PODGÓRECZNY MARIAN, dziennikarz

Wersja z 19:13, 23 lip 2019

MARIAN PODGÓRECZNY (ur. 2 II 1927 Zaostrowiecze, województwo nowogródzkie, Białoruś – 3 III 2018), dziennikarz. W okresie II wojny światowej pracował w tartaku w rodzinnej miejscowości (1942-1944), jednocześnie od 17 IX 1939 zastępowy, od 1941 drużynowy Tajnej Drużyny Harcerskiej im. Adama Mickiewicza Zaostrowiecze–Nieśwież, od stycznia 1942 w składzie Związku Walki Zbrojnej, następnie Armii Krajowej (AK). W 1943–1944 służył jako kawalerzysta w batalionie stołpeckim Armii Krajowej (AK), później w batalionie Kampinos 25. pułku AK (pseudonim „Żbik”). Jesienią 1944 na Kielecczyźnie aresztowany przez NKWD i skazany na karę śmierci za posiadanie broni uniknął rozstrzelania. W 1945 został w Opocznie członkiem Ruchu Samoobrony AK i Narodu, rozkazem przełożonych do 1946 funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej w Łęczycy z zadaniami wywiadowczymi i niesienia pomocy aresztowanym partyzantom.

W 1946 ukończył gimnazjum w Łęczycy, następnie liceum w Bydgoszczy. W 1951 absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 1946–1950 redaktor naczelny „Pomorskiej Czuwajki”, miesięcznika Komendy Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego w Bydgoszczy; 1947–1950 praktykant, aplikant, reporter, depeszowiec w redakcji dziennika „Ziemia Pomorska” w Bydgoszczy.

W Gdańsku w latach 1951–1964 publicysta, a w okresie 1956–1964 kierownik działu „Śmiało i Szczerze”, 1953–1964 członek kolegium redakcyjnego „Dziennika Bałtyckiego”; 1965–1981 radca prawny i publicysta w dziale łączności z czytelnikami „Wieczoru Wybrzeża”.

Od września 1980 członek Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, wiceprzewodniczący Komitetu Zakładowego (KZ) „Solidarności” Radców Prawnych w Gdańsku. Od listopada 1980 sekretarz Krajowej Komisji Zawodowej Radców Prawnych „Solidarności”. W latach 1980–1981 członek redakcji „Biuletynu Informacyjnego Stoczni Remontowej «Radunia»”, pisma KZ „Solidarności” Stoczni Radunia. Po wprowadzeniu stanu wojennego nie poddał się weryfikacji dziennikarzy, w 1982 przeszedł na wcześniejszą emeryturę. W latach 1984–1989 podjął współpracę z „Wieczorem Wybrzeża” i „Głosem Wybrzeża” (z tą redakcją współpracował do 2004 roku). W 1989 powrócił do „Dziennika Bałtyckiego” na stanowisko publicysty, w latach 1990–1991 zespół redakcyjny powołał go na prezesa Dziennikarskiej Spółdzielni Pracy „Dziennik Bałtycki”. Jednocześnie do 2000 był radcą prawnym Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”.

Jeden z pierwszych na Wybrzeżu dziennikarzy uprawiających tzw. reportaż uczestniczący – w celu zdobycia autentycznych materiałów o stosunkach panujących w opisywanych zakładach lub instytucjach zatrudniał się jako monter na wydziale kadłubowym Stoczni Gdańskiej, kelner w restauracji w Łebie, doker w porcie, celnik etc. Autor publikacji dokumentujących niemiecką okupację i martyrologię Polaków na Pomorzu: „Deutschland” w płomieniach (1959), Bez mundurów (cztery wydania: 1961, 1966, 1970, 1978) – obie napisane wspólnie z Rajmundem Bolduanem, Albert Forster – gauleiter i oskarżony (1977), Na koniu i pod koniem (1972), Doliniacy – za Niemnem (1991), Doliniacy – nad Wisłą i Doliniacy – nad Pilicą (1993). Większe publikacje: Proces gauleitera Forstera, zamieszczony w „Palestrze” (1975), Grupa Kampinos w lasach kieleckich – ogłoszony w „Więzi” (1965), Zgrupowanie Nalibockie AK – mity i fakty – obszerny wywiad z majorem Adolfem Piachem „Doliną”, opublikowany w „Przekazie Wileńskim” (1989). Współinicjator odsłonięcia w 2008 Honorowej Tablicy Pamięci dla kawalerzystów 27 pułku ułanów AK im. Króla Stefana Batorego i jego dowódcy rtm. Zdzisława Nurkiewicza na cmentarzu wojennym w Wierszach w Puszczy Kampinoskiej.

W 1944 roku odznaczony orderem „Virtuti Militari” V klasy i Krzyżem Walecznych, w 1970 Krzyżem AK, w 1975 Krzyżem Powstania Warszawskiego oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1988 Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2005 medalem „Pro Memoria”. W 1944 wachmistrz, w 1978 podporucznik, następnie awansowany do stopnia rotmistrza. Pochowany w kwaterze Armii Krajowej na cmentarzu komunalnym w Sopocie.

Żonaty był z Marią z domu Soborską (14 VIII 1929 – 14 X 1988). JRD