KOŚCIUSZKI, ulica

'''TADEUSZA KOŚCIUSZKI''', ulica. Zbudowana w 1929 roku jako obwodnica nowo powstałego Wielkiego Osiedla Wrzeszcz (Großsiedlung Langfuhr), łącząca Ostseestraße ([[HALLERA, aleja | al. Hallera]]) z Hauptstraße ([[GRUNWALDZKA, aleja | al. Grunwaldzką]]), przecinając po drodze Brösener Weg (ul. Chrobrego), Heeresanger (al. Legionów) i Kleinhammerweg (ul. Kilińskiego); na odcinku od wiaduktu kolejowego (powstałego w 1914) do Hauptstraße (al. Grunwaldzka) przejęła fragment dawnej Labesweg (ul. Lelewela). Początkowo nazwana Ringstraße (Okrężna), 29 X 1937 przemianowana na Magdeburger Straße (Magdeburska), w roku 1945 na al. Tadeusza Kościuszki, obecnie ul. Tadeusza Kościuszki. W początkowo wyznaczonym biegu (od obecnej al. Hallera do ul. Kilińskiego) po obu stronach z niską, zwartą zabudową z czerwonej cegły. W okresie II WMG licznie zamieszkana przez gdańską Polonię. Od obecnej ul. Kilińskiego (po obu stronach wiaduktu kolejowego), w stronę skrzyżowania z obecną al. Grunwaldzką początkowo miejsce lokalizacji licznych [[PRZEDSIĘBIORSTWA I ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE | przedsiębiorstw]] (nr 5b: w latach 1923–1939 wytwórnia mydła Paul Gräser & Co. Seifenfabrik Hansa; 5d: 1922–1945 wytwórnia wyrobów drucianych Empeda Danziger Draht-Industrie; 5d: 1925–1945 emaliernia Johannes Segor Emaillierwerk; nr 6: 1925–1945 tartak Helmut Block Säge- und Hobelwerk; nr 10 tartak parowy i wytwórnia tarcicy H. Sass Dampfsäge- und Hobelwerke). Za wiaduktem, przy skrzyżowaniu z obecną al. Grunwaldzką (od północy) w okresie 1709–1945 funkcjonował cmentarz katolicki (współcześnie teren parkingu przy markecie Lidl). W 1926 roku zlokalizowano przy niej stadion klubu [[GEDANIA, klub sportowy | Gedania]]. Na jej przecięciu z obecną al. Legionów w 1929–1974 znajdowała się końcowa mijanka tramwajów, a po II wojnie światowej pętla tramwajowa ([[TRAMWAJE | tramwaje]]). Po II wojnie światowej, po upaństwowieniu dawnych fabryk czekolady (Baltick Schokoladen- und Zuckerwaren-Fabrik, Norddeutsche Schokoladenfabrik Schneider & Co. i Kosma Schokoladenfabrik AG) przy  al. Grunwaldzkiej 161, z adresem ul. Kościuszki 5b, funkcjonował od roku 1949 jeden z zakładów Przemysłu Cukierniczego Bałtyk. W pierwszej dekadzie po II wojnie światowej przedłużona na odcinku od obecnej al. Hallera do torów kolejowych przy ul. Kochanowskiego. Po stronie południowej tego odcinka w latach 1951–1954 powstało Osiedle Roosevelta (między al. Hallera na odcinku od ul. Mickiewicza do ul. Kościuszki a torami kolejowymi do Nowego Portu), w 1957–1958 wybudowano SP nr 52, po stronie północnej SP nr 64 (1960–1961; obecnie Gimnazjum nr 12). W 1. połowie lat 70. XX wieku po stronie północnej zbudowano osiedle bloków (ul. Baczyńskiego i Bohomolca). Po wyburzeniu byłych zabudowań fabryki czekolady w okresie 2006–2007 na skrzyżowaniu z al. Grunwaldzką i ul. Dmowskiego powstała pięciokondygnacyjna (trzy niższe poziomy handlowe o powierzchni użytkowej 45 tysięcy m², handlowej 39,5 tysiąca m², dwa najwyższe poziomy – parking na 1100 samochodów, adres al. Grunwaldzka 141) Galeria Bałtycka, w całości handlowo-usługowa (otwarcie 4 X 2007). W 2008–2010 na skrzyżowaniu z al. Hallera i przy ul. Baczyńskiego powstał dziesięciopiętrowy budynek mieszkalny Fregata (z dodatkową funkcją handlowo-usługową). {{author: JWas}} [[Category: Encyklopedia]]