WYBORY DO SEJMU 19 I 1947

Wersja z 20:17, 3 mar 2013

WYBORY DO SEJMU 19i1947. Zgodnie z ordynacją z 11 X 1947, prawo głosu miały osoby, które ukończyły 21 lat i posiadały pol. obywatelstwo. Prawa wyborczego pozbawione były osoby niemające zdolności prawnej, praw publicznych, zaliczone do q Niemieckiej Listy Narodowościowej, które nie uzyskały rehabilitacji, współpracujący podczas II w. świat. z władzami okupacyjnymi, z podziemnymi organizacjami faszyst. i dążącymi do obalenia ustroju państwa pol. Bierne prawo wyborcze mieli obywatele pol., którzy ukończyli 25 lat. W Gd. w sierpniu 1946 PPR utworzyła grupę partyjną, mającą kierować przygotowaniami. W listopadzie 1946, podczas obrad plenum Komitetu Wojewódzkiego PPR, wyznaczono pełnomocników partyjnych dla poszczególnych powiatów q województwa gd., którzy m.in. mieli podwyższyć członkostwo partyjne o 25%. 28 listopada podpisano w Gd. umowę o jedności działania i współpracy między PPR i PPS. PPS, oskarżana przez szefa gd. UB ppłk. Józefa Mrozka o próby zbliżenia z opozycyjnym PSL, na terenie Gd. nie angażowała się w przygotowania oraz propagandę przedwyborczą, jej udział w komisjach wyborczych nie przekraczał 30%. Główną propagandę przedwyborczą prowadził w Gd. powołany 10 XII 1946 Wojewódzki Komitet Propagandy Wyborczej Bloku Demokratycznego. Na podległym sobie obszarze komitet zorganizował 16 wieców i zjazdów wojew., 735 wieców lokalnych, 1027 masówek i 120 spotkań z kandydatami na posłów. Chcąc uzyskać wrażenie troski o zamieszkałą na ziemi gd. ludność rodzimą, 20 X 1946 władze zorganizowały w Gd. Kongres Autochtonów, wykorzystując go do agitacji wyborczej. W gd. okręgu wyborczym (nr 23), którego lokal znajdował się w gmachu Zarządu Miasta, dopuszczono do wyborów listę kaszubską, co spotkało się z życzliwym przyjęciem większości miejscowej społeczności. Akcję propagandową w Gd. prowadziły również, pod kierunkiem mjr. Józefa Krupińskiego i w ścisłej współpracy z UB, grupy ochronno-propagandowe (GOP), skupiające 1400 oficerów i żołnierzy z 16. Dywizji Piechoty i MW. W samym Gd. zaangażowano 700 osób, tworzących 70 GOP. Do ich zadań należało oddziaływanie na ludność poprzez pracę polit., rozbijanie struktur PSL, zwalczanie podziemia. Zorganizowano 3521 zebrań, 237 wieców lektorskich, 263 występy artyst., gromadząc ok. 350 tys. uczestników. Dużą rolę odegrały tzw. trójki partyjne, których zadaniem była agitacja bezpośrednio w domach, zbieranie podpisów na listę jawnego głosowania. Wobec niezdecydowanych stosowały często groźby aresztowania lub wysiedlenia. Z trójkami wyborczymi współdziałał UB, typując osoby podejrzane w celu skreślenia z list wyborczych. Próby przeciwdziałania sfałszowaniu wyników wyborów w Gd. podejmował prezes wojew. zarządu PSL Stanisław Tabisz, organizując we wrześniu 1946 sieć łączników, mających utrzymywać w ścisłej konspiracji kontakty w dniu wyborów między komisjami, jak też milicję porządkową w liczbie 7–10 osób, uzbrojonych w drągi i sztachety, przy każdej urnie wyborczej. Również we wrześniu gd. PSL powołało swoich komisarzy wyborczych, którzy szybko byli rozszyfrowywani przez UB. Nazwiska komisarzy wyborczych (wojew. oraz grodzkiego) na miasto Gd. ujawnione zostały w grudniu 1946. Propaganda komunist. podczas wieców oraz zebrań piętnowała PSL jako „obcą agenturę” i „zdrajców”. 8 IX 1946 zdemolowano gd. lokal PSL. SB dokonywała rewizji domowych, aresztowań prewencyjnych na czas wyborów, przeważnie pod zarzutem uprawiania niebezpiecznej agitacji przeciwrządowej. W styczniu 1947 na terenie Gd. UB aresztował 156 osób. Od 10 XII 1946 z polecenia KC PPR przystąpiono w Gd. do reorganizacji, czyli tworzenia „jednolito-pepeerowskich” komisji. Na terenie całego woj. Blok Demokratyczny utworzył w poszczególnych obwodach sztaby z udziałem szefa UB, komendanta MO i oficera GOP. Od 5 XII 1946 12 obwodów uznanych za najbardziej zagrożone, m.in. te z przewagą PPS w komisjach, zabezpieczono siedemnastoosobowymi grupami, natomiast 175 „obwodów spokojnych” chroniono od 15 grudnia pięcioosobowymi zespołami. Szef sztabu składał co 5 dni meldunek do szefa okręgu, ten zaś do szefa komisji bezpieczeństwa na woj. gd. Dodatkowo do każdego obwodu wyborczego przydzielono funkcjonariusza UB, odpowiadającego gł. za werbowanie członków komisji celem osiągnięcia pożądanego jej składu. Członków PPS, w niektórych przypadkach również PPR, pozyskiwano, grając na ich uczuciach patriotycznych lub wykorzystując kompromitujące materiały. Każdemu członkowi komisji założono teczkę obserwacyjną, zawierającą jego szczegółową charakterystykę. Na dzień wyborów gd. UB podzielił miasto na 14 rejonów, przydzielając do każdego od 1 do 4 funkcjonariuszy, w zależności od stanu zagrożenia. Każdy z funkcjonariuszy werbował agentów, od których 19 stycznia kilkakrotnie uzyskiwał informacje na temat przebiegu głosowania. Ogółem, na czas wyborów w Gd. zwerbowano 7 rezydentów oraz 106 informatorów. Jeszcze we wrześniu 1946 wojewoda gd. q Stanisław Zrałek wezwał wszystkich właścicieli i użytkowników pojazdów mech. (osobowych, ciężarowych oraz motocykli) na terenie Trójmiasta do ich wykorzystania na czas wyborów. Zgłoszenia samochodów lub „należycie umotywowane i poparte odpowiednimi dowodami” wnioski o zwolnienie należało składać do 30 XI 1946 w Urzędzie Wojewódzkim pod groźbą użycia środków przymusu, włącznie z pociągnięciem do odpowiedzialności karnej. Obowiązkowi temu nie podlegali przedstawiciele państw obcych, instytucje i firmy zagraniczne, wojsko, UBP i MO, wozy pełniące służbę na liniach komunikacyjnych oraz o specjalnym wyposażeniu techn. (strażackie, cysterny itp.). Przed głosowaniem wyborców poddawano presji, zwł. przed wejściem do lokalu wyborczego, otoczonego wojskiem, UB, MO i ORMO, których funkcjonariusze, obserwując głosujących, rozdawali kartki z numerem 3 lub nie dopuszczali niektórych osób do urn. Aktywiści partyjni i agitatorzy dowozili do lokali wyborczych mieszkańców całych domów, bloków, zakładów pracy, tak że frekwencja wyborcza w Gd. już o godzinie 14 osiągnęła 50%. Według danych ogłoszonych przez „Dziennik Bałtycki” 21 i 1947, w okręgu nr 23 gdańszczanie mieli oddać 181 617 ważnych głosów, w tym na partie Bloku – 156 028, na PSL – 25 589 głosów. Z 17 mandatów poselskich, przypadających na 2 okręgi wyborcze – Gd. i Gdynia, Blok Stronnictw Demokratycznych uzyskał 16, a PSL – 1. W Sejmie Ustawodawczym zasiadło 114 przedstawicieli z PPR, 116 z PPS, 109 z SL, 27 z PSL, 7 z PSL Nowe Wyzwolenie, 41 z SD, 15 z SP, 5 z prorządowych grup katolickich i 10 bezpartyjnych. Wybory, wg danych kierownictwa PSL, w 70% wygrało Stronnictwo. SB