MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W GDAŃSKU

[[File:Słowiańska łódź bojowa z Oruni w Muzeum Archeologicznym, X – XIII wiek .JPG|thumb|Słowiańska łódź bojowa z Oruni w Muzeum Archeologicznym, X – XIII wiek ]]MUZEUM ARCHEOLOGICZNE (MAG), ul. Mariac- ka 25/26. Od 1953 pocz. jednoosobowy (q Leon Jan Łuka) dział q Muzeum Pomorskiego, z przedwojennych kolekcji odziedziczył jedynie ok. 400 zabytków, gł. fragmentów ceramiki. W czerwcu 1958 przekształcony w oddz.  archeol., uzyskał siedzibę w dawnym q Domu To- warzystwa Przyrodniczego, połączonym z kamie- niczkami przy q Długim Pobrzeżu i z q Bramą Mariacką. Od 1 i 1962 samodzielne muz., od 1972 przejęło obowiązki wojew. konserwatora zabytków. Od 1987 obejmuje badaniami obszar zabytkowy Gd. (po Stacji Archeologicznej PAN), budując pod kierunkiem q Henryka Panera (ówczesnego kier. działu nauk. i zarazem inspektora ds. archeologii Gd.) system ścisłej kontroli konserwatorskiej tego obszaru w granicach XVII-wiecznych q fortyfikacji. W 1987–2005 przebadało w Gd. i jego dzielnicach obszar ok. 170 tys. m². Do najciekawszych wyników należy odkrycie reliktów 2 kościołów romańskich z XII i XIII w. (q kośc. św. Mikołaja, q dominikanie), osady z X/XI w., cmentarzyska z X/XI–XIX w. pod q Halą Targową oraz reliktów klasztoru z XIII w. pod pl. Dominikańskim, gdzie od 2009 przygotowuje podziemną ekspozycję. Od 1993 prowadzi badania w Sudanie kierowane przez H. Panera (Gdańsk Archaeological Museum Expedition / GAME, Old Sennar na południu, Jebel Querri przy VI katarakcie, rejon IV katarakty Nilu, kompleks świątynny w Awalib oraz badania Pustyni Bayuda). W 1996–2008 GAME jako pierwsza ekipa na świecie odpowiedziała na apel Sudańskiej Służby Starożytności, rozpoczynając badania przy IV katarakcie Nilu w rejonie budowy nowej tamy, gdzie odkryła ponad 800 stanowisk. Projekt stał się międzynarodową akcją ratowania zabytków staroż. Nubii, znany jako Marawi Dam Archaeological Salvage Project (MDASP). Spektakularnym osiągnięciem gd. badaczy było wycięcie ze skał i uratowanie przed zalaniem 173 przykładów sztuki naskalnej sprzed tysięcy lat (z czego 73 zabytki o wadze blisko 30 t trafiły do kolekcji MAG). MAG posiada oddziały: od 1993 w Gniewie (Muzeum Zamkowe, w 2 skrzydłach), skansen archeol. Grodzisko w Sopocie (ul. Haffnera 63), skansen w Barłożnie, od 2008 Centrum Edukacji Archeologicznej Błękitny Lew (q Spichlerze, ul. Chmielna 53, w dawnym spichrzu Wisłoujście). Użytkuje budynek dawnego browaru przy ul. Rycerskiej 9 (pracownie i magazyny), w Wejherowie (centr. magazyn zbiorów). Większość zbioru (od epoki kamienia po czasy nowożytne) pochodzi z badań własnych, prowadzonych od 1954. MAG gromadzi i opracowuje zabytki archeol. z terenów Pomorza Wsch., od epoki kamienia po czasy nowożytne. Największą kolekcję tworzą zabytki ze stanowisk dokumentujących tożsamość kult. regionu, np.: kultury rzucewskiej, kultury pomor., wielbarskiej i oksywskiej, z badań wschodniopomorskich grodów epoki plemiennej i najstarszych ośrodków miejskich, szczególnie Gd., Gniewu, Tczewa, Starogardu Gd. i Skarszew. Do najciekawszych należą: zespół zabytków kultury rzucewskiej z epoki neolitu, kolekcja popielnic twarzowych z wczesnej epoki żelaza, wyroby rzemiosła artyst. z okresu wpływów rzym. i wędrówek ludów z rejonu Pruszcza Gd., zbiór wyrobów bursztynowych datowanych od neolitu po późne średniowiecze, zabytki z grodu gd. (X–XIII w.) i Gd. (XIV–XIX w.), unikatowa kolekcja zabytków z Wyspy Spichrzów (q Spichlerze). Ogółem 218 037 pozycji katalogowych, w tym zabytków archeol. 211 692 pozycji; etnografia (gł. Sudan i Ameryka Płd.) – 509 pozycji; numizmaty – 5661 pozycji. 1987–2006 MAG zajmowało się badaniami ratowniczymi na trasie autostrady a-1 na Pomorzu Wsch., a-2 w Wielkopolsce, a w 2007–10 na trasach S-3 od węzła Pyrzyce do płd. granicy woj. zachodniopomorskiego, s-3 na odcinku od Międzyrzecza do węzła Sulechów, obwodnica Słupska, obwodnica płd. Gd., węzeł Parłówko na wyspie Wolin wraz z obwodnicą miejscowości Troszyn i Ostrowice, budowa mostu przez Wisłę k. Kwidzyna, odkrywając wiele cennych stanowisk. Wydaje naukowe pisma: q „Pomorania Antiqua” (wyniki badań z Pomorza Wsch.), q „Archeologia Gdańska” (wyniki badań z obszaru Gd.), „Gdańsk Archaeological  Museum African Report” (wyniki badań z Sudanu). Od 2008 wydaje serię pt. „Fontem Commentationesque ad res gestas Gedani et Pomeraniae” („Studia i Materiały do dziejów Gd. i Pomorza”). Dyrektorzy: q Leon Jan Łuka (1962–83), Marian Kwapiński (1983–91), q Henryk Paner (od 1991).  {{author: HP}} [[Category: Encyklopedia]]