PERLBACH, rodzina

[[File:Max_Perlbach.JPG|thumb|Max Perlbach]]

'''PERLBACH''', rodzina żydowska, osiadła w Gdańsku w 1814 roku; w 1817 roku otrzymała nadane przez władze pruskie nazwisko Perlbach. <br/><br/>'''Lewin Joseph''' (1746 – 26 VII 1817 Gdańsk), kupiec, założył w Gdańsku w roku 1814 w nabytej kamienicy przy Jopengasse 733 (ul. Piwna 54) firmę Levin Joseph und Söhne, zajmującą się produkcją i sprzedażą wyrobów z bursztynu. Wcześniej działała ona w jednym z podgdańskich osiedli. <br/><br/> '''Hirsch Levin''' (1 X 1779 Gdańsk – 16 I 1863 Gdańsk), kupiec, syn poprzedniego. W latach 1817–1854 prowadził dużą firmę hurtowego handlu zbożem oraz wytwórnię i sklep z wyrobami z bursztynu Levin Joseph und Söhne. Od roku 1849 pod nową nazwą H.L. Perlbach, z kantorem w rodzinnym domu przy Jopengasse 733 (Piwna 54). W okresie 1826–1849 członek gdańskiej [[KORPORACJA KUPCÓW GDAŃSKICH | Korporacji Kupców]]. W styczniu 1863 na łamach [[DANZIGER DAMPFBOOT | „Danziger Dampfboot”]] ukazał się wiersz poświęcony jego pamięci. <br/><br/> '''Joseph''' (18 V 1815 Gdańsk – 20 VII 1857 Berlin), syn poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie handlowej ojca. Żonaty z Caroliną Baum (10 VIII 1818 Wrocław – 22 XI 1903 Merano), która po nieporozumieniach rodzinnych w sprawach spadkowo-finansowych od 13 I 1861 zamieszkała z dziećmi w rodzinnym Wrocławiu. <br/><br/> '''Bruno''' (2 XI 1817 Gdańsk – 2 VIII 1858 Marienbad, Mariańskie Łaźnie, Czechy), syn Hirscha Levina, brat poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie ojca. Od 1 VI 1851 żonaty z Clarą Joel (ur. 4 VI 1828), która z tych samych powodów co Carolina Baum 10 III 1861 opuściła Gdańsk, powracając do Królewca.  <br/><br/>'''Julius''' (13 X 1825 Gdańsk – 28 III 1889 Gdańsk), syn Hirscha Levina i jego jedyny spadkobierca, kupiec. W latach 1867–1874 właściciel rodzinnej firmy H.L. Perlbach, produkującej i sprzedającej wyroby z bursztynu, dodatkowo zajmował się handlem surowym bursztynem i zbożem. Od roku 1870 członek Korporacji Kupców. <br/><br/> '''Max''' (4 XI 1848 Gdańsk – 18 II 1921 Berlin), syn Josepha, naukowiec, historyk. Dzieciństwo spędził w domu dziadka Hirscha Levina przy Jopengasse (ul. Piwna 54), uczęszczał zapewne do szkoły elementarnej dla chłopców przy Jopengasse (ul. Piwna 37). Po śmierci ojca, na skutek rodzinnych nieporozumień w sprawach spadkowo-finansowych, z matką i siostrą Hedwig (ur. 6 VI 1852 Gdańsk) przeniósł się 13 I 1861 do Wrocławia, rodzinnego miasta matki. Z tego zapewne powodu do końca życia nie odwiedził już Gdańska. W okresie 1861–1868 uczeń gimnazjum we Wrocławiu, następnie studiował historię we Wrocławiu, w Heidelbergu i Getyndze, gdzie od roku 1871 doktor. Pracował w bibliotekach naukowych w Królewcu, Halle, Greifswaldzie i od roku 1899 w Berlinie; zajmował się wyłącznie pracą naukową. Opublikował monografię o stosunkach polsko-pruskich w średniowieczu. Opierając się na pionierskich badaniach naukowych i kwerendach w różnych archiwach i bibliotekach, wydał wiele zbiorów podstawowych, dziś często już zaginionych dokumentów dotyczących średniowiecznych dziejów Prus, Pomorza i historii zakonu krzyżackiego, w tym ''Statuten des Deutschen Ordens'' (1890) i zwłaszcza ''Pommerellisches Urkundebuch'' (''Kodeks dyplomatyczny Pomorza Wschodniego'', 1881/1882), zbiór najdawniejszych dokumentów (w sumie 704) od roku 1140 do 1315 (bez wzmianek z kronik i żywotów) dotyczących Pomorza Wschodniego i Gdańska. Był wieloletnim współpracownikiem lwowskiego „Kwartalnika Historycznego”. <br/><br/> '''Ernst''' (14 IV 1861 Gdańsk – zm.?), syn Juliusa, bursztyniarz. Po śmierci ojca prowadził firmę produkcji i sprzedaży wyrobów z bursztynu Bernsteinwaarenfabrik und Rohbernsteinhandlung H.L. Perlbach. Około roku 1900 opuścił Gdańsk, udając się przypuszczalnie do Berlina; dalsze losy nieznane. Kierownictwo firmy przejęła matka, Fany Elisa, prowadząc ją do roku 1905 jako firmę prywatną, następnie jako spółkę akcyjną (GmbH), posiadając w niej większościowy udział. Była też z tego tytułu do roku 1916 członkiem Korporacji Kupców. W 1908 roku firma zatrudniała 16 osób przy produkcji i sprzedaży wyrobów bursztynowych. Prokurentem firmy od 1901 był [[GOMPELSOHN FRANZ ADOLF | Franz A. Gompelsohn]] (1856–1922), od około 1916 jej właściciel. {{author: MrGl}} <br/><br/> Zob. też [[BURSZTYNNICTWO, BURSZTYNIARSTWO | bursztynnictwo, bursztyniarstwo]]; [[BURSZTYNNICY, CECHY BURSZTYNNICZE | bursztynnicy, cechy bursztynnicze]].[[Category: Encyklopedia]]