 1950 roku zespół zdobył wicemistrzostwo klasy A okręgu gdańskiego (za Lechią Gdańsk), w 1951 wygrał klasę A i bez powodzenia reprezentował Wybrzeże w walce o I ligę.

W 1949 roku mistrzynią Polski została reprezentantka Stali Irena Bojanowska, w 1952 mistrzem Wybrzeża był Barski, w 1955 Janiak, wicemistrzem Józef Kucharski, w 1956 mistrzem Nowak.

W 1955 roku żeńska drużyna Stali doszła do półfinałów drużynowych mistrzostw Polski. Najlepszą zawodniczką była Małgorzata Skuratowicz (później żona Józefa Kucharskiego i matka Leszka Kucharskiego), w okresie występów w Stali w 1952 i 1953 indywidualna mistrzyni kobiet okręgu Wybrzeże, w 1953 indywidualna wicemistrzyni Polski, w 1955 (a także później, w 1958 i 1959) indywidualna mistrzyni Polski, reprezentantka kraju (październik 1953 Polska–NRD 4:5, najlepsza zawodniczka). W styczniu 1954 roku została uznana przez Sekcję Tenisa przy Głównym Komitecie Kultury Fizycznej za najlepszą polską tenisistkę stołową, w grudniu 1955 uczestniczyła w międzynarodowych mistrzostwach Szwecji (w grze indywidualnej i mieszanej z Rosłanem, po pierwszym zwycięstwie w obu wypadkach przegrała i odpadła, w grze podwójnej kobiet wraz z Finką von Hertzen odpadła po pierwszej grze). Od 1957 roku była zawodniczką Gedanii Gdańsk, Akademickiego Związku Sportowego (AZS) Gdańsk, Startu Gdynia (w 1958 uczestniczką Mistrzostw Europy w Budapeszcie).

Podnoszenie ciężarów. Trzykrotnym mistrzem Polski (1949, 1950, 1951) w wadze półciężkiej był Włodzimierz Dajnowiec (pracownik Straży Pożarnej w Stoczni Gdańskiej), który 12 II 1950 roku (na zawodach w Kościerzynie) pobił swój rekord w trójboju olimpijskim (308,5 kg). Podczas pierwszych rozgrywanych mistrzostw Wybrzeża w 1950 roku tytuły mistrzowskie zdobyli: w wadze średniej Pszczółkowski (260 kg) i w półciężkiej Dajnowiec (295,5 kg); tytuły wicemistrzowskie wywalczyli: w wadze koguciej Szwedowski (130,5 kg), w piórkowej Strepikowski (177,5 kg), w półciężkiej Dajnowiec II (230 kg), w ciężkiej Kunicki (229 kg). W 1951 mistrzami okręgu gdańskiego byli: Strepikowski (waga piórkowa), Włodzimierz Dajnowiec (półciężka), wicemistrzem Dajnowiec II (ciężka), Ihnatowicz (waga lekka), Krywka (waga kogucia).

Kolarstwo. W latach 1951–1952 karierę kolarską rozpoczynał w Stali Henryk Kowalski. Najbardziej utytułowanym zawodnikiem sekcji był Kazimierz Danyłow, w czerwcu 1952 roku zwycięzca wyścigu o Puchar Stoczniowca (60 km Gdańsk–Tczew–Malbork), wyścigu o Puchar Miasta Elbląga (100 km), mistrz Wybrzeża w jeździe górskiej, w 1953 ponowny zwycięzca wyścigu Gdańsk–Tczew–Malbork, uczestnik czteroetapowego I Wyścigu Dookoła Województwa Gdańskiego (25–28 VI 1953: wygrał pierwszy etap, był drugi na drugim etapie, ogólnie zajął 20. miejsce), a także uczestnik Wyścigu Dookoła Warmii i Mazur.

Zapasy. Sekcja powstała dzięki staraniom Lucjana Sobieraja, przedwojennego mistrza Warszawy w wadze superciężkiej. W 1951 roku mistrzami okręgu gdańskiego byli: Krywko, Merta, Kazimierz Dajnowiec i Mlejnik, następnie do 1956 w wadze ciężkiej tytuł zdobywał trzykrotnie Sobieraj (później po raz czwarty zdobył tytuł już w Polonii Gdańsk w 1957), w 1956 Kochański (musza), Sobieraj (ciężka). W latach 1956–1957 sekcja występowała w lidze międzywojewódzkiej.

Siatkówka. Sekcja męska w latach 1951–1957 grała w gdańskiej klasie A. W styczniu 1957 roku działacze apelowali, by wreszcie zaczęła działać jak sekcja „z prawdziwego zdarzenia”.

Koszykówka. Sekcja męska, zawiązana w 1953 roku, występowała w gdańskiej klasie A, którą wygrała w styczniu 1956, i od października tego roku grała w nowo utworzonej lidze międzywojewódzkiej (okręg gdański, bydgoski, koszaliński, szczeciński).

Piłka ręczna. Sekcja męska w 1951 roku wywalczyła tytuł mistrza Gdańska, przed Gwardią (Wybrzeżem) Gdańsk, AZS Gdańsk i Liceum Melioracyjnym na Oruni. Gimnastyka. Gimnastyka. W 1950 roku wicemistrzynią Wybrzeża w klasie II kobiet była Hrynkiewicz, w klasie III kobiet mistrzynią została Ostapiuk.

Kajaki. W 1951 roku sekcja kajakarska była najliczniejszą ze wszystkich sekcji (724 osoby), korzystała z przystani przy ul. Żabi Kruk i ośrodka w Straszynie. W 1955 roku reprezentanci sekcji zdobyli drużynowy tytuł mistrza Gdańska (w składzie: Konkiel, Konefka na 10 000 m, Szczygłowski i Marciniak na 1000 m, Tuszkowski i Zgoda na 500 m), wyprzedzając Kolejarza Ostrów Gdańsk i sopocką Ligę Przyjaciół Żołnierza (LPŻ; od 1962 Liga Obrony Kraju – LOK).

Motor – żużel. Sekcja powstała w 1950 roku, a w 1951 liczyła już 226 członków. W pierwszym roku działalności (1950) bez sukcesów brała udział w zawodach żużlowych w gdańskiej klasie okręgowej (z LZS Puck i Gwardią Gdynia), zajmując trzecią, ostatnią pozycję). W 1951 roku w Pomorskiej Lidze Okręgowej (Stal Nakło, Gwardia Toruń, Gwardia II Bydgoszcz, Unia Inowrocław, Spójnia Włocławek) wygrała tylko z tą ostatnią drużyną, zajmując piątą pozycję. W barwach Stali jeździli: Alfons Węsierski, Rajmund Andrykowski (także główny mechanik, kierownik warsztatu naprawczego maszyn sekcji), Franciszek Stachewicz, Walerian Blaszke, Tomasz Jackowiak. 2 X 1951 roku sekcja zorganizowała na stadionie Arki w Gdyni czwórmecz żużlowy Stal Gdańsk (45) – Gwardia Toruń (23) – Gwardia Śrem (42) – Stal Nakło (38); w gdańskim zespole jeździli Andrychowski, Węsierski, Blaszke, Stachewicz, rezerwowym był Jackowski.

Została samorozwiązana; odtworzono ją w 1957 roku przy LPŻ Stoczni Gdańskiej (III liga; zob. Neptun Gdańsk).

Rugby. Sekcja powstała w 1956 roku, występowała w gdańskiej lidze okręgowej z Lechią Gdańsk, AZS Gdańsk i Goplanią Inowrocław, rozgrywki miały wyłonić kandydatów do tworzonej I ligi (wygrał AZS).

Inne sekcje. Sekcja lekkoatletyczna brała udział w rozgrywkach klasy B ligi gdańskiej, sukcesów nie odnotowała, podobnie jak sekcja szachowa (w 1954 roku walcząca w turnieju klasyfikacyjnym na V kategorię) oraz strzelecka i szermiercza (szybko przekazane do LPŻ przy Stoczni Gdańskiej). Sekcje żeglarska oraz myśliwska uległy samorozwiązaniu. BŚ